Điều kiện xác định của phương trình chứa căn
|
Home - Học tập - Tìm Điều Kiện Của Bất Phương Trình Chứa Căn, Tìm M Để Bất Phương Trình Chứa Căn Có Nghiệm
Phương trình, bất phương trình và hệ phương trình chứa căn là một dạng toán phổ biến trong chương trình toán lớp 9 và lớp 10. Vậy có những dạng PT chứa căn nào? Phương pháp giải phương trình chứa căn?… Trong nội dung bài viết dưới dây, lingocard.vn sẽ giúp bạn tổng hợp kiến thức về chủ đề PT chứa căn, cùng tìm hiểu nhé! Nhắc lại kỹ năng và kiến thức cơ bản Tìm hiểu về phương trình chứa căn bậc 2 Phương pháp giải phương trình chứa căn bậc 2 lớp 9 nâng caoTìm hiểu về phương trình chứa căn bậc 3T ìm hiểu về phương trình chứa căn bậc 4T ìm hiểu về bất phương trình chứa căn thứcCách giải bất phương trình chứa căn khó Tìm hiểu về hệ phương trình chứa căn khóGiải hệ phương trình đối xứng loại 1 chứa căn Để xử lý được các bài toán phương trình chứa căn thì tiên phong các bạn phải nắm rõ được các kiến thức và kỹ năng về căn thức cũng như các hằng đẳng thức quan trọng . Đang xem: Tìm điều kiện của bất phương trình chứa căn Căn bậc 2 ( căn bậc hai ) của một số ít ( a ) không âm là số ( x ) sao cho ( x ^ 2 = a ) Như vậy, mỗi số dương ( a ) có hai căn bậc 2 là ( sqrt { a } ; – sqrt { a } ) Tương tự như vậy, ta có định nghĩa căn bậc 3, bậc 4 : Căn bậc 3 ( căn bậc ba ) của một số ít ( a ) là số ( x ) sao cho ( x ^ 3 = a ). Mỗi số ( a ) chỉ có duy nhất một căn bậc 3 Căn bậc 4 của một số ít ( a ) không âm là số ( x ) sao cho ( x ^ 4 = a ). Mỗi số dương ( a ) có hai căn bậc 4 là ( sqrt < 4 > { a } ; – sqrt < 4 > { a } )  Phương trình chứa căn bậc 2 là phương trình có chứa đại lượng ( sqrt { f ( x ) } ). Với dạng toán này, trước khi mở màn giải thì ta luôn phải tìm điều kiện kèm theo để biểu thức trong căn có nghĩa, tức là tìm khoảng chừng giá trị của ( x ) để ( f ( x ) geq 0 ) . Phương pháp bình phương 2 vế được sử dụng để giải PT chứa căn bậc 2. Đây được xem là giải pháp đơn thuần và hay được sử dụng nhất, thường được dùng với các phương trình dạng : ( sqrt { f ( x ) } = g ( x ) ) Bước 1: Tìm điều kiện của (x) để (f(x) geq 0; g(x) geq 0)Bước 2: Bình phương hai vế, rồi rút gọnBước 3: Giải tìm (x) và kiểm tra có thỏa mãn điều kiện hay không. Ví dụ : Giải phương trình : ( sqrt { x ^ 2-4 x + 3 } = 3 x – 7 ) Cách giải : ĐKXĐ : ( left { begin { matrix } x ^ 2-4 x + 3 geq 0 3 x – 7 geq 0 end { matrix } right. Leftrightarrow left { begin { matrix } ( x-1 ) ( x-3 ) geq 03 x geq 7 end { matrix } right. ) (Leftrightarrowleft{begin{matrix} left Bình phương 2 vế, ta có : ( x ^ 2-4 x + 3 = 3 x – 7 Leftrightarrow x ^ 2-7 x + 10 = 0 ) (Leftrightarrow (x-2)(x-5)=0 Leftrightarrow left Kiểm tra điều kiện kèm theo thấy ( x = 5 ) thỏa mãn nhu cầu Kết luận : Nghiệm của phương trình đã cho là ( x = 5 ) Phương pháp sử dụng bất đẳng thức Phương pháp này sử dụng các bất đẳng thức cơ bản để chứng tỏ : Vế trái ( geq ) Vế phải hoặc Vế trái ( leq ) Vế phải rồi sau đó “ ép ” cho dấu “ = ” xảy ra . Ví dụ : Giải phương trình : ( sqrt { 5 x – x ^ 2-4 } + sqrt { x-1 } = 2 sqrt { 2 } ) Cách làm : Điều kiện xác lập : ( left { begin { matrix } 5 x – x ^ 2-4 geq 0 x-1 geq 0 end { matrix } right. Leftrightarrow left { begin { matrix } ( x-1 ) ( x-4 ) leq 0 x geq 1 