Từ 0h ngày 11/7, giá xăng E5 RON 92 trong nước giảm 3.103 đồng/lít, xăng RON 95 giảm 3.088 đồng/lít. Sau khi giảm, mức giá bán lẻ tối đa với xăng E5 RON 92 là 27.780 đồng/lít và xăng RON 95 là 29.670 đồng/lít. Thông tin này khiến không ít người tiêu dùng vui mừng và hy vọng, với đà này, giá nhiều mặt hàng cũng sẽ giảm theo.
Liệu có thể kỳ vọng vào đợt giảm giá mới của các mặt hàng trên thị trường? Theo PGS.TS Nguyễn Văn Nam, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thương mại, một nghịch lý đang tồn tại là giá xăng tăng thì hàng hóa thi nhau tăng theo giá xăng. Nhưng khi giá xăng đã giảm thì hàng hóa, dịch vụ đặc biệt là giá cước vận tải, taxi chưa có biến động lớn. Giảm giá xăng dầu, lĩnh vực đầu tiên tác động là vận tải, taxi. Đáng lẽ, theo quy luật thị trường, xăng dầu giảm thì lập tức giá cước vận tải cũng giảm, nhưng thông lệ xưa nay ở Việt Nam thì không như vậy.
Theo TS. Nguyễn Văn Nam, xăng dầu cũng chỉ chiếm 0,17% trong việc tính chỉ số CPI. Chính vì thế, xăng, dầu cũng chỉ là một trong nhiều mặt hàng đầu vào thiết yếu tác động đến hàng hóa trên thị trường dù trên thực tế, việc xăng dầu giảm giá sẽ tác động đến dịch vụ hàng hóa, cụ thể là dịch vụ vận tải và một số ngành sản xuất sử dụng dầu DO.
Xăng dầu xuống dưới 30.000 đồng/lít kỳ vọng sẽ đưa mặt bằng giá cả xuống thấp, kìm đà tăng lạm phát.
Thêm vào đó, việc giá hàng hóa không giảm khi xăng, dầu xuống giá là do giá hầu hết các sản phẩm hàng hóa đều đã vận hành theo cơ chế thị trường, nên việc tăng hay giảm giá sẽ phụ thuộc vào cung cầu, không thể áp đặt mệnh lệnh hành chính để kéo giá xuống.
Ngoài ra, cũng cần tính đến việc các doanh nghiệp hiện đang phải đối mặt với việc giải quyết lượng hàng tồn kho đang ở mức khá cao, các nhiên, nguyên, vật liệu khác ngoài xăng giá không giảm… Đây chính là các yếu tố khiến doanh nghiệp buộc phải cân nhắc trước khi giảm giá bán lẻ.
Dù giá xăng dầu giảm nhưng "chưa đủ sức" để kéo các mặt hàng thực phẩm, cước vận tải giảm giá. Theo TS. Đinh Trọng Thịnh, giảng viên cao cấp Học viện Tài chính, giá xăng dầu "hạ nhiệt" đã vơi bớt nỗi lo tác động tăng giá, giảm áp lực lạm phát vì xăng dầu là nguyên liệu đầu vào của nền kinh tế. Tuy nhiên thực tế qua nhiều đợt tăng và giảm giá xăng cho thấy, các mặt hàng từng tăng theo xăng trước đây sẽ khó giảm. Đó là chưa kể dù giảm sâu, nhưng giá xăng dầu hiện vẫn đang ở mức cao, giá đầu vào nguyên vật liệu của nhiều ngành hàng sản xuất đã tăng từ lâu trong khi việc tăng giá bán lại cần có thời gian điều chỉnh dài. Do vậy, với mức giảm giá xăng dầu lần này, chưa thể kỳ vọng sẽ có đợt giảm giá hàng hóa tương ứng.
Dấu hiệu kìm đà tăng lạm phát
Theo PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả Bộ Tài chính, yếu tố đầu vào là giá xăng dầu có tác động đến mọi ngành kinh tế, từ các ngành ảnh hưởng trực tiếp như hàng không, phương tiện giao thông vận tải… cho đến ảnh hưởng gián tiếp như hoạt động sản xuất và tiêu dùng nào cần chuyên chở hay phân phối nguyên vật liệu, hàng hóa.
Tăng trưởng kinh tế và lạm phát có mối quan hệ rất chặt chẽ. Lạm phát tăng cao ở một số trường hợp, đặc biệt có thể đi đôi với tăng trưởng mạnh lên, nhưng trong trường hợp này nếu lạm phát tăng cao do giá dầu tăng, chắc chắn ảnh hưởng đến tăng trưởng theo chiều hướng tiêu cực.
