Trái phiếu là gì ? Đặc điểm và phân loại trái phiếu theo quy định mới nhất pháp luật đáng chú ý mà chúng ta cần biết.
Trái phiếu là gì
Trái phiếu là một chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu đối với một khoản tiền cụ thể [mệnh giá của trái phiếu], trong một thời gian xác định và với một lợi tức quy định.
Xem thêm: Trái phiếu doanh nghiệp
Đặc điểm của trái phiếu
– Người phát hành trái phiếu có thể là doanh nghiệp [gọi là trái phiếu doanh nghiệp] hay một tổ chức của chính quyền công như: Kho bạc nhà nước [gọi là trái phiếu kho bạc] hoặc chính quyền [gọi là công trái hoặc trái phiếu chính phủ].
– Bất cứ cá nhân, doanh nghiệp hoặc chính phủ đều có thể mua trái phiếu hay trái chủ. Trên trái phiếu có thể ghi tên trái chủ gọi là trái phiếu ghi danh hoặc không được ghi tên thì gọi là trái phiếu vô danh.
– Người cho nhà phát hành trái phiếu vay tiền gọi là trái chủ. Trái chủ không chịu bất cứ trách nhiệm nào về hiệu quả sử dụng vốn vay của người vay. Nhà phát hành phải có nghĩa vụ thanh toán số nợ theo cam kết trong hợp đồng cho vay.
– Trái phiếu đem lại nguồn thu là tiền lãi, đây là khoản thu cố định thường kỳ và nó không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh.
– Bản chất trái phiếu là chứng khoán nợ, do đó trường hợp công ty bị giải thể hay phá sản thì cổ phần của công ty trước hết phải được thanh toán cho những người nắm giữ trái phiếu trước như một nghĩa vụ bắt buộc. Sau khi trả nợ trái phiếu, cổ phần mới được chia cho các cổ đông.
Phân loại trái phiếu
Việc phân loại trái phiếu sẽ theo các tiêu chí khác nhau như: Người phát hành, lợi tức, mức độ đảm bảo thanh toán, hình thức và tính chất trái phiếu.
Phân loại theo người phát hành
Trái phiếu của Chính phủ: Đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Chính phủ, Chính phủ phát hành trái phiếu để huy động tiền nhàn rỗi trong dân và các tổ chức kinh tế, xã hội. Chính phủ luôn được coi là Nhà phát hành có uy tín nhất trên thị trường. Vì vậy, trái phiếu Chính phủ được coi là loại chứng khoán có ít rủi ro nhất.
Trái phiếu của doanh nghiệp: Là những trái phiếu do doanh nghiệp nhà nước, công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn phát hành để tăng vốn hoạt động. Trái phiếu doanh nghiệp có nhiều loại và rất đa dạng.
Trái phiếu của ngân hàng và các tổ chức tài chính: Các tổ chức này có thể phát hành trái phiếu để tăng thêm vốn hoạt động.
Trái phiếu có lãi suất cố định: Là loại trái phiếu mà lợi tức được xác định theo một tỷ lệ phần trăm [%] cố định tính theo mệnh giá.
Trái phiếu có lãi suất biến đổi [lãi suất thả nổi]: Là loại trái phiếu mà lợi tức được trả trong các kỳ có sự khác nhau và được tính theo một lãi suất có sự biến đổi theo một lãi suất tham chiếu.
Trái phiếu có lãi suất bằng không: Là loại trái phiếu mà người mua không nhận được lãi, nhưng được mua với giá thấp hơn mệnh giá [mua chiết khấu] và được hoàn trả bằng mệnh giá khi trái phiếu đó đáo hạn.
Trái phiếu bảo đảm: Là loại trái phiếu mà người phát hành dùng một tài sản có giá trị làm vật đảm bảo cho việc phát hành. Khi nhà phát hành mất khả năng thanh toán, thì trái chủ có quyền thu và bán tài sản đó để thu hồi lại số tiền người phát hành còn nợ. Trái phiếu bảo đảm thường bao gồm một số loại chủ yếu sau:
+ Trái phiếu có tài sản cầm cố: Là loại trái phiếu bảo đảm bằng việc người phát hành cầm cố một bất động sản để bảo đảm thanh toán cho trái chủ. Thường giá trị tài sản cầm cố lớn hơn tổng mệnh giá của các trái phiếu phát hành để đảm bảo quyền lợi cho trái chủ.
