Ngay khi bạn trở thành cha mẹ, hạnh phúc và sức khỏe của con trở thành hai ưu tiên hàng đầu trong cuộc sống của bạn. Biểu đồ tăng trưởng của em bé là một cách để bạn và bác sĩ nhi khoa đảm bảo rằng con bạn đang phát triển và tăng cân như bình thường.
Nếu bạn bối rối về cách đọc biểu đồ tăng trưởng, đừng lo lắng. Chúng rất dễ sử dụng khi bạn đã hiểu rõ về nó! Ngoài ra, biết cách đọc chúng có thể khiến bạn cảm thấy yên tâm hơn về sự phát triển của con mình.
Tại Mustela, chúng tôi đang đi sâu vào để giúp bạn tìm ra tất cả.
Biểu đồ tăng trưởng của bé là gì?
Biểu đồ tăng trưởng có thể trông giống như những con số và đường kẻ ngẫu nhiên, nhưng đối với một người biết cách đọc nó [bạn sẽ sớm trở thành người đó], thì đó là một công cụ có giá trị để hiểu và theo dõi sự phát triển của trẻ.
Biểu đồ tăng trưởng của bé thường được sử dụng để đo lường ba điều: chiều dài, cân nặng và vòng đầu của bé. Bác sĩ nhi khoa sẽ thực hiện cả ba phép đo này mỗi khi bạn và con bạn đi kiểm tra sức khỏe.
Những biểu đồ tăng trưởng này có thể đáng sợ, nhưng sau khi đọc bài viết này, bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn! Vì vậy, các phép đo này được thực hiện như thế nào? Hãy cùng xem.
Chiều dài
Chiều dài của bé bằng với chiều cao. Đó là số đo từ đỉnh đầu dễ hôn của họ đến cuối bàn chân nhỏ bé [gót chân của họ].
Bác sĩ nhi khoa của bạn sẽ thực hiện phép đo này khi con bạn nằm cho đến khi chúng được hai tuổi. Họ thường phải kéo căng đôi chân của em bé đang ngọ nguậy của bạn để lấy số đo chính xác!
Cân nặng
Để có được cân nặng chính xác, em bé của bạn sẽ được cân khi nằm trên bàn cân — không mặc quần áo hay tã lót! Điều này cho phép bác sĩ nhi khoa đảm bảo rằng con bạn đang phát triển tốt và nhận được tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết.
Chu vi đầu
Không thể nhớ rõ "chu vi" từ hình học ở trường trung học là gì? Đừng lo lắng; Mustela sẽ giúp bạn! Nói một cách đơn giản, đó là chiều dài xung quanh một vòng tròn.
Phép đo chu vi đầu được sử dụng để xác định kích thước não. Nếu đầu của bé quá nhỏ hoặc quá to, điều đó có thể cho thấy sự phát triển của não bộ có vấn đề.
Để đo chu vi vòng đầu của con bạn, bác sĩ nhi khoa sẽ sử dụng một thước dây đo quanh phần lớn nhất trên đầu của chúng: từ phía sau đến trán.
Xem xét từng phép đo này trên biểu đồ tăng trưởng là một cách khách quan để theo dõi sự phát triển của con bạn, xem chúng so sánh với những đứa trẻ khác cùng tuổi như thế nào và quan trọng nhất là theo dõi các mô hình phát triển của bé.
Nói như vậy, biểu đồ tăng trưởng nào thường được sử dụng? Câu hỏi hay.
Biểu đồ tăng trưởng của em bé theo tiêu chuẩn của WHO và CDC
Có các biểu đồ tăng trưởng được sử dụng rộng rãi ở Hoa Kỳ: biểu đồ tăng trưởng của WHO [Tổ chức Y tế Thế giới] và biểu đồ tăng trưởng của CDC [Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh].
