Nguyên nhân hạn chế trong xây dựng nông thôn mới
|
Trong 5 năm qua, mặc dù đã đạt được những kết quả hết sức tích cực, nhưng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, mà theo yêu cầu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng là “cần phải thẳng thắn, nghiêm túc nhìn nhận và khắc phục”. Show
Các nội dung về phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng đời sống văn hóa, bảo vệ môi trường chưa được quan tâm đúng mức. Nhiều địa phương đã chú trọng thực hiện các nội dung xây dựng NTM do cấp xã đảm nhận, nhưng chưa chú trọng đúng mức thực hiện các nội dung ở cấp thôn và hộ gia đình. Bên cạnh đó còn có sự chênh lệch lớn về kết quả thực hiện xây dựng NTM giữa các vùng, miền: Trong khi số xã đạt tiêu chuẩn NTM ở Đông Nam Bộ là 34%, Đồng bằng sông Hồng là 23,5%, thì miền núi phía Bắc và Tây Nguyên mới chỉ đạt khoảng 7%. Một số địa phương chạy theo thành tích nên có biểu hiện huy động quá sức dân, hoặc nợ đọng xây dựng cơ bản không có khả năng trả, hoặc khi đánh giá chất lượng tiêu chí còn xuê xoa. Tại Hội nghị, các ý kiến phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, lãnh đạo một số bộ, ngành, địa phương đều cho rằng, đây là những hạn chế rất lớn, phần nào làm giảm tính hiệu quả của Chương trình. Các lãnh đạo và các đại biểu cũng đã dành nhiều thời gian tập trung mổ xẻ, phân tích nguyên nhân cả chủ quan và khách quan của những hạn chế, yếu kém nêu trên, trong đó nổi lên những nguyên nhân cơ bản như: Cơ chế, chính sách còn thiếu đồng bộ, xuất phát điểm của đa số các xã còn thấp; Chương trình triển khai vào thời kỳ suy thoái kinh tế nên việc huy động nguồn lực cho xây dựng NTM gặp nhiều khó khăn; nhận thức của một bộ phận cán bộ và nhân dân về xây dựng NTM còn hạn chế; sự lãnh đạo, chỉ đạo của nhiều cấp ủy, chính quyền thiếu sâu sát, quyết liệt, một bộ phận lại quá nôn nóng, chạy theo thành tích; sự tham gia của một số tổ chức cơ sở Đảng và đoàn thể còn hạn chế; tiêu chí, cơ chế chính sách có một số điểm chưa phù hợp, vận dụng máy móc kém hiệu quả, thậm chí gây lãng phí nguồn lực; chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn chậm phát huy hiệu quả như mong đợi. Những hạn chế, yếu kém nêu trên đều được người đứng đầu Chính phủ đề cập, phân tích và chỉ đạo các biện pháp tập trung khắc phục theo quan điểm cần phải thẳng thắn, nghiêm túc nhìn nhận. Với tinh thần như vậy, ngay mở đầu phát biểu chỉ đạo các nhiệm vụ cụ thể, khi nói về hạn chế của cơ chế, chính sách còn chưa đồng bộ, Thủ tướng đã yêu cầu tập trung ngay vào một nhiệm vụ có ý nghĩa then chốt và quyết định, đó là cập nhật, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách cho thực hiện mục tiêu Chương trình bằng những việc làm cụ thể, thiết thực và đưa ra một ví dụ hết sức cụ thể, sinh động. “Chúng ta thường nói, muốn xây dựng NTM thì phải đưa doanh nghiệp về sản xuất ở địa bàn nông thôn. Nói thì dễ như thế, nhưng mà muốn doanh nghiệp đặt cơ sở sản xuất ở nông thôn thì không dễ, phải cụ thể là cơ chế gì, chính sách gì”. Hay nhắc lại một nguyên hạn chế là “một số địa phương chạy theo thành tích nên có biểu hiện huy động quá sức dân“, Thủ tướng đã yêu cầu phải nghiêm túc khắc phục: “Có việc làm còn dùng biện pháp