Quả núc nác là quả gì năm 2024

Với cuộc sống gắn bó từ thiên nhiên nên đồng bào các dân tộc Tây Nguyên cũng như đồng bào M’nông, Mạ, Ê đê ở tỉnh ta đều xem những loại cây trái trong tự nhiên đều là sản vật và có thể chế biến thành món ăn ưa thích. Một trong những món ăn từ cây rừng được đồng bào chuộng dùng là quả núc nác.

Quả núc nác

Núc nác là cây thuộc họ cây bồ kết, có quả từng chùm và mọc nhiều ở trong rừng. Theo đồng bào, từ ngọn non tới quả của cây núc nác đều được tận dụng làm bữa ăn hàng ngày. Các món ăn làm từ quả núc nác không phải ai cũng ăn được, vì nó có vị hơi đắng và hăng. Những ngọn non được luộc chấm cùng nước cốt chanh, hay quả núc nác có thể chế biến làm món xào, luộc, nấu canh nhưng ngon nhất vẫn là món gỏi. Để có món ăn ngon chế biến từ núc nác, đồng bào thường chọn hái những quả non độ “bánh tẻ”, chưa già, có màu xanh nhạt.

Quả núc nác non được nướng chín lớp vỏ ngoài trước khi chế biến

Đầu tiên là nướng quả núc nác trên bếp lửa, cho cháy đen vỏ bề ngoài. Quả chín dần trong quá trình nướng, tạo ra vị thơm đặc trưng của món ăn. Sau đó dùng dao cạo sạch vỏ bị cháy, rồi rửa sạch, để ráo và cắt lát mỏng (nếu cắt dày sẽ bị đắng). Để có món gỏi núc nác ngon thì phải có thêm cá khô rang vàng, cá nướng hoặc thịt ba chỉ (tùy theo sở thích của từng gia đình).

Chuẩn bị nước cốt chanh, lạc rang giã nhỏ, rau thơm trộn cùng với cá và núc nác. Khi gần dùng bữa thì mới trộn các nguyên liệu với nhau, sẽ giữ cho mỗi nguyên liệu có vị riêng hơn. Khi ăn, món gỏi có vị nhân nhẫn đắng của quả núc nác, vị cay the thé của ớt, mùi thơm của rau, vị béo của cá, thịt… hòa quyện lại với nhau thành một hương vị hấp dẫn.

Gỏi núc nác là món ăn yêu thích của đồng bào

Chị H’Drức ở phường Nghĩa Đức (Gia Nghĩa) cho biết: Các món ăn được chế biến từ quả núc nác không chỉ là món yêu thích của người M’nông, Mạ, Ê đê… mà những du khách hay người dân sau khi được thưởng thức cũng sẽ nhớ mãi đến hương vị này. Cứ đến mùa núc nác là tôi hái quả về bán hoặc làm gỏi theo kiểu người M’nông để bán cho những chị em có nhu cầu. Người ăn quen thường hay đặt mua núc nác”.

Chị Trần Thị Dinh ở phường Nghĩa Đức cũng cho biết: Lần đầu ăn món gỏi quả núc nác thấy mùi vị cũng đăng đắng nhưng khi nuốt xuống cổ lại có vị ngọt bùi, thật thú vị. Ăn riết cũng ghiền, mỗi lần ra chợ hoặc thấy trên mạng xã hội người nào đăng bán quả núc nác, tôi đều đặt mua vài quả về làm gỏi cho cả gia đình”.

Không chỉ là món ăn, cây núc nác còn là một vị thuốc quý

Không chỉ dùng làm món ăn mà cây núc nác còn là một vị thuốc quý. Theo những người già ở các bon làng, vỏ thân núc nác có tác dụng thanh nhiệt. Lá, hoa và quả khi còn non đều ăn được sau khi đun nấu. Đồng bào thường vùi quả non vào trong tro than rồi đem bóc vỏ ngoài, lấy phần trong của quả xào ăn. Hạt, vỏ thân thường được dùng làm thuốc. Hạt dùng trị viêm họng cấp và mạn tính, khan cổ, viêm phế quản cấp và ho gà...

Ngày nay, quả núc nác không chỉ là món ăn yêu thích của đồng bào các dân tộc bản địa mà đã trở thành “đặc sản” của các nhà hàng, khách sạn. Cây núc nác cũng được bà con đưa giống về trồng trong rẫy cà phê và đến khi có trái thì hái mang ra chợ bán với giá 10.000 đồng/quả.