Có một sự khác biệt quan trọng giữa hai biểu đồ này. Biểu đồ tăng trưởng của WHO cho thấy mức tăng trưởng lý tưởng, trong khi biểu đồ của CDC cho thấy mức tăng trưởng trung bình. Rõ như bùn? Hãy để chúng tôi giải thích thêm một chút.
Biểu đồ tăng trưởng của WHO
Cụ thể với mục đích tạo biểu đồ tăng trưởng, WHO đã tiến hành một nghiên cứu chất lượng cao với trẻ sơ sinh từ sáu quốc gia. Các biểu đồ tăng trưởng thu được đã được phát hành vào năm 2006. Các biểu đồ này cho thấy mức tăng trưởng lý tưởng đối với một em bé khỏe mạnh, phát triển trong điều kiện tốt.
Nuôi con bằng sữa mẹ là một phần của “điều kiện tốt”. Biểu đồ tăng trưởng của WHO được thực hiện dựa trên một nghiên cứu về trẻ sơ sinh bú mẹ chủ yếu trong ít nhất bốn tháng và vẫn bú mẹ ở tháng thứ mười hai.
Lời khuyên của chuyên gia: Nếu việc cho con bú khiến bạn gặp khó khăn, hãy nói chuyện với chuyên gia tư vấn về việc cho con bú. Cố định núm ty của bé hoặc thay đổi tư thế cho con bú của bạn có thể là tất cả những gì bạn cần để làm cho việc cho con bú trở thành một trải nghiệm tuyệt vời cho cả bạn và con bạn!
Trong khi bạn làm việc để khắc phục các vấn đề, hãy chăm sóc núm vú bị đau bằng cách bôi Mustela’s Nursing Comfort Balm. Loại kem làm dịu này giúp dưỡng ẩm và bảo vệ núm vú của bạn, giảm bớt sự khó chịu, đồng thời giúp bổ sung và phục hồi làn da của bạn trong và sau khi cho con bú.
Biểu đồ tăng trưởng của CDC
Trong khi biểu đồ của WHO cho thấy mức tăng trưởng lý tưởng ở trẻ sơ sinh khỏe mạnh, thì biểu đồ của CDC cho thấy mức độ tăng trưởng điển hình của trẻ dựa trên dữ liệu được thu thập trong nhiều năm.
Nói cách khác, đó là xu hướng phát triển trung bình của nhiều em bé khác nhau trong các điều kiện khác nhau chứ không phải là sự phát triển lý tưởng của những đứa trẻ khỏe mạnh trong điều kiện tốt.
Biểu đồ tăng trưởng nào tốt hơn?
Bác sĩ nhi khoa có thể sẽ sử dụng biểu đồ tăng trưởng của WHO cho con bạn cho đến khi trẻ được hai tuổi, sau đó họ sẽ chuyển sang biểu đồ tăng trưởng của CDC. Đây là điều mà cả CDC và AAP [Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ] đều khuyến nghị.
Tại sao? Sau mốc hai năm, biểu đồ tăng trưởng của CDC và WHO tương tự nhau. Thêm vào đó, các biểu đồ tăng trưởng của CDC đi đến tuổi trưởng thành trẻ tuổi, trong khi các biểu đồ tăng trưởng của WHO thì không.
Vì vậy, khi bạn chuyển sang biểu đồ CDC, bạn sẽ gắn bó với nó cho đến khi con bạn 20 tuổi.
Cách đọc biểu đồ tăng trưởng của bé
Khi bạn đã có trong tay biểu đồ tăng trưởng của bé, bạn vẫn có thể không biết ý nghĩa của tất cả các con số. Để giúp đỡ, đây là sáu bước để đọc một biểu đồ tăng trưởng.
1] Chọn Trai Hay Gái
Bé trai và bé gái phát triển hơi khác nhau. Điều đó có nghĩa là có các biểu đồ tăng trưởng riêng cho bé trai và bé gái. Hãy chắc chắn rằng bạn đang tìm đúng sản phẩm cho con mình!
