Nghiên cứu khoa học là một hoạt động không quá mới lạ với các bạn sinh viên. Tuy vậy, thật không dễ cho các bạn sinh viên để có thể hoàn thành được một đề tài nghiên cứu khoa học khi gặp phải rất nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện. Một trong số đó chính là bước tìm kiếm tài liệu, công đoạn đầu tiên cho bài viết nghiên cứu khoa học. Bài viết này sẽ gợi ý cho các bạn sinh viên một số kỹ năng trong quá trình tìm kiếm tài liệu.
Tại sao tìm kiếm và chọn lọc tài liệu đóng vai trò then chốt trong nghiên cứu khoa học?
Tài liệu tham khảo đóng một vai trò vô cùng quan trọng và cần thiết với bất kỳ bài viết nghiên cứu khoa học nào. Để tìm được các nguồn tài liệu tham khảo có giá trị cũng như độ tin cậy cao không hề đơn giản, nhất là đối với sinh viên. Để giải quyết những vấn đề này, người nghiên cứu khoa học phải thật sự làm chủ kỹ năng tìm kiếm, chọn lọc nguồn tài liệu và nâng cao yêu cầu khoa học đối với việc nghiên cứu tài liệu.
Có những khó khăn nào trong việc tìm kiếm tài liệu?
Hầu hết các bạn sinh viên, nhất là những sinh viên lần đầu tham gia hoạt động nghiên cứu khoa học đều gặp phải những khó khăn nhất định trong quá trình tìm kiếm tài liệu.
Đầu tiên phải kể đến là khó khăn khi tra cứu tài liệu bằng tiếng Anh. Thực tế chỉ ra rằng, trong những bài nghiên cứu khoa học của sinh viên, việc sử dụng những tài liệu được viết bằng tiếng Anh vẫn còn là khá hạn chế. Điều này cũng dễ hiểu khi một phần các bạn sinh viên chưa thực sự biết cách tiếp cận nguồn tài liệu này, một phần cũng là bởi vấn đề dịch thuật. Rất nhiều sinh viên gặp phải khó khăn khi diễn đạt lại sao cho sát nhất với ý của tác giả do không thể đưa những thuật ngữ pháp lý về tiếng Việt.
Tiếp đến, một khó khăn mà các bạn sinh viên gặp phải là tìm kiếm được nguồn tài liệu uy tín. Không phải tài liệu nào cũng đáng tin cậy hoàn toàn và được kiểm chứng kỹ càng. Tuy vậy, thật khó để các bạn sinh viên có thể tự mình nhận định được độ uy tín của nguồn tài liệu mà mình tìm kiếm được.
Khi đã có trong tay những tài liệu mà mình cần, sinh viên còn phải rất khó khăn để chọc lọc và sử dụng nguồn tài liệu đã tìm được. Nhiều bạn sinh viên khi chưa có sự hướng dẫn mà bắt tay vào làm ngay sẽ cảm thấy cực kỳ vất vả để có thể xử lý tài liệu và tổng hợp thông tin. Đôi khi, các bạn còn mắc phải sự mâu thuẫn trong quan điểm của cùng một vấn đề ở nhiều tài liệu khác nhau. Để có thể làm được điều này, người tham gia nghiên cứu phải nắm chắc kỹ năng và có kinh nghiệm, nhưng đó lại là những thứ mà sinh viên đang thiếu.
“Phao cứu sinh” nào cho sinh viên trong vấn đề này?
Sử dụng từ khóa
Đối với việc tìm kiếm tài liệu trên những công cụ tìm kiếm trực tuyến như Google, sinh viên có lẽ đã quá quen thuộc và hầu như không gặp bất kỳ khó khăn nào khi thực hiện các thao tác. Tuy vậy, để có thể tìm kiếm hiệu quả hơn và nhằm tiết kiệm được thời gian, sinh viên sẽ phải biết cách sử dụng những từ khóa quan trọng của đề tài mình lựa chọn. Sinh viên cần nắm rõ các nội dung, khái niệm và tìm ra những từ khóa quan trọng trong đó. Qua đó, các bạn có thể dễ dàng tiếp cận với những tài liệu cần thiết cho bài viết của mình.
Một mẹo nhỏ cho các bạn sinh viên là dùng dấu ngoặc kép " " nếu muốn tìm chính xác từ, cụm từ và câu; sử dụng công cụ mở rộng chọn thời gian của bài đăng, nên sử dụng những tài liệu 5-7 năm trở lại thời điểm viết bài để có tính cập nhật.
Tham khảo các bài viết liên quan
Đây sẽ là một cách thức cực kỳ hiệu quả dành cho những sinh viên chưa tìm được nguồn tài liệu. Sinh viên sẽ cần phân tích rõ đề tài mà mình lựa chọn, tìm tài liệu về những nội dung mình cần tìm hiểu, những nội dung bao hàm đề tài nghiên cứu. Từ tài liệu đó sinh viên có thể tìm thêm những tài liệu khác trùng với chủ đề nghiên cứu. Bằng cách này, sinh viên sẽ tìm được rất nhiều tài liệu, đặc biệt là tài liệu viết bằng tiếng Anh.
