Đồ án tốt nghiệpB. Các tín hiệu này đợc khuếch đại ở tầng cuối lên khoảng 80 đến 100vol rồiđợc đa tới các kalốt của đèn hình.,Phần tách sóng đồng bộ: Từ tín hiệu màu ở bộ khuếch đại ánh sáng saukhi đợc chọn riêng các tín hiệu này dùng để điều chỉnh các mạch tạo daođộng, sóng quét mành và sóng quét dòng. Bộ tạo dao động sóng quét dòngđiều khiển tầng cao áp và tầng khuếch đại công suất dòng. Các bộ tạo daođộng dòng và mành còn tham gia điều chỉnh hội tụ và cung cấp cho các tínhiệu mạch hiệu chỉnh mành.Giống nh máy thu hình đen trắng, tín hiệu trung tần tiếng đợc tiếp nhậntừ bộ tách sóng video qua khuếch đại và bộ tách sóng điều tần đến loa.6.2. Chức năng của các khối trong máy thu hình màua. Hộp kênh sóng VHF và UHF.Làm nhiệm vụ thu sóng cao tần từ đài phát gửi tới bao gồm sóng manghình ảnh điều biên và sóng mang âm thanh điều tần, sau đó chọn lọc khuếchđại và đổi thành trung tần. Ngoài ra hộp kênh còn làm nhiệm vụ.- Phối hợp trở kháng giữa anten và tầng khuếnh đại cao tần.- Cần đạt đợc tỷ số tín hiệu trên tạp âm lớn, sao cho độ nhiễu nhỏ.- Có độ khuếch đại lớn và có chiều rộng dải thông là 8MHz.- Có khả năng dao động tự kích nhỏ và ngăn cản dợc tín hiệu dao độngkhông quay trở lại anten của tầng trộn tần.b. Khối khuếch đại trung tần chungĐảm nhận các chức năng sau:- Khuếch đại trung tần chung cho biên độ lên hàng vạn lần.- Bảo đảm chọn lọc 40dB đối với các kênh lân cận kể cả mang hình vàmang tiếng.- Đảm bảo độ khuếch đại điều khiển đợc 40dB đến 60dB.c. Tách sóng và khuếch đại tín hiệu videoLàm nhiệm vụ tách sóng điều biên lấy tín hiệu video màu, tạo ra điệnáp 1 chiều để đa lên hộp kênh tự động điều chỉnh tần số ngoại sai. Xử lý đờngđi cho trung tần tiếng, tách riêng trung tần tiếng ra khỏi tín hiệu video màu vàkhuếch đại tín hiệu video màu đủ lớn.. Khối đờng tiếng.Bao gồm các khối : Khuếch đại cộng hởng để lọc lấy trung tần tiếng,loại bỏ các thành phần tần số khác, khối tách sóng điều tần để lấy ra âm tầnsau đó qua khối khuếch đại âm tần, công suất âm tần để phát ra loa.f. Khối khuếch đại tín hiệu chói46Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệpTín hiệu chói EY sau khi đợc tách từ khối tách sóng video, đi vào mạchlàm trễ 07 às cho tín hiệu chậm lại qua mạch khuếch đại rồi đến mạch ma trậnR, G, B đồng thời với các tín hiệu màu rồi qua mạch lọc, lọc bỏ trung tần màuđể không lẫn vào đờng kênh chói, sau đó tín hiệu đợc khuếch đại đến giá trịcần thiết để đa tới mạch ma trận.g. Khối giải mã màuĐây là một khối quan trọng trong máy thu hình màu vì nó quyết địnhrất lớn đến chất lợng của ảnh truyền hình màu. Khối này bao gồm đờng kênhmàu và kênh đồng bộ màu, khối này có nhiệm vụ:- Tách lấy tín hiệu màu tín hiệu truyền hình màu đầy đủ.- Khuếch đại tín hiệu màu tới giá trị cần thiết.- Giải mã tín hiệu màu để nhận lại các tín hiệu sắc [tín hiệu hiệu số màuER EY và EB EY] gửi đi từ đài phát. Khối này có nhiệm vụ:+ Tách lấy tín hiệu đồng bộ màu để thực hiện đồng bộ và đồng pha cỡng bức, mạch tạo lại sóng mang maùi 3,58 Mhz hoặc 4,43 Mhz trong máythu hệ NTSC hoặc hệ PAL.