2] Tìm tuổi của con bạn
Tìm tuổi của con bạn [tính theo tháng] ở đầu hoặc cuối biểu đồ. Giữ ngón tay của bạn ở đó vì bạn đã sẵn sàng để đi theo dòng đó.
3] Tìm số đo của bé
Cho dù bạn đang xem cân nặng, chiều dài hay chu vi vòng đầu, hãy tìm số đo của bé ở phía xa bên trái hoặc bên phải của biểu đồ. Đảm bảo rằng bạn đang xem đúng đơn vị — pound hoặc kilôgam, inch hoặc centimet.
Đặt ngón tay của bạn trên dòng đó là tốt.
4] Theo Hai Dòng
Theo đường tuổi của con bạn và đường đo của chúng đến nơi chúng gặp nhau ở giữa. Đó là nơi bạn sẽ đánh dấu điểm tăng trưởng của chúng và nơi bạn sẽ thấy đường cong tương ứng với phần trăm của con bạn.
5] Tìm Phần Trăm
Cuối cùng, theo dõi đường phần trăm cong đó về phía bên phải của biểu đồ. Ở đó, bạn sẽ thấy các số phần trăm được liệt kê trên các dòng [98, 95, 90 và trở xuống]. Đó là tỷ lệ phần trăm của em bé của bạn.
Sử dụng biểu đồ tăng trưởng trọng lượng theo chiều dài
Có một biểu đồ tăng trưởng không liên quan đến tuổi của con bạn. Đây là biểu đồ cân nặng theo chiều dài, nó cho bạn biết cân nặng của bé có phù hợp với chiều cao hay không và ngược lại.
Tuy nhiên, bạn sẽ đọc biểu đồ này theo cách tương tự. Tìm trọng lượng của con bạn ở một bên và chiều dài của chúng ở bên kia, sau đó lần theo hai điểm đó đến nơi chúng gặp nhau để tìm phần trăm.
Tỷ lệ phần trăm có nghĩa là gì?
Bây giờ bạn đã tìm thấy số "phần trăm" kỳ diệu trên biểu đồ tăng trưởng của con bạn, điều đó có nghĩa là gì?
Con số này cho bạn biết con bạn so với những đứa trẻ khác cùng tuổi như thế nào. Ví dụ, nếu em bé của bạn nằm trong nhóm 90 phần trăm chiều cao, điều đó có nghĩa là khoảng 90% trẻ sơ sinh thấp hơn bạn và chỉ 10% cao hơn bạn.
Điều đó có nghĩa là, số phần trăm của con bạn rất hữu ích, nhưng nó không phải là yếu tố quan trọng nhất để xác định xem con bạn có khỏe mạnh hay không. Có một số điều cần nhớ khi nghĩ về phần trăm.
1] Đó không phải là một cuộc thi
Mục tiêu của việc làm cha mẹ không phải là để con bạn xếp hạng ở phần trăm cao nhất có thể. Nó không phải là một cuộc thi hay một kỳ thi! Con số phần trăm cao hoặc ngày càng tăng không nhất thiết có nghĩa là em bé của bạn cực kỳ khỏe mạnh.
Có nhiều điều cần tìm kiếm khi nói đến sức khỏe tổng thể, bao gồm số lượng tã ướt và tã bẩn phù hợp, hoạt động, sự chú ý và các mốc phát triển quan trọng.
Mặc dù tỷ lệ phần trăm thấp hoặc cao đôi khi có thể chỉ ra một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, nhưng việc con bạn to hay nhỏ thường chỉ đơn giản là kết quả của di truyền!
2] Bám sát đường cong
Điều quan trọng hơn số phần trăm là em bé của bạn ít nhiều nằm trên đường cong của phần trăm mà không nhảy lên hoặc nhảy xuống một số phần trăm cao hơn hoặc thấp hơn. Điều đó có thể cho thấy tăng hoặc giảm cân không lành mạnh.