end { matrix } right. Leftrightarrow 1 leq x leq 4 ) Áp dụng BĐT ( sqrt { a } + sqrt { b } leq sqrt { 2 ( a + b ) } ), ta có : ( sqrt { 5 x – x ^ 2-4 } + sqrt { x-1 } leq sqrt { 2 ( 6 x – x ^ 2-5 ) } ) Dấu “ = ” xảy ra khi và chỉ khi : ( 5 x – x ^ 2-4 = x-1 Leftrightarrow ( x-1 ) ( x-3 ) = 0 ) ( Leftrightarrow left Ta có : ( 6 x – x ^ 2-5 = – ( x ^ 2-6 x + 9 ) + 4 = 4 – ( x-3 ) ^ 2 leq 4 ) Dấu “ = ” xảy ra khi và chỉ khi ( x = 3 hspace { 1 cm } ( 2 ) ) Vậy : ( sqrt { 5 x – x ^ 2-4 } + sqrt { x-1 } leq sqrt { 2 ( 6 x – x ^ 2-5 ) } leq sqrt { 8 } = 2 sqrt { 2 } ) Do đó, để thỏa mãn nhu cầu phương trình đã cho thì ( ( 1 ) ( 2 ) ) phải thỏa mãn nhu cầu, hay ( x = 3 ) Phương pháp đặt ẩn phụ quy về hệ phương trình Với các phương trình dạng : ( sqrt { f ( x ) } pm sqrt { g ( x ) } = k ) ta hoàn toàn có thể đặt ẩn phụ ( left { begin { matrix } a = sqrt { f ( x ) } b = sqrt { g ( x ) } end { matrix } right. ) rồi giải hệ phương trình hai ẩn ( a, b ) Ví dụ : Giải phương trình : ( sqrt { x ^ 2 + 5 } – sqrt { x ^ 2-3 } = 2 ) Cách giải : Điều kiện xác định : (left Đặt ( left { begin { matrix } a = sqrt { x ^ 2 + 5 } b = sqrt { x ^ 2-3 } end { matrix } right. ) ta có : ( left { begin { matrix } a-b = 2 a ^ 2 – b ^ 2 = 8 end { matrix } right. Leftrightarrow left { begin { matrix } a-b = 2 ( a-b ) ( a + b ) = 8 end { matrix } right. ) ( Leftrightarrow left { begin { matrix } a-b = 2 a + b = 4 end { matrix } right. Leftrightarrow left { begin { matrix } a = 3 b = 1 end { matrix } right. ) Thay vào ta tìm được ( x = 1 ) ( thỏa mãn nhu cầu điều kiện kèm theo ) Vậy nghiệm của phương trình là ( x = 1 ) Với dạng bài này, ta lập phương hai vế để phá bỏ căn thức rồi rút gọn sau đó quy về tìm nghiệm của phương trình : ( g ^ 3 ( x ) – f ( x ) = 0 ) Ví dụ : Giải phương trình : ( sqrt <3> { 3 x – 4 } = x-2 ) Cách giải : Lập phương 2 vế phương trình ta có : ( 3 x – 4 = ( x-2 ) ^ 3L eftrightarrow x ^ 3-6 x ^ 2 + 9 x – 4 = 0 ) ( Leftrightarrow ( x-1 ) ^ 2 ( x-4 ) = 0 ) (Leftrightarrow left Với dạng bài này ta lập phương 2 vế, phương trình trở thành : ( sqrt <3> { 3 x – 4 } + sqrt <3> { x + 3 } = sqrt <3> { 4 x – 1 } ) Cách giải : Lập phương 2 vế ta được :
( ( 3 x – 4 ) + ( x + 3 ) + 3 sqrt <3> { ( 3 x – 4 ) ( x + 3 ) }. ( sqrt <3> { 3 x – 4 } + sqrt <3> { x + 3 } ) = 4 x – 1 ) (Rightarrow 3sqrt<3>{(3x-4)(x+3)}.sqrt<3>{4x-1}=0 Rightarrow left Thử lại thấy cả 3 nghiệm đều thỏa mãn nhu cầu . Vậy phương trình đã cho có 3 nghiệm là : ( frac { 4 } { 3 } ; – 3 ; frac { 1 } { 4 } ) Để giải phương trình chứa căn bậc 4 thì ta cần năm rõ hằng đẳng thức sau đây : Ví dụ : Giải phương trình : ( sqrt < 4 > { x ^ 4-4 x ^ 3 + 17 } – x + 1 ) Cách giải : Điều kiện xác lập : ( left { begin { matrix } x ^ 4-4 x ^ 3 + 17 geq 0 x geq 1 end { matrix } right. ) Phương trình đã cho tương tự với : ( sqrt < 4 > { x ^ 4-4 x ^ 3 + 17 } = x-1 Rightarrow x ^ 4-4 x ^ 3 + 17 = ( x-1 ) ^ 4 ) ( Rightarrow x ^ 4-4 x ^ 3 + 17 = x ^ 4 – 4 x ^ 3 + 6 x ^ 2 – 4 x + 1 ) ( Rightarrow 6 x ^ 2-4 x – 16 = 0 Rightarrow ( x-2 ) ( 3 x + 4 ) = 0 ) (Rightarrow left Về cơ bản, cách giải bất phương trình chứa căn thức không khác cách giải PT chứa căn nhiều, nhưng trong khi trình diễn tất cả chúng ta cần quan tâm về dấu của bất phương trình .