+Lấy tín hiệu đồng bộ màu để thực hiện đồng pha chuyển mạch điện tửtrong máy thu hệ PAL và hệ SECAM.+ Tự động cắt kênh màu khi thu chơng trình truyền hình đen trắng[Kielerir triệt màu] hoặc thu chơng trình hình khác hệ, hay mức thu tínhiệu ở lối máy thu hình quá yếu. Ngoài ra tuỳ theo loại máy thu hình màu, thờng có thêm xung tần số mành, hoặc xung tần số dòng để cho kênh đồng bộmàu ít ảnh hởng của các loại nhiễu.h. Mạch ma trậnThực chất là mạch cộng tuyến tính, có nhiệm vụ phối hợp với các tínhiệu màu và tín hiệu chói để khôi phục lại 3 tín hiệu màu cơ bản. Mạch matrận gồm hai lớp ma trận:- Ma trận G Y là mạch điện có nhiệm vụ khôi phục tái tạo lại tínhiệu thứ 3 EG EY từ hai tín hiệu ER EY và EB EY theo hệ thức:EG EY = -0,59 [ER EY] 0,19 [EB EY].Ma trận này nằm trong IC giải mã màu.- Ma trận R, G, B có 4 tín hiệu cùng đa tới [ER EY], [EG EY], [EB EY], EY đợc ba tín hiệu màu cơ bản R, G, B.ER = [ER EY] + EYEG = [EG EY] + EYEB = [EB EY] + EY47Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệpMa trận này đợc thực hiện ở 3 tầng khuếch đại màu cuối.i. Các tầng khuếch đại màu cuốiGồm:Khuếch đại màu cuối của màu đỏ [ER]Khuếch đại màu cuối của màu lục [EG]Khuếch đại màu cuối của màu lam [EB]Ba tầng khuếch đại riêng biệt cho 3 tín hiệu màu cơ bản đến giá trị đủlớn đảm bảo có thể điều khiển đợc dòng điện tử phát ra 3 katốt đèn hình màu.Hệ số khuếch đại của các tầng khoảng 35 đến 40dB và giá trị điện áp ra từ 60đến 200vol [tuỳ thuộc vào loại đèn hình màu sử dụng trong thu hình màu].k. Điều chỉnh cần bằng trắng.Mạch điều chỉnh cân bằng trắng là mạch điện điều chỉnh cờng độ dòngdiện của 3 kitốt đèn hình màu sao cho đúng tỷ lệ pha trộn.EY = 0,3ER + 0,59EG + 0,11EB.Để toàn bộ màn hình lúc không thu đợc chơng trình truyền hình hoặcthu chơng trình truyền hình đen trắng thì màu của màn hình là đen trắng,không bị nhuốm màu. Nh vậy lúc thu chơng trình truyền hình màu ảnh vớitrung thực.l. Tách xung đồng bộ, khuếch đại và phân chia xung đồng bộMạch tách xung đồng bộ để lấy ra tín hiệu xung đồng bộ dòng và xungđồng bộ mành để đa tới điều khiển khối quét dòng và quét mành sao cho nhịpquét đồng bộ phía máy phát. Các xung quét dòng f H = 15750Hz và quét mànhfV = 60Hz đợc dẫn lên cuộn lái tia, tạo ra từ trờng lái các tia điện tử lần lợt bắnphá các điểm phát màu tơng ứng trên màn hình theo quy luật từ trái sangphải, từ trên xuống dới làm cho mọi điểm trên màn hình đợc các tia điện tửbắn vào.m. Khối quét dòng .Yêu cầu chức năng của khối quét dòng.- Có độ ổn định cao, có thể đồng bộ tốt, chống đợc nhiễu.- Trong thời gian quét, dòng quét phải tuyến tính, có biên độ không đổi.- Thời gian xoá dòng quay trở lại phải đúng với yêu cầu từng hệ.- Đảm bảo trị số điện áp.- Tạo ra cao áp 1 chiều phù hợp với yêu cầu.