Bên cạnh tác động trực tiếp làm tăng giá thành sản phẩm, giá xăng dầu tăng còn làm tăng giá hàng hóa trong khâu lưu thông, tạo áp lực lên lạm phát, giảm sức cạnh tranh của hàng hóa sản xuất trong nước.
Cụ thể, giá xăng dầu tăng sẽ tác động trực tiếp đến những ngành tiêu thụ xăng dầu như vận tải, đánh bắt cá xa bờ, logistics… Thí dụ, đánh bắt cá xa bờ, với giá xăng dầu tăng cao, bình quân mỗi chuyến biển ngư dân phải tăng chi phí 20-25% so với cùng kỳ năm 2021.
Sau những khó khăn vì đại dịch, lại thêm khó khăn vì giá nhiên liệu tăng không ngừng, đầu năm đến nay xăng dầu đã 3 lần điều chỉnh tăng giá, ngư dân không mặn mà ra biển. Hay đối với logistics và vận tải, chi phí xăng dầu chiếm khoảng 30-35%, khi giá xăng dầu tăng cao cũng khiến chi phí tăng lên.
Về tác động gián tiếp, bất kỳ sản phẩm nào sau khi sản xuất cũng phải đưa đến tay người tiêu dùng, phải có chi phí vận chuyển, khi giá cước vận chuyển tăng khiến giá thành sản phẩm bán ra sẽ tăng, ảnh hưởng đến sức mua. Áp lực tăng lạm phát năm 2022 là rất lớn, việc giảm giá xăng dầu sẽ kìm đà tăng này, đây là dấu hiệu đáng mừng.
Theo PGS.TS Ngô Trí Long, đây là giai đoạn hết sức quan trọng, giai đoạn kinh tế tiếp tục phục hồi. Thế nên, điều hành giá xăng dầu của cơ quan quản lý phải sát thực tế, linh hoạt, tập trung nhất quán vào mục tiêu làm sao để doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, người dân có thu nhập tốt. Vì chỉ có thu nhập tốt, hàng hóa rẻ người dân mới chi tiêu, từ đó mới có thể kích cầu tiêu dùng, từ kích cầu chuyển sang kích cung, đưa nền kinh tế trở lại đà tăng trưởng.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Sáng 11/7: Nghi phạm đã lên kế hoạch ám sát cựu Thủ tướng Shinzo Abe từ vài tháng trước | SKĐS
Giá xăng dầu trong nước từ đầu năm 2022 đến nay đã tăng liên tiếp 7 lần với tổng cộng khoảng 6.500 đồng/lít, đặc biệt mới đây đã tăng tới gần 3.000 đồng/lít trong kỳ điều hành ngày 11/3.
Tuy vậy, khi giá dầu thế giới có biến động sụt giảm, giá xăng trong nước lại chỉ giảm nhẹ hơn 600 đồng/lít trong kỳ điều hành ngày 21/3. Mức giảm này không được như kỳ vọng của người dân và doanh nghiệp, nhiều câu hỏi đặt ra liên quan đến việc vì sao giá xăng lại chỉ giảm nhẹ sau chuỗi những lần tăng sốc.
Theo Bộ Công Thương cho biết, thời gian qua, thị trường xăng dầu thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, giá xăng dầu sau khi giảm trong những ngày giữa tháng Ba lại đang có xu hướng tăng trở lại do lo ngại nguồn cung cho thị trường sẽ giảm mạnh khi nguồn xăng dầu, khí đốt từ Nga bị cấm vận, trong khi OPEC chưa quyết định gia tăng sản lượng cung cấp.
Mặc dù đã giảm, nhưng trên thị trường thế giới, bình quân giá thành phẩm xăng dầu thế giới giữa kỳ điều hành giá xăng dầu ngày 11/3/2022 và kỳ điều hành ngày 21/3/2022 vẫn ở mức cao.
Cụ thể là, 121,912 USD/thùng xăng RON92 dùng để pha chế xăng E5RON92; 125,842 USD/thùng xăng RON95 [giảm 9.908 USD/thùng, 120;408 USD/thùng dầu hỏa.
Liên Bộ cũng cho hay, số dư Quỹ BOG đã gần hết, tại 13 doanh nghiệp Quỹ đã âm. Trước tình hình trên, để có dư địa điều hành giá trong các kỳ tới khi thị trường còn diễn biến phức tạp, Liên Bộ Công Thương-Tài chính quyết định giảm chi sử dụng Quỹ BOG đối với các mặt hàng xăng dầu.