Xem thêm: [SGK Scan] ✅ Phương trình dường thẳng Giải bất phương trình chứa căn bậc hai bằng cách bình phương hai vế Các bước làm cũng tương tự như cách giải PT chứa căn Ví dụ : Giải bất phương trình : ( x-3-sqrt { 5 – x } geq 0 ) Cách giải : Điều kiện xác lập : ( left { begin { matrix } x-3 geq 0 5 – x geq 0 end { matrix } right. Leftrightarrow left { begin { matrix } x geq 3 x leq 5 end { matrix } right. Leftrightarrow 3 leq x leq 5 ) Bất phương trình đã cho tương tự với : ( x-3 geq sqrt { 5 – x } Leftrightarrow x ^ 2-6 x + 9 geq 5 – x ) ( Leftrightarrow x ^ 2-5 x + 4 geq 0 Leftrightarrow ( x-4 ) ( x-1 ) geq 0 ) ( Leftrightarrow left { begin { matrix } x geq 4 x leq 1 end { matrix } right. ) Kết hợp điều kiện kèm theo ta được nghiệm của bất phương trình đã cho là ( x in mathbb { R } | xgeq 4 ) Giải bất phương trình chứa căn bậc hai bằng cách nhân phối hợp Đây là giải pháp nâng cao, dùng để giải các bài toán bất PT chứa căn khó. Phương pháp này dựa trên việc vận dụng các đẳng thức sau : ( sqrt { a } – sqrt { b } = frac { a-b } { sqrt { a } + sqrt { b } } ) ( sqrt { a } + sqrt { b } = frac { a-b } { sqrt { a } – sqrt { b } } )
( sqrt <3> { a } – sqrt <3> { b } = frac { a-b } { sqrt <3> { a ^ 2 } + sqrt <3> { ab } + sqrt <3> { b ^ 2 } } ) ( – frac { 3 } { 2 } leq x leq 2 ) Đây là chiêu thức đơn thuần và thường được sử dụng trong các bài toán hệ PT chứa căn. Để giải hệ phương trình chứa căn bằng giải pháp thế, ta làm theo các bước sau : Bước 1 : Tìm Điều kiện xác địnhBước 2 : Chọn một phương trình đơn thuần hơn trong số hai phương trình, đổi khác để quy về dạng : ( x = f ( y ) ) Bước 3 : Thay ( x = f ( y ) ) vào phương trình còn lại rồi giải phương trình theo ẩn ( y ) Bước 4 : Từ ( y ) thay vào ( x = f ( y ) ) để tìm ra ( x ). Đối chiều với ĐKXĐ rồi Kết luận Ví dụ : Giải hệ phương trình : ( left { begin { matrix } sqrt { x + 1 } = y + 2 sqrt { x + 2 y – 1 } = 2 y + 1 end { matrix } right. ) Cách giải : Điều kiện xác lập : ( left { begin { matrix } xgeq – 1 y geq – 2 x geq 1-2 y y geq – frac { 1 } { 2 } end { matrix } right. Leftrightarrow left { begin { matrix } xgeq – 1 x geq 1-2 y y geq – frac { 1 } { 2 } end { matrix } right. ) Từ PT ( 1 ) ta có : ( x + 1 = ( y + 2 ) ^ 2 = y ^ 2 + 4 y + 4 ) ( Leftrightarrow x = y ^ 2-4 y + 3 hspace { 1 cm } ( * ) ) Thay vào PT ( 2 ) ta được : ( sqrt { y ^ 2 + 4 y + 3 + 2 y – 1 } = 2 y + 1 ) ( Leftrightarrow y ^ 2 + 6 y + 2 = 4 y ^ 2 + 4 y + 1 ) ( Leftrightarrow 3 y ^ 2 – 2 y – 1 = 0 ) (Leftrightarrow (3y+1)(y-1)=0 Leftrightarrow left (left Kết hợp điều kiện kèm theo xác lập thấy cả hai cặp nghiệm đều thỏa mãn nhu cầu . Xem thêm : Cách Tính Tiền Theo Tuần Trong Excel ? Tính Tiền Phòng Theo Tuần Và Theo Ngày Nhắc lại về hệ phương trình đối xứng loại 1 Hệ phương trình đối xứng loại 1 là hệ phương trình gồm 2 ẩn ( x ; y ) sao cho khi ta biến hóa vai trò ( x ; y ) cho nhau thì hệ phương trình không đổi khác : ( left { begin { matrix } f ( x ; y ) = 0 g ( x ; y ) = 0 end { matrix } right. ) Với : ( left { begin { matrix } f ( x ; y ) = f ( y ; x ) g ( x ; y ) = g ( y ; x ) end { matrix } right. ) Phương pháp giải hệ phương trình đối xứng loại 1 chứa căn Đối với dạng toán này, cách giải vẫn giống như các bước giải hệ phương trình đối xứng loại 1, chú ý quan tâm có thêm bước tìm ĐKXĐ Bước 1 : Tìm Điều kiện xác địnhBước 2 : Đặt ( S = x + y ; P = xy ) ( với ( S ^ 2 geq 4P ) ). Khi đó, ta đưa hệ về hệ mới chứa ( S ; P ). Bước 3 : Giải hệ mới tìm ( S ; P ). Chọn ( S ; P ) thỏa mãn nhu cầu ( S ^ 2 geq 4P ) Bước 4 : Với ( S ; P ) tìm được thì ( x ; y ) là nghiệm của phương trình : ( t ^ 2 – St + P = 0 ) ( sử dụng định lý Vi-ét hòn đảo để giải ) Chú ý : Một số màn biểu diễn đối xứng qua ( S ; P ) : Nếu ( ( x ; y ) = ( a ; b ) ) là nghiệm thì ( ( x ; y ) = ( b ; a ) ) cũng là nghiệm của hệ phương trình Ví dụ : Giải hệ phương trình : ( left { begin { matrix } x + y-sqrt { xy } = 3 sqrt { x + 1 } + sqrt { y + 1 } = 4 end { matrix } right. ) Cách giải : ĐKXĐ : ( left { begin { matrix } x geq – 1 y geq – 1 xy geq 0 end { matrix } right. hspace { 1 cm } ( * ) ) Đặt ( S = x + y hspace { 5 mm } ; P = xy ) với ( left { begin { matrix } S ^ 2 geq 4P Pgeq 0 S geq – 2 end { matrix } right. hspace { 1 cm } ( * * ) ) Bình phương 2 vế PT ( 2 ) hệ phương trình đã cho tương tự với : ( left { begin { matrix } x + y-sqrt { xy } = 3 x + y + 2 + sqrt { x + y + xy + 1 } = 16 end { matrix } right. ) ( Leftrightarrow left { begin { matrix } S – sqrt { P } = 3 S + 2 + 2 sqrt { S + P + 1 } = 16 end { matrix } right. ) ( Leftrightarrow left { begin { matrix } P = S ^ 2 – 6S + 9 S – 14 = – 2 sqrt { S + P + 1 } end { matrix } right. ) với ( 3 leq Sleq 14 ) Thay ( P = S ^ 2 – 6S + 9 ) từ PT ( 1 ) vào PT ( 2 ) ta có : ( S-14 = – 2 sqrt { S ^ 2-5 S + 10 } ) ( Leftrightarrow S ^ 2-28 S + 196 = 4 ( S ^ 2-5 S + 10 ) ) ( Leftrightarrow 3S ^ 2 + 8S-156 = 0 Leftrightarrow ( S-6 ) ( 3S + 26 ) = 0 ) ( Leftrightarrow left { begin { matrix } S = 6S = – frac { 26 } 3 { } end { matrix } right. ) Kết hợp ĐKXĐ ta được ( S = 6 Rightarrow P = 9 ) Vậy ( x ; y ) là nghiệm của phương trình : (t^2-6t+9 =0 Leftrightarrow t=3)
Xem thêm: Cách Viết Phương Trình Hóa Học Hữu Cơ, Chỉ Một Sơ Đồ Vậy ( x = y = 3 ) ( thỏa mãn nhu cầu điều kiện kèm theo ) . Bài viết trên đây của lingocard.vn đã giúp bạn tổng hợp lý thuyết về PT chứa căn thức cũng như phương pháp giải phương trình chứa căn, bất phương trình, hệ PT chứa căn. Hy vọng những kiến thức trong bài viết sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình học tập và nghiên cứu về chủ đề phương trình chứa căn thức. Chúc bạn luôn học tốt! Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Phương trình Điều hướng bài viết
Source: https://camnangbep.com Bài viết mới nhất
Chuyên đề phương trình chứa ẩn ở mẫu là một trong những chủ đề trọng tâm của chương trình toán học trung học cơ sở. Vậy lý thuyết toán 8 phương trình chứa ẩn ở mẫu cần nắm kiến thức … |