Điều quan trọng là em bé của bạn phát triển và tăng cân đều đặn. Sự gia tăng liên tục và lành mạnh đó là điều mà bác sĩ nhi khoa của bạn sẽ muốn thấy.
Biểu đồ tăng trưởng của bé có thể sai không?
Mặc dù những biểu đồ có uy tín này là một cách tốt để đo lường sức khỏe của con bạn, nhưng điều quan trọng cần nhớ là có những yếu tố khác nhau cần xem xét, chẳng hạn như việc con bạn đang bú sữa mẹ hay bú sữa công thức và môi trường xung quanh.
Ví dụ, trẻ bú mẹ thường tăng cân nhanh hơn trẻ bú sữa công thức. Điều này có thể dẫn đến một số kết luận trái ngược nhau về những gì nên có trên biểu đồ tăng trưởng.
Tuy nhiên, biểu đồ tăng trưởng là một hướng dẫn tuyệt vời về tổng thể và giúp đảm bảo con bạn lớn lên khỏe mạnh.
Các yếu tố khác ảnh hưởng đến tăng trưởng và phát triển
Mặc dù các biểu đồ rất hữu ích, nhưng như Mustela đã đề cập ở trên, chúng không cho chúng ta biết mọi thứ. Dưới đây là một vài điều khác có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của con bạn.
1] Kích thước của con bạn khi mới sinh
Kích thước của em bé khi sinh một phần dựa trên yếu tố di truyền, nhưng cân nặng và tình trạng sức khỏe của bạn cũng có thể là một yếu tố. Ví dụ, nếu bạn nặng hơn, em bé của bạn có thể lớn hơn. Và nếu bạn mắc một bệnh nào đó, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bạn cũng có thể sinh con to hơn do nhu cầu insulin.
Ngoài ra, sự tăng trưởng của thai nhi có thể bị ảnh hưởng nếu bạn uống rượu hoặc caffein hoặc hút thuốc.
2] Tăng trưởng trong hai năm đầu tiên
Sự tăng trưởng trong hai năm đầu tiên là sự kết hợp giữa kích thước khi sinh của bé và yếu tố di truyền. Ví dụ, chỉ vì con bạn có cân nặng khi sinh thấp không có nghĩa là chúng sẽ không lớn hơn khi mới biết đi, v.v. Và một đứa trẻ có cân nặng khi sinh cao hơn có thể nhỏ hơn khi chúng lớn lên.
Không có đúng hay sai - con nhỏ của bạn đang lớn lên để trở thành chính xác con người mà chúng phải trở thành!
3] Trưởng thành trong thời thơ ấu
Khi con bạn lớn lên từ tuổi chập chững biết đi, bạn sẽ nhận thấy nhiều sự phát triển vượt bậc hơn! Nhưng thời gian của một giai đoạn tăng trưởng đột biến và mức độ tăng trưởng về chiều cao và cân nặng của trẻ sẽ khác nhau ở mỗi trẻ.
Bạn có thể nhận thấy những khác biệt rất rõ ràng trong một khoảng thời gian rất ngắn — đặc biệt là trong mùa hè. Nghiên cứu thực sự cho thấy rằng trẻ em phát triển nhanh hơn trong những tháng mùa hè.
Khi con nhỏ của bạn lớn hơn, chúng cũng có thể ngủ nhiều hơn. Điều này là do hormone tăng trưởng của con người được giải phóng phần lớn trong khi ngủ, vì vậy cơ thể của họ đang thích nghi với tất cả những thay đổi.
4] Tuổi dậy thì
Mặc dù có vẻ như bé đang lớn nhanh, nhưng những thay đổi nhanh nhất ở con bạn xảy ra vào khoảng tuổi dậy thì.
Đối với các bé gái, các đợt tăng trưởng có thể xảy ra sớm nhất là khi 10 tuổi và kéo dài cho đến khoảng 15 tuổi. Theo nguyên tắc chung, các bé gái thường ngừng phát triển sau ba năm kể từ kỳ kinh nguyệt đầu tiên.