Ví dụ với một bài nghiên cứu khoa học về đề tài Giải quyết tranh chấp trực tuyến [ODR] chúng ta có thể tham khảo những tài liệu về Giải quyết tranh chấp thay thế [ADR] bởi lẽ khái niệm ODR được được ra đời dựa trên phương thức ADR.
Khái niệm tương đương
Các sinh viên Luật sẽ cần nắm rõ nội dung của đề tài mình lựa chọn, rồi hiểu được bản chất pháp lý của các thuật ngữ liên quan, từ đó sẽ biết được vấn đề này ở Việt Nam sẽ tương đương với khái niệm nào ở nước ngoài, và sẽ có những vấn đề không có khái niệm tương đương. Dựa vào đây sinh viên sẽ tìm kiếm được những tài liệu cần thiết cho đề tài của mình.
Sinh viên cần lưu ý tránh dịch thẳng từ tài liệu tiếng Anh về tiếng Việt mà cần phải đọc, hiểu rõ ý tác giả và nắm rõ các thuật ngữ pháp lý được sử dụng.
Nhờ đến sự hỗ trợ của giảng viên
Tâm lý chung của rất nhiều sinh viên là rất ngại nhờ đến sự hỗ trợ của giảng viên, các bạn còn chưa chủ động, mạnh dạn ngỏ lời xin trợ giúp. Tuy vậy, chỉ mình sinh viên có lẽ là không đủ để có thể hoàn thiện bài nghiên cứu khoa học một cách tốt nhất, nhất là bước tìm kiếm tài liệu. Vì vậy, có sự hỗ trợ của giảng viên là điều cực kỳ cần thiết trong quá trình thực hiện nghiên cứu. Giảng viên có thể hướng dẫn các sinh viên tìm những nguồn tài liệu uy tín, gợi ý các bài viết tham khảo hoặc định hướng cho sinh viên trong việc tổng hợp và chọn lọc tài liệu. Sự đồng hành hành của giảng viên sẽ giúp ích khá nhiều trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học của các bạn sinh viên.
Các nguồn tài liệu dành cho sinh viên Luật tham gia nghiên cứu khoa học
Sinh viên Luật có thể tìm cho mình tài liệu trên Google scholar, ResearchGate, Microsoft Academic Search, Highwire Press, trang thông tin pháp luật dân sự, các trang tạp chí như nghiên cứu lập pháp, khoa học kiểm sát, tạp chí luật học, trang thư viện pháp luật,...
Tiến Dũng - Hoàng Hà
Nguồn ảnh: Internet
Bạn có biết Internet là kho kiến thức của nhân loại? Trên Internet bạn có thể tìm được vô số thông tin bổ ích và các kiến thức về mọi lĩnh vực từ khoa học cho đến lịch sử, văn học… Chính vì thế phương pháp tìm kiếm thông tin trên Internet được xem là một kỹ năng vô cùng quan trọng.
Bạn hãy tưởng tượng trước 1 kho thông tin như thế mà bạn chưa có mục đích tìm kiếm rõ ràng thì bạn sẽ vô cùng mất thời gian thậm chí bão hòa kiến thức vì lượng thông tin “nạp” vào trí nhớ quá nhiều. Sau đây, Hiếu Học sẽ trình bày một số phương pháp mà Hiếu Học tổng hợp được để giúp các bạn có thế tìm kiếm thông tin một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Các bước chuẩn bị trước khi bắt đầu dùng Internet tìm kiếm
– Thu hẹp chủ đề, chọn những từ quan trọng, những mục quan trọng. Kết quả thông tin nhận được thường rất lớn nên gây mất tập trung cho sự chọn lựa bằng cách thu hẹp chủ đề, bạn sẽ tìm kiếm thông tin theo chiều sâu. Những thông tin này có thể ít hơn nhưng sẽ sát với chủ đề mà bạn muốn tìm.
– Nhờ sự giúp đỡ của bạn bè hay những người trợ giúp nghiên cứu trong các thư viện.
– Liệt kê những trang web nổi tiếng, có các đánh giá, chọn lọc…
– Ghi vào sổ tay các địa chỉ trang web chuyên về chủ điểm đang cần nghiên cứu có thể mục lục, tuyển tập liệt kê theo chủ đề…
– Nhẩm lại những từ khóa hay chủ đề quan trọng trong đầu để sử dụng nó trên công cụ tìm kiếm.