- Tự phát xạ và gây nhiễu ở mức nhỏ nhất.Ngoài yêu cầu và chức năng trên, khối quét dòng của máy thu hình màucòn đảm bảo nhận thêm các chức năng sau:48Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp+ Cung cấp xung điện áp cho mạch tạo dòng điện, cho kênh đồng bộmàu.+ Cung cấp xung điện áp cho mạch sửa méo gối.Để đảm bảo ảnh truyền hình có chất lợng cao và ổn định. Vì vậy nếumạch chỉnh lu cao áp dùng đèn điện tử phải có thêm mạch ổn định cao áp. Dochức năng đảm nhiệm nhiều hơn nên công suất tiêu thụ lớn. Do vậy mạch điệntrong khối quét dòng của máy thu hình màu phức tạp hơn trong máy thu hìnhđen trắng.n. Khối quét mành.Mạch điện của khối quét mành phải đảm bảo những yêu cầu sau:- Cho điện áp răng ca lớn, độ tuyến tính cao.- Thời gian xoá đúng với giá trị qui định của từng hệ.- Có tần số 60Hz hoặc 50Hz ổn định, không phụ thuộc vào sự thay đổicủa nhiệt độ và điện áp.- Bảo đảm sự chắc chắn tự điều khiển đồng bộ, các xung nhiễu khônggây ảnh hởng.Ngoài ra nó còn cung cấp điện áp tần số quét mành cho mạch tạo dòngđiện đồng qui [nếu có] mạch sửa méo gối và mạch đồng bộ màu trong máythu hình màu.o. Mạch khử từ d.Mạch khử từ d là mạch tạo ra xung dòng điện biến thiên với biên độ rấtlớn từ vài mA đến Ampe, chạy qua một cuộn dây điện cảm trong một thời gianrất ngắn để tạo ra từ trờng mạnh để khử hết từ d đọng lại trên màn chắn, mànche từ, đai giữ đèn hình hoặc từ trờng bên ngoài và từ trờng trái đất gây ra.Mạch khử từ d cứ mỗi lần bật máy lên làm việc một lần để xoá sạch các vết ốtrên màn hình do từ d gây ra.p. Khối nguồn.Bộ nguồn có nhiệm vụ cung cấp điện áp ổn định theo yêu cầu từngmạch điện trong ti vi. Để cho các khối làm việc đúng theo yêu cầu chỉ tiêu kỹthuật.q. Khối điều khiển từ xa và vi xử lýNhằm đáp ứng yêu cầu cao của ngời sử dụng, ngời xem không phải đếncạnh máy để điều chỉnh, mà dùng bàn điều khiển từ xa để điều chỉnh hoạtđộng của máy thu hình. Thực hiện đợc chức năng trên là nhờ hệ vi xử lý hoạtđộng.49Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp50Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệpChơng VIIQuét ngang [Horizontal]7.1. Sò công suất ngang và cuộn lệnh ngangLà sò công suất lớn để khuếch đại công suất sóng quét ngang đa vàocuộn lệch.7.2. Sóng quét ngang [từ dao động ngang ra].H.STABH.syncAFCH.OSCH.DRIVEf.HFlybackH.OUTH.pulseTạo songCông suâtH.outL1công suất ngangFlybackHình 7-2-1: Dao động vàCuộn lệchB+Có dạng xung chữ nhật với một nửa chu kỳ ở mức thấp, nửa chu kỳ cònlại ở mức cao. Sò công suất ngang sẽ chỉ dẫn thật mạnh ở nửa dơng cao củasóng quét ngang thời gian t1. Khi sò vừa dẫn, áp cực c của sò lập tức tụt xuốngbằng với cực e, hay áp ở 2 đầu cuộn sơ Flyback [L 1] sẽ là 110VDC. áp 2 đầucuộn dây là DC hay không đổi [bằng hằng số] dòng trong cuộn L 1 sẽ là dòngrăng ca trong suốt thời gian t1.7.3. Sự tạo thành HV [High Voltage]Xung Flyback 1500V xuất hiện từ cuộn lệch đợc áp ngợc về cuộn L1.