Ngược lại, các bé trai trải qua các giai đoạn tăng trưởng muộn hơn một chút và kéo dài cho đến khoảng 17 tuổi.
Hãy nhớ rằng, trẻ em có nhiều hình dạng và kích cỡ khác nhau, và tốc độ phát triển của chúng rất khác nhau. Biểu đồ tăng trưởng thể hiện toàn bộ sự phân bố của trẻ em và chúng chỉ là một phần thông tin trong chu kỳ tăng trưởng của chúng.
Những lầm tưởng phổ biến về biểu đồ tăng trưởng của bé
Như Mustela đã đề cập ở trên, biểu đồ tăng trưởng là cơ sở tuyệt vời để hiểu về sức khỏe của con bạn, nhưng không có quy tắc cứng nhắc và nhanh chóng nào cho các con số “tốt” và “xấu”. Với ý nghĩ đó, chúng ta hãy xem xét một số lầm tưởng phổ biến về các biểu đồ này.
1] Các phép đo cao hay thấp ngay lập tức gây lo ngại
Điều quan trọng cần lưu ý là một phép đo đơn lẻ không phản ánh bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của con bạn. Việc theo dõi các phép đo trước đó để dự đoán đường cong tăng trưởng thực sự có ý nghĩa hơn.
Nhưng ngay cả đường cong tăng trưởng cao hay thấp cũng không nhất thiết chỉ ra lý do cần quan tâm. Miễn là con bạn đang phát triển đều đặn và ổn định, chúng đang phát triển với tốc độ khỏe mạnh hoàn hảo cho chúng!
2] “Tiêu chuẩn vàng” cho tăng trưởng là phần trăm thứ 50
Nếu bạn đã là cha mẹ, thì bạn có thể đã nghe những lời bàn tán về việc con cái của các bậc cha mẹ khác đang ở phần trăm nào hoặc nếu họ lo lắng rằng con mình ở phần trăm thấp hơn phần trăm thứ 50. Sự thật là không có phần trăm ma thuật.
Ở vị trí thứ 50 có nghĩa là số đo của con bạn cao hơn 50% trẻ em cùng độ tuổi và giới tính. Các phép đo thấp hơn phần trăm thứ 50 có nghĩa là con bạn thấp hơn 50% trẻ em cùng tuổi và giới tính. Đó là nó!
3] Chuyển động đi xuống nhẹ cho thấy tăng trưởng kém
Mặc dù chuyển động đi xuống có thể đáng báo động nhưng bạn không cần phải lo lắng trừ khi số đo của con bạn đột nhiên vượt qua ít nhất hai đường phân vị, hướng lên hoặc hướng xuống.
Nếu đường cong tăng trưởng của con bạn nằm trong cùng một khoảng cách phần trăm và nhất quán, thì không có lý do gì phải lo lắng.
Những điều cần biết về “Thất bại để phát triển”
“Không phát triển được” nghe có vẻ đáng sợ, nhưng điều quan trọng là phải hiểu nó là gì.
Tóm lại, con nhỏ của bạn có thể được chẩn đoán là không phát triển mạnh nếu chúng giảm xuống dưới phần trăm thứ 2 hoặc nếu tốc độ tăng trưởng của chúng giảm hơn hai đường phần trăm chính. Ví dụ: nếu bé đi từ phân vị thứ 25 xuống dưới phân vị thứ 5.
Nguyên nhân phổ biến của thất bại để phát triển mạnh
Nguyên nhân chính khá đơn giản: Con bạn không bú đủ sữa mẹ, sữa công thức hoặc thức ăn đặc.
Nếu cân nặng của con bạn giảm đầu tiên trên biểu đồ tăng trưởng thì rất có thể đó là vấn đề về dinh dưỡng. Nhưng nếu chiều cao của họ giảm trước cân nặng, thì đó thường là do vấn đề về nội tiết hoặc nội tiết tố.