+ Trái phiếu bảo đảm bằng chứng khoán ký quỹ: Là loại trái phiếu được bảo đảm bằng việc người phát hành thường là đem ký quỹ số chứng khoán dễ chuyển nhượng mà mình sở hữu để làm tài sản bảo đảm.
Trái phiếu không bảo đảm: Là loại trái phiếu phát hành không có tài sản làm vật bảo đảm mà chỉ bảo đảm bằng uy tín của người phát hành.
Trái phiếu vô danh: Là loại trái phiếu không ghi tên của người mua và trong sổ sách của người phát hành. Trái chủ là người được hưởng quyền lợi.
Trái phiếu ghi danh: Là loại trái phiếu có ghi tên của người mua và trong sổ sách của người phát hành.
Trái phiếu có thể chuyển đổi: Là loại trái phiếu của công ty cổ phần mà trái chủ được quyền chuyển sang cổ phiếu của công ty đó. Việc này được quy định cụ thể về thời gian và tỷ lệ khi mua trái phiếu.
Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Là loại trái phiếu có kèm theo phiếu cho phép trái chủ được quyền mua một số lượng nhất định cổ phiếu của công ty.
Trái phiếu có thể mua lại: Là loại trái phiếu cho phép nhà phát hành được quyền mua lại một phần hay toàn bộ trước khi trái phiếu đến hạn thanh toán.
Trên đây là bài viết phân tích trái phiếu là gì? Đặc điểm và phân loại trái phiếu. Nếu có thắc mắc liên hệ Lawkey để được giải đáp.
Xem thêm: Phân biệt cổ phiếu và trái phiếu
Bạn đang tìm hiểu về trái phiếu là gì? Trong thị trường chứng khoán, chúng ta vẫn thường hay nghe đến trái phiếu và cổ phiếu của công ty. Vậy bản chất của trái phiếu là gì? Đặc điểm của trái phiếu ra sao? Trái phiếu gồm những loại nào? Và cách phân biệt được trái phiếu và cổ phiểu. Mời bạn đọc hãy cùng tham khảo bài viết “Trái phiếu là gì? Đặc điểm của trái phiếu mà bạn cần biết”
Trái phiếu là gì?
Theo Wikipedia: Trái phiếu là một chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành buộc phải trả cho người sở hữu trái phiếu với một khoản tiền cụ thể. Trong một khoảng thời gian xác định, với một lợi tức theo quy định. Người phát hành có thể là doanh nghiệp hay một tổ chức chính quyền như chính quyền và Kho bạc nhà nước.
Đặc điểm của trái phiếu
- Bất cứ cá nhân hay doanh nghiệp hoặc chính phủ đều có thể mua trái chủ hoặc trái phiếu. Trên trái phiếu có thể ghi tên trái chủ được gọi là trái phiếu ghi danh hoặc có thể không ghi tên thì được gọi là trái phiếu vô danh.
- Người cho nhà phát hành trái phiếu vay tiền gọi là trái chủ. Trái chủ không chịu trách nhiệm nào về hiệu quả sử dụng vốn vay từ người vay. Nhà phát hành có nghĩa vụ thanh toán số nợ như đã cam kết trong hợp đồng cho vay.
- Người phát hành trái phiếu có thể là doanh nghiệp [còn được gọi là trái phiếu doanh nghiệp], một tổ chức chính quyền công như: chính quyền [gọi là công trái hay trái phiếu chính phủ]; kho bạc nhà nước [còn gọi là trái phiếu kho bạc].
- Trái phiếu đem lại nguồn thu là tiền lãi. Đây là khoản thu cố định thường kỳ và không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh.