Để có áp cao hơn ngời ta có thể quấn một cuộn dây thật lớn nâng áp ở đầutrên cùng lên khoảng 20KV. Việc làm kế tiếp là nắn cao áp [HV RECT] và lọcbằng tụ trên vỏ đèn hình để có áp dơng một chiều cỡ 20KV dùng cho Anốtcủa đèn hình.51Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệpHV 20KVCuộn HVH.outL1t2+Flyback1500v-B+Hình 7-3-1 : Sự tạo thành HV7.4.Tụ điện và diode đệmĐể giúp sự di chuyển của tia điện tử ở nửa trái màn ảnh đợc đều đặn,êm dịu ngời ta đặt thêm các tụ lọc từ cực c của sò công suất ngang xuốngmass. Trong thời gian quét xuôi ở nửa phải màn ảnh áp ở cực c gần nh khôngđổi hay các tụ đệm gần nh không có tác dụng gì.Các tụ đệm sẽ chỉ tác dụng trong thời gian ngắn ngủi chỉ có khoảng 2às , nhờ đó xung bay về dịu xuống. Ngoài các tụ đệm ngời ta còn gắn thêmdiode đệm [Damping Diode], các diode đệm luôn phân cực ngợc [anodexuống mass, cathode nối vào cực c sò công suất ngang tức là luôn có B +110VDC]. Nh vậy bình thờng diode đệm chẳng có tác dụng gì, chỉ khi nào córingring và sóng ringring sao đó làm áp cực c sò công suất ngang tụt xuống dới 0V thì diode mới dẫn.Cuộn HVFBPH.outL1t2+FlybackYoke-HìnhTụ đệmDiot đệmB+7-4-1 :Tụ đệm vàdiode đệm7.5. Lái tia ngang.52Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệpWIDTHDam perC455S1C426180pQ404H.outS2C433560pFly back14D407S3C442 C4410,001 0,001516H.yokeC4250,0015C481.....4844x0,47/5005Pin Trans17vfVTo AFCHình 7-5-1: Pin Trans2SơB+105vhLinđồ mạch lái ngangở bán kính dơng của sóng quét ngang, dòng từ B+ 105V đi qua cuộn 514 của Flyback vào cực c rồi theo sò công suất ngang xuống mass. Tín hiệuquét ngang đa vào cuộn lệch đợc lấy tại cực c. Tụ C455, C456 mỗi tụ = 47 àFlà để cách điện một chiều [B +] tại cực c. Hai nửa cuộn lệch đợc mắc songsong, tiếp tục lần lợt nối với biến áp bù méo gối dọc [pin trans 1]. Cuộn H.LINlà biến áp bù méo gối ngang [pin trans 2] rồi xuống mass. Cuộn H.LIN là mộthồi tiếp nhẹ giữa dòng ra từ cuộn lệch với dòng xuất phát từ cuộn phát từ cuộnFlyback ở đầu dây 5 và 16.Khi sò ngang ngắt, xung bay về xuất hiện và đợc làm dịu bởi diode đệmD407 và 4 tụ nối tiếp C481 C484. Trị số mỗi tụ là 0,047 nên 4 tụ nối tiếpcó trị số tơng đơng 0,047/4 tơng đơng 0,01, áp chịu đng mỗi tụ là 500V nên trịsố chịu đợc tổng cộng của 4 tụ là 4 x 500V = 2000V. Tại cực dơng của tụ dớicùng ngời ta tranh thủ lấy ra xung bay về có bề dày bằng 1/4 bề cao của xungtại cực c để dùng cho mạch AFC. Ngoài ra 3 tụ C463 = 560p, C442 = 1000pvà C441 = 1500p cũng là các tụ làm dịu bớt nhng đợc nối qua công tắc S1, S2,S3. Đóng các công tắc này lại làm xung bay về tại cực c yếu bớt xung bayvề trong cuộn Flyback yếu bớt HV yếu đi làm màn ảnh mở rộng ra theochiều ngang [Width]. Tất nhiên chiều cao cũng bị nở ra nhng còn đợc hiệuchỉnh ở phần dọc bằng chiết áp V.Height. C452 để bảo vệ nối b-e và C426,bảo vệ nối c-e của sò ngang.7.6. Cuộn Flyback [FBT]: Biến áp dòng.53Lớp: Điện tử viễn thôngTo AFC Đồ án tốt nghiệpTo CH.out190v TOHVG3B+110vG2R128RGB outD608ABL2D506CRTHEATER16D5031V outTO