Bắt đầu trích lập Quỹ bình ổn giá đối với một số mặt hàng để giá các mặt hàng xăng dầu trong nước biến động theo xu hướng của giá thế giới, giảm áp lực cho Quỹ. Đồng thời, có dư địa để điều hành giá cho các kỳ tiếp theo, bảo đảm góp phần thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát và bình ổn thị trường, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp trong quá trình phục hồi hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Vì vậy, giá xăng trong nước trong kỳ điều hành ngày 21/3 chỉ giảm nhẹ ở mức hơn 600 đồng/lít, dầu diesel ở mức hơn 1.600 đồng/lít.
Theo các chuyên gia kinh tế, giá xăng dầu trong nước tăng hay giảm phụ thuộc nhiều vào yếu tố diễn biến giá thế giới, cùng đó là cách thức trích lập, chi quỹ bình ổn.
[Giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu: Kỳ vọng giá xăng hạ nhiệt]
Trong thời gian điều hành giá xăng dầu vừa qua, giá xăng dầu thế giới có lúc giảm về gần 100 USD/thùng, nhưng sau đó đã bật tăng trở lại do lo ngại nguồn cung cho thị trường sẽ giảm mạnh khi nguồn xăng dầu, khí đốt từ Nga bị cấm vận, trong khi OPEC chưa quyết định gia tăng sản lượng.
Trên thị trường hôm nay, giá dầu thế giới vẫn đang neo cao ở mức hơn 120 USD/thùng và nhiều dự báo sẽ tiếp tục tăng trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine chưa hạ nhiệt.
Một yếu tố khác tác động đến giá xăng dầu trong nước là thực hiện trích lập quỹ bình ổn. Việc trích lập trong kỳ điều hành vừa qua là không có khi quỹ này đã cạn.
Liên Liên Bộ Công Thương-Tài chính cho biết, trong thời gian dài, khi giá dầu thế giới tăng mạnh, đã phải chi sử dụng quỹ bình ổn liên tục từ 200-1.500 đồng/lít. Tại nhiều doanh nghiệp, mức quỹ này cũng đã âm. Do vậy, công cụ này không được sử dụng sau một thời gian xả quỹ kéo dài.
Theo chuyên gia Lê Đăng Doanh, giá xăng dầu trong nước hiện nay tính quy đổi từ giá xăng dầu quốc tế cộng thêm các loại thuế, phí. Do vậy, trong bối cảnh giá dầu thế giới vẫn còn neo cao thì phía Liên Bộ Công Thương-Tài chính cũng chỉ có thể quyết định điều hành giảm nhẹ giá xăng.
"Tôi cho rằng, Liên Bộ Công Thương-Tài chính cũng muốn giảm mạnh hơn nhưng giá thế giới cao, các công cụ hỗ trợ giảm giá cũng không còn nên khó giảm sâu hơn," ông Lê Đăng Doanh cho hay.
Theo Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Trần Duy Đông, quỹ bình ổn đang âm do đó, không thể trông chờ vào Quỹ này để kìm đà tăng giá xăng dầu, mà chỉ có thể trông chờ vào biện pháp từ giảm thuế, phí cấu thành giá.
Thời gian qua, Quỹ bình ổn giá có thời điểm dôi dư rất nhiều, nhưng với diễn biến xăng dầu thế giới và thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về hỗ trợ doanh nghiệp, người dân, kiểm soát CPI, nên dư địa quỹ đã không còn nhiều.
Còn tác dụng của quỹ để giữ giá xăng dầu, như khi giá thế giới biến động từ 40-60%, nhưng thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Liên Bộ Công Thương-Tài chính cố gắng giữ giá ở mức chịu đựng được của nền kinh tế để hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân và giá xăng dầu trong nước chỉ tăng từ 24-40%, đây là tác động của quỹ này, ông Đông cho biết.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, mỡ nhờn đến hết ngày 31/12. Theo đó mức giảm với xăng là 2.000 đồng/lít; dầu diesel, mazut, dầu nhờn giảm 1.000 đồng/lít… Với mức giảm này, người dân, doanh nghiệp có thể kỳ vọng giá xăng có thể giảm thêm với biên độ giảm lớn hơn.
Theo các chuyên gia, để giá xăng dầu giảm mạnh hơn, ngoài việc giảm thuế bảo vệ môi trường, các bộ, ngành phải tính toán dài hơn, có kịch bản nhiều hơn nữa, như khi giá xăng dầu biến động mạnh hơn, lên tới 140-150USD/thùng thì có thể tiếp tục giảm các thuế đối với xăng dầu, như thuế môi trường, tiêu thụ đặc biệt, VAT; cùng đó là đa dạng hóa nguồn cung…/.
Đức Dũng [TTXVN/Vietnam+]