Sử dụng công cụ, chức năng tìm kiếm [search engine]
Sự ra đời các công cụ dò tìm là rất hữu ích cho người dùng Internet. Các trang này được ví như “danh bạ” để tìm địa chỉ, tên người, nội dung trang…nói chung tìm mọi thứ mà các trang web khác đưa lên hoặc tự nó tìm đến.
Bạn nên sử dụng nhiều công cụ tìm kiếm khác nhau. Mỗi công cụ tìm kiếm có một dữ liệu khác nhau về danh sách các trang web. Một vài công cụ tìm kiếm cỡ lớn còn tìm ra luôn cả những công cụ tìm kiếm nhỏ khác. Kết quả tìm đối với trang này có thể ít, nhưng trang khác thì rất phong phú hoặc ngược lại. Do đó, bạn nên dùng nhiều trang tìm kiếm khác nhau để tìm cùng một vấn đề mới có hiệu quả. Tất nhiên, bạn sẽ mất nhiều thời gian hơn. Vậy, kiên nhẫn là yếu tố giúp bạn sở hữu được thông tin cần thiết.
Các trang web có công cụ dò tìm nổi tiếng hiện nay là: google.com, yahoo.com…[nổi tiếng toàn thế giới] hay monava.vn, xalo.vn, zing.vn, bamboo.vn… [ở Việt Nam].
1. Những bước cơ bản để tìm kiếm:
Sau khi gõ từ khóa vào và tìm kiếm thì một loạt kết quả sẽ hiển ra. Mỗi kết quả là một đường link đến trang web có chứa từ khóa hoặc chủ đề mà bạn đang muốn tìm. Việc bạn cần làm lúc này là xem xét kết quả mà chức năng tìm kiếm đưa ra:
– Nếu có quá nhiều kết quả, quay lại và gõ thêm từ vào ô tìm kiếm.
– Nếu có quá ít kết quả, thu hẹp/ xóa bớt một số từ trong ô tìm kiếm hoặc tìm từ khác thay thế.
– Bạn cũng nên thử xem qua những kết quả đầu tiên. Nếu những trang đó chưa hữu ích lắm, thử quay lại và dùng từ tìm kiếm khác
2. Để tìm kiếm một cách chi tiết hơn nữa thì bạn hãy sử dụng mục tìm kiếm nâng cao của chức năng tìm kiếm. Các kiểu tìm có thể dựa vào:
– Kết hợp các từ khóa, bao gồm cả chuỗi Boolean tức là các từ: AND [VÀ], OR [HOẶC], NOT[KHÔNG]. Ở đây Hiếu Học xin nói rõ thêm về ý nghĩa từ khóa: Từ khóa là một từ hoặc cụm từ được rút trong tên chủ đề hoặc chính văn tài liệu, nó phản ánh một phần nội dung hoặc toàn bộ nội dung của chủ đề hoặc tài liệu đó. Ví dụ bạn đang muốn tìm tài liệu để luyện thi đại học thì từ khóa ở đây là “luyện thi đại học” hay cụ thể hơn [để cho ra kết quả chính xác hơn] là “tài liệu thi đại học”, bạn có thể chọn từ hay cụm từ đồng nghĩa như với từ khóa đó như “ôn thi đại học”.
– Chỗ mà các từ khóa được tìm thấy. Ví dụ: ở tiêu đề, ở đoạn thứ nhất, hay ở đoạn mã.
– Ngôn ngữ để tìm kiếm. Đây là một chi tiết đáng lưu ý vì nếu bạn muốn tìm tài liệu bằng tiếng Việt thì bạn nên chuẩn bị một bộ gõ tiếng Việt như Vietkey hay Unikey để có thể gõ những từ khóa mà bạn muốn tìm bằng tiếng Việt, khi đó kết quả dò tìm sẽ chính xác hơn nhiều.
– Các trang web bao gồm các file hình ảnh, video, MP3/nhạc, ActiveX, JAVA…]
– Thời gian các trang web được xây dựng hoặc bổ sung thông tin mới.
Sau cùng, bạn nhớ theo dõi quá trình tìm kiếm bằng cách:
– Liệt kê những trang bạn đã xem qua, thời gian xem.
– Xem các trang web, đặc biệt là địa điểm và ngày bạn tìm thấy
3. Những thao tác tải và lưu thông tin sau khi bạn đã tìm được
– Nếu lưu văn bản [file text, htm] : vào File – Save as [chọn các kiểu lưu văn bản]
– Nếu lưu file [.doc,.pdf, .exe] : Nhấp chuột vào file cần tải, sau đó lưu.
– Ngoài ra, bạn có thể dùng những công cụ tải thông tin. Trên Internet hiện nay có khá nhiều công cụ hỗ trợ tải [download] file khá hiệu quả như: Get right, Mass download, Internet Download Manager, Flashget, Gigaget… là những công cụ tải file hay Teleport, Webcopyer…là những công cụ tải web.
Nguồn: //www.hieuhoc.com