- Bản chất của trái phiếu là chứng khoán nợ. Do đó khi công ty bị phá sản, giải thể thì cổ phần của công ty trước hết phải thanh toán cho những người nắm giữ trái phiếu trước đó. Được xem như là một nghĩa vụ bắt buộc. Sau khi trả nợ trái phiếu thì cổ phần mới được chia cho những cổ đông.
Trái phiếu là một loại chứng khoán quy định nghĩa vụ của công ty phát hành [người vay tiền] phải trả cho người nắm giữ trái phiếu [người cho vay] một khoản tiền xác định. Trái phiếu có xác định khoảng thời gian cụ thể và công ty phát hành trái phiếu phải hoàn trả khoản cho vay ban đầu khi nó đáo hạn.
Phân loại trái phiếu
Phân loại theo chủ thể phát hành, có 3 loại trái phiếu:
- Trái phiếu chính phủ: Là loại trái phiếu dùng để huy động tiền nhàn rỗi trong dân chúng và các tổ chức kinh tế xã hội để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của chính phủ. Trái phiếu chính phủ được coi là loại trái phiếu có rủi ro thấp nhất.
- Trái phiếu doanh nghiệp: Là những trái phiếu do các doanh nghiệp phát hành để tăng vốn hoạt động. Trái phiếu doanh nghiệp có nhiều loại và rất đa dạng.
- Trái phiếu ngân hàng và các tổ chức tài chính: các tổ chức này có thể phát hành trái phiếu để tăng thêm vốn hoạt động.
Đặc điểm của trái phiếu
- Thu nhập của trái phiếu chính là tiền lãi và là khoản thu cố định định kỳ.
- Khoản tiền lãi định kỳ của trái phiếu hoàn toàn không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của công ty phát hành.
- Trái phiếu là loại chứng khoán nợ. Điều đó có nghĩa là khi công ty bị giải thể hoặc phá sản thì những người nắm giữ trái phiếu sẽ được ưu tiên thanh toán trước tiên rồi sau đó mới tới các cổ đông.
So sánh cổ phiếu và trái phiếu
| Tiêu chí | Cổ phiếu | Trái phiếu |
| Đặc điểm | Cổ phiếu ghi nhận quyền sở hữu đối với một phần vốn điều lệ | Trái phiếu ghi nhận quyền sở hữu đối với một phần vốn vay. |
| Tư cách sở hữu | Cổ đông là người sở hữu cổ phiếu và được hưởng một phần lợi nhuận của công ty dưới hình thức lãi cổ phiếu | Người sở hữu trái phiếu là chủ nợ của công ty vì trái phiếu là một loại giấy ghi nhận nợ. |
| Lãi suất | Cổ đông sẽ được hưởng cổ tức chỉ khi công ty làm ăn phát đạt. | Người sở hữu trái phiếu được hưởng một khoản lãi nhất định và không phụ thuộc vào công việc làm ăn của công ty. |
| Lợi nhuận | Cổ tức thay đổi tùy thuộc vào tình hình sản xuất kinh doanh của công ty. Chỉ được chia cổ tức khi công ty làm ăn có lãi. | Lợi tức thường không thay đổi, không phụ thuộc vào việc sản xuất kinh doanh của công ty có lãi hay không có lãi. |
| Rủi ro | Khi công ty làm ăn thua lỗ phá sản thì các cổ đông chỉ được chia phần sau cùng khi mà đã thanh toán hết các khoản và nghĩa vụ. | Khi công ty phá sản thì trái phiếu luôn được thanh toán trước cổ phiếu. |
| Quyền quyết định đối với công ty đầu tư | Cổ đông năm giữ cổ phiếu có quyền tham gia vào các hoạt động của công ty. | Người sở hữu trái phiếu không có quyền tham gia vào hoạt động của công ty |
| Vốn gốc | Không được đảm bảo | Được đảm bảo |
Tham khảo thêm kiến thức từ ứng dụng Stock123.
Nguồn: Tổng hợp
Chứng khoán Pinetree miễn phí hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và công cụ lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là mức phí tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.