POWERSUPPLYD506FBTAFCSWVCENT612VCDBLKGD602191820v TO H. DRIVEPIN 14IC5014D506Hình 7-6-1: TO S9009ACác nguồn điện liên quan tới biến áp dòngCuộn Flyback của JVC GB [E] là nơi cung cấp nguồn áp và nguồn xungcần thiết phù hợp cho các nơi trong máy.54Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệpChơng VIIIquét dọc [Vertical]R360C330D302R317R320FLYBACD305R318Q305R329C316D303IC: TA7644BP7PPPC318Q30726Q303TA7644BP27R238C327R316R313R320V+H BLAKINHGV YOKEC317R326Hình 8-1-1: Mạch côngsuất quét dọcSóng quét dọc ra từ pin 26 của IC dao động dọc [TA 7644BP] đợckhuếch đại với trans, tiền khuếch đại công suất dọc Q303. Trans Q303 đảopha sóng quét dọc đa vào cực B của 2 sò công suất 305Q và Q307 và đồngthời xác định áp tính của ngõ ra công suất để đi đến cuộn lệch dọc [V. Yoke]đợc quết định bởi sự phân áp của nguồn [+43v] qua 2 điện trở R317, R318R-Y OUTtức là lệ thuộc vào chínhQ621sóng quét dọc có ở cực B Q303 và dòng chạy ngangR-Ynó [=Q303]. Diode D303 luôn phân cực thuận, hiệu số điện áp ở 2 đầu diodeKRluôn là 0,7V cực b của Q305 luôn cao hơn áp lực b của Q307 khoảng 0,7V,R622ERtrans Q305 có thể dẫn thì áp cực b R.BAIScủa nó phải cao hơn áp cực e chung là 0,7VVR. 621KG áp cực b trans Q307 đúng bằng áp cực e chung trans Q307 ngắt. NgợcEGQ611G-Ylại để Q307 có thể dẫn thì áp ở cực b nó phải thấp hơnáp cực e chung 0,7 KBTrans Q305 ngắt, vậy 2 trans lúc nào cũng chỉ có 1 trans đợc dẫn mà thôi. EBR622G.BAIS IXChơngVR. 611Khuếch đại hình và đèn hình [Video AMP CRT]Q601B-YR622B.BAISVR.55601Lớp: Điện tử viễn thôngFLYBACK Đồ án tốt nghiệpHình9-1-1: Sơ đồ mạch khuyếch đại hình[Mạch này cũng đồng thời là ma trận R , G , B ]Ba tín hiệu sắc [R-Y], [G-Y] và [B-Y] đợc đa vào cực b của 3 transcông suất Q601, Q611 và Q621, trong lúc tín hiệu chói Y đợc đa vào cả 3cực 2 của 3 trans nói trên. Đờng tín hiệu chói vào Q621 [G ut] đợc giữ làmchuẩn với trở nối tiếp ở cực e là R621. Hai đờng chói của Q601 và Q611 [Rout và B out] dợc hiệu chỉnh bằng 2 chiết áp VR612 [R drive] và VR602 [Bdrive]. Phân cực của 3 trans cũng đợc hiệu chỉnh bằng trở emitter VR601,VR611 và VR621 [R-G-B, Bias RGB Back Ground]. Ngõ ra của Q610,Q611, Q621 tại collector đợc đa thẳng vào 3 cathode của đèn hình.Tại đèn hình 3 cathode là ER, EG, EB.Lới G1 chung đợc nối mass.Lới G2 và G3 đợc cấp áp dơng lấy từ bộ nhân đặt bên trong hộpFlyback.Thay đổi VR601, VR611, VR621 là thay đổi phân cực một chiều của 3cực e nên 3 chiết áp trên gọi là R, G, B Bias. Thay đổi phân cực ở e cũng làxác định mức ngắt của 3 trans, công suất là thay đổi mức ngắt của 3 cathodetrong đèn hình. Nói cách khác VR601, VR611, VR621 đợc điều chỉnh ở mứctối nhất của cảnh, 3 ống phóng sẽ phải cùng ngắt một lợt. Chính vì vậy nên 3chiết áp này còn đợc gọi là R,G,B cut off hay R, G, B Back ground [Background = nền].Hai chiết áp VR602 và VR612 [R Drive và B Drive] thay đổi biên độcủa Y đa vào cực e của Q611 và Q601. Mức tín hiệu đa vào cao, có nghĩa56Lớp: Điện tử viễn thông