hành chính để bắt buộc dân đóng góp quá mức; cần nghiêm túc nhìn nhận, rút kinh nghiệm và khắc phục”. Những hạn chế trong sự lãnh đạo, chỉ đạo của nhiều cấp ủy, chính quyền thiếu sâu sát, quyết liệt, một bộ phận lại quá nôn nóng, chạy theo thành tích... cũng đã được Thủ tướng quyết liệt chỉ đạo khắc phục khi nêu rõ yêu cầu phải nâng cao trách nhiệm, nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị về xây dựng NTM, phải coi đây là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên, bởi xây dựng NTM với 19 tiêu chí chính là công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn, góp phần vào tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thủ tướng đưa ra một ví dụ đã được thực tiễn chứng minh: “Thực tế cho thấy, nơi nào được cấp ủy Đảng, chính quyền quan tâm, có sát sao trong chỉ đạo, triển khai thực hiện, có sơ kết, tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm… thì nơi đó Chương trình được đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả. Chính vì vậy, việc đề cao trách nhiệm, nâng cao nhận thức có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Phải tập trung chỉ đạo một cách thiết thực, cụ thể, hiệu quả và đồng bộ để đạt được kết quả cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ được đề ra”. Tại Hội nghị, Thủ tướng cũng đưa ra hàng hoạt yêu cầu, nhiệm vụ nhằm khắc phục những hạn chế của Chương trình trong giai đoạn mới như: Cần tiếp tục quan tâm nhiều hơn đến thực hiện một số tiêu chí còn đạt ở mức thấp, trong đó có tiêu chí về huy động nguồn lực cho phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, thủy lợi; tiêu chí về phát triển lực lượng sản xuất ở địa bàn nông thôn gắn liền với tái cơ cấu nông nghiệp, tăng thu nhập cho người lao động; các tiêu chí về thúc đẩy sản xuất, phát triển văn hóa, bảo vệ môi trường; tiêu chí về đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn; tiêu chí về xây dựng Đảng và chính quyền; tập trung khắc phục sự chênh lệch lớn về kết quả thực hiện xây dựng NTM giữa các vùng, miền... Với sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt với những giải pháp đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương và trên nền tảng những kết quả đã đạt được của Chương trình trong giai đoạn 2011-2015, chúng ta hoàn toàn tin tưởng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 sẽ đạt và vượt mục tiêu được đề ra là phấn đấu 50% số xã trên cả nước đạt chuẩn NTM; mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ít nhất một huyện đạt chuẩn NTM và không còn xã dưới 5 tiêu chí – những con số mà theo cách nói của Thủ tướng là “rất cụ thể, thiết thực, đòi hỏi toàn Đảng, toàn quân, toàn dân chúng ta, cả hệ thống chính trị của chúng ta phải nỗ lực, chung tay thực hiện”.
Phong trào xây dựng NTM đã diễn ra sôi nổi ở khắp các địa phương trên cả nước.
Giải quyết những tồn tại và hạn chế trong xây dựng nông thôn mới09:48 22/06/2016Qua giai đoạn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới từ 2010-2015, nhìn chung bộ mặt nông thôn trên cả nước đã có nhiều khởi sắc. Trong quá trình này, cần tập trung tháo gỡ những vấn đề tồn tại nhằm tạo bước đột phá trong việc xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2015 - 2020.