Quả núc nác, hay còn có tên gọi khác là quả quao, là một loại quả dại phổ biến ở Nghệ An và các tỉnh miền núi phía Bắc. Hoa, quả và ngọn của cây núc nác có thể làm được nhiều món ăn như: hoa núc nác nhồi thịt, ngọn núc nác luộc chấm mẻ, nộm quả núc nác…

Cây núc nác là loại cây thân gỗ, cao tới 15 - 25m, tương đương quả núc nác dài khoảng 50 cm. Mỗi cây cho tối đa khoảng 20 quả. Vỏ cây có thể trị bệnh về da.

Vào mùa hè mỗi năm cũng chính là mùa của hoa và quả núc nác, các món ăn từ chúng cũng xuất hiện nhiều hơn ở trong những bữa cơm của gia đình. Món phổ biến nhất làm từ quả núc nác là món nộm núc nác. Để làm món ăn này khá đơn giản nhưng hương vị của món ăn sẽ làm cho bạn nhớ mãi.

Trước tiên là chọn những quả núc nác non hoặc chưa quá già, thường thì chỉ cần 1-2 quả núc nác là đã được một đĩa nộm rồi. Chọn quả quá già sẽ bị nhiều xơ, còn quá non thì sẽ không ngon. Sau đó bạn nướng quả núc nác trên bếp củi, nướng đều cả hai mặt cho bong lớp vỏ ngoài ra cho đến khi chín sờ thấy quả mềm là được. Công đoạn nướng sẽ giúp quả núc nác bớt đi vị đắng

Ngoài ra bạn cần chuẩn bị một số nguyên liệu khác như đậu phộng giã nhỏ, rau mùi…

Quả núc nác sau khi được nướng chín thì loại bỏ phần vỏ bên ngoài, sau đó thái nhỏ thành từng sợi. Cho quả núc nác đã thái sợi, đậu phộng, gia vị (gồm muối giã nhỏ, mì chính, chanh, rau mùi) vào một cái tô lớn rồi trộn đều. Cuối cùng là cho ra đĩa và thưởng thức món ăn thơm ngon và lạ miệng này.

Ăn kèm với nộm núc nác tùy khẩu vị, bạn có thể lựa chọn mắm tôm, mắm ruộng, cá nướng giã măng ớt hạt dổi. Vị đăng đắng ngọt ngọt của quả núc nác cộng thêm các gia vị khác nữa đã tạo nên một món ăn đặc biệt mang đậm hương vị của núi rừng khiến ai đã từng được ăn món này rồi thì sẽ nhớ mãi.

Lưu ý khi làm nộm quả núc nác thì nên nướng quả trên bếp củi trước cho chín chứ không nên mang quả đi luộc vì nướng có vị thơm hơn và bớt đắng hơn là luộc. Ngoài ra, mọi người có thể cho thêm tai heo hoặc thịt heo thái chỉ vào món nộm để ngon hơn.

Ngoài quả núc nác, hoa núc nác cũng được người dân dùng để luộc hoặc nướng để chấm với mắm tôm.

Với đồng bào vùng cao, núc nác ngoài dùng chế biến thành món ăn, còn là vị thuốc hữu hiệu, rất tốt đối với những người mắc bệnh gan. Theo như các vị cao niên kể lại, trước kia để thử xem có bị bệnh gan hay không, chỉ cần lấy vỏ cây núc nác về cạo bỏ lớp tạp chất bên ngoài cho vào chậu bằng đồng ngâm với nước sôi để nguội, sau 3 ngày đưa ra uống 3 chén, nếu thấy vị ngọt thì người đó bị bệnh gan, còn nếu thấy vị đắng tức không bị.

Từ cuối năm 2020, quả núc nác bỗng khiến nhiều chị em thành phố tò mò tìm mua, khiến người địa phương có thêm thu nhập vì vào rừng tìm quả núc nác về bán. Giá bán chỉ từ 20.000 đồng/kg. Nếu bạn có dịp ghé thăm những nơi có trái núc nác này thì đừng quên thưởng thức món ngon từ nó nhé. Đảm bảo sẽ khó có thể quên được và khi trở về thành thị rồi thì không còn cơ hội để thưởng thức nữa.

Loại lá này vốn là thứ lá quen thuộc của người dân Việt Nam, nhất là chị em nội trợ.

Đặc sản 4 phương

Tin liên quan

Tin bài cùng chủ đề Đặc sản 4 phương

Loại quả xưa chín rụng không ai biết đến, giờ thành đặc sản dân thành phố ưa chuộng vào mùa hè,...

Loại quả này rất giống quả sung nhưng kích thước to hơn nhiều, đặc biệt bên trong ruột có lớp mật sóng sánh, ăn ngọt lịm.