Ngoài ra, nếu chu vi vòng đầu của trẻ giảm nhiều hoặc hơn so với chiều cao và cân nặng thì đó có thể là vấn đề di truyền hoặc vấn đề mà người mẹ gặp phải khi mang thai.
Cách xử lý chẩn đoán này
Điều hướng chẩn đoán này là khác nhau đối với mỗi gia đình vì mỗi đứa trẻ đều khác nhau.
Ví dụ: nếu sự tăng trưởng của con bạn bị ảnh hưởng bởi một bất thường về gen, thì bác sĩ nhi khoa của chúng nên sử dụng biểu đồ tăng trưởng có lợi cho tình trạng đó.
Các phép đo nhỏ cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Nếu con bạn bị giảm chu vi hoặc chiều dài vòng đầu, đừng ngại yêu cầu bác sĩ kiểm tra lại.
Và hãy luôn làm theo lời khuyên của bác sĩ nhi khoa để lên lịch kiểm tra chiều cao và cân nặng thường xuyên, đồng thời theo dõi sự phát triển của trẻ cho đến khi trẻ bắt kịp trở lại trên biểu đồ tăng trưởng.
Hướng dẫn chung để tăng trưởng lành mạnh
Không chắc chắn sự tăng trưởng lành mạnh sẽ như thế nào? Dưới đây là bảng phân tích nhanh theo độ tuổi:
- Trẻ sơ sinh từ 0 đến 3 tháng tuổi nên tăng khoảng 28 gram mỗi ngày.
- Trẻ sơ sinh từ ba đến sáu tháng nên tăng khoảng 14 gram mỗi ngày.
- Trẻ sơ sinh từ sáu đến chín tháng nên tăng ít hơn 14 gram mỗi ngày.
- Trẻ từ 9 đến 12 tháng nên tăng khoảng 9 gram mỗi ngày.
- Trẻ mới biết đi 12-36 tháng nên tăng khoảng 9 gram mỗi ngày.
Hãy nhớ rằng miễn là con bạn tiếp tục tăng cân và chiều cao theo tỷ lệ trong những năm qua — ngay cả khi chúng vẫn ở mức phần trăm thấp hơn mức trung bình — thì đó vẫn là một dấu hiệu của sự tăng trưởng ổn định.
Đảm bảo tăng trưởng và phát triển lành mạnh
Theo CDC, “Phát triển lành mạnh có nghĩa là trẻ em có mọi khả năng, kể cả những trẻ có nhu cầu chăm sóc sức khỏe đặc biệt, đều có thể lớn lên ở nơi các nhu cầu xã hội, tình cảm và giáo dục của chúng được đáp ứng.”
Bạn hiểu rõ con mình nhất và bạn đang cố gắng hết sức. Miễn là bạn cung cấp chế độ dinh dưỡng và tập thể dục hợp lý, đảm bảo giấc ngủ đầy đủ và cung cấp một ngôi nhà an toàn và yêu thương, con bạn sẽ phát triển khỏe mạnh.
Một đứa trẻ hạnh phúc, khỏe mạnh!
Biểu đồ tăng trưởng của con bạn là một chỉ báo hữu ích về sự phát triển của chúng, nhưng đó không phải là bức tranh toàn cảnh.
Hãy quan tâm đến tất cả các khía cạnh sức khỏe của con bạn bằng cách chăm sóc làn da của chúng [điều này đặc biệt quan trọng nếu chúng mắc các bệnh như chàm, nắp nôi hoặc mụn trứng cá ở trẻ em!], sử dụng các sản phẩm tự nhiên, giữ chúng an toàn dưới ánh nắng mặt trời và chăm sóc cho tất cả các vết trầy xước và vết bầm tím của họ.
Nếu bạn có những lo ngại cụ thể về kích thước hoặc sự phát triển của con mình, hãy hỏi bác sĩ nhi khoa.