Một số giải pháp phát triển nông nghiệp đô thị theo hướng bền vững
Nghị quyết 35 mở ra một tiền đề rất lớn cho phát triển nông nghiệp
Bàn về phát huy hiệu quả tín dụng đối với nông nghiệp, nông thôn
Thi đua thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2016 và giai đoạn tới
Những chuyển biến mới Thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chỉ thị, nghị quyết về phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới (NTM), nâng cao đời sống của người nông dân; Trong đó, trực tiếp và toàn diện nhất là Nghị quyết số 26-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 7, khóa X, về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, trong đó có nhiệm vụ xây dựng NTM. Về mục tiêu cụ thể, Nghị quyết xác định, đến năm 2020: 50% số xã đạt chuẩn NTM trên tổng số 9.121 xã của cả nước theo 19 tiêu chí được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 491/QĐ-TTg, ngày 16/4/2009. Trên cơ sở bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM gồm 5 nhóm nội dung (nhóm quy hoạch, nhóm hạ tầng kinh tế - xã hội, nhóm kinh tế và tổ chức sản xuất, nhóm văn hóa - xã hội - môi trường, nhóm hệ thống chính trị), Chính phủ đã ban hành Quyết định 800 QĐ-TTg ngày 04/6/2010 về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2020, nêu rõ 19 tiêu chí và 7 nhóm giải pháp. Thực hiện chủ trương trên, phong trào xây dựng NTM đã diễn ra sôi nổi ở khắp các địa phương trên cả nước, thu hút sự tham gia của cả cộng đồng, phát huy được sức mạnh của cả xã hội. Theo Văn phòng điều phối NTM Trung ương, thực hiện Chương trình xây dựng NTM đến tháng 11/2015, bình quân trên cả nước, một số tiêu chí đã đạt kết quả khả quan như 56,5% số xã đạt tiêu chí thu nhập (mức thu nhập bình quân/đầu người vùng nông thôn là 24,6 triệu đồng/năm, tăng khoảng 1,9 lần so với năm 2010); 85,5% số xã đạt tiêu chí việc làm; tỷ lệ hộ nghèo cả nước đã giảm từ 14,2% năm 2010 xuống còn 4,5% theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011-2015 (giảm bình quân 2%/năm). Tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm từ 50,97% cuối năm 2011 xuống còn 38,2% cuối năm 2013; 32,59% cuối năm 2014, bình quân giảm trên 5%/năm. Một số tồn tại, hạn chế Đánh giá chung, bên cạnh những thành công đạt được, có thể nêu lên một số tồn tại, vướng mắc lớn ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện chương trình xây dựng NTM hiện nay, đó là: Thứ nhất, trình độ năng lực cán bộ quản lý Ban chỉ đạo huyện và xã còn yếu do kiêm nhiệm, chưa được đào tạo bài bản nên lúng túng trong triển khai thực hiện. Cụ thể, từ việc tuyên truyền vận động nhân dân, phân công trách nhiệm triển khai các bước công việc theo nội dung đề án, lập hồ sơ dự án thành phần, lập kế hoạch huy động nguồn lực, đăng ký nhu cầu vốn thực hiện đề án và phương pháp tổng hợp báo cáo tiến độ triển khai thực hiện các dự án… Thứ hai, công tác quy hoạch lập kế hoạch tổ chức đấu giá đất, xử lý đất lấn chiếm, đất xen kẹt, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trong khu dân cư ở các xã gặp nhiều vướng mắc, khó khăn. Cán bộ xã còn lúng túng về việc lập thủ tục hồ sơ trình cấp có thẩm quyền duyệt; giải quyết, xử lý hồ sơ, thẩm định phê duyệt tiến độ chậm, kết quả chờ đợi kéo dài; thủ tục thu hồi đất, tổ chức đấu giá chưa thông thoáng, còn phức tạp. Thứ ba, việc kêu gọi, huy động thu hút nguồn vốn đầu tư của các đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức và nhân dân cùng tham gia bỏ vốn đầu tư thực hiện các dự án còn hạn chế; UBND xã chưa có kế hoạch và giải pháp cụ thể nhằm phát huy các nguồn lực trong cộng đồng dân cư; nguồn vốn của ngân sách xã chủ yếu dựa vào đấu giá đất, thu tiền sử dụng đất; vốn lồng ghép của cấp trên chưa được bố trí kịp thời. Thứ tư, công tác điều tra khảo sát, đánh giá thực trạng theo 19 tiêu chí NTM tại nhiều xã khi lập đề án chưa sát với thực tế; việc phối kết hợp giữa các phòng, ban chuyên môn ở huyện và xã chưa tập trung thường xuyên; công việc chủ yếu giao toàn bộ cho đơn vị tư vấn nên số liệu phản ánh chưa chính xác, chất lượng hạn chế, đề án thiếu tính khả thi; phương pháp triển khai thực hiện đề án của Ban quản lý xã còn lúng túng khi lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật và dự toán các dự án thành phần, nhóm các dự án hạ tầng kỹ thuật tổng mức đầu tư tăng hơn so với mức đầu tư trong đề án đã được phê duyệt chưa có giải pháp xử lý, tháo gỡ về vốn; huyện, xã chờ vốn hỗ trợ từ cấp trên mới chỉ đạo lập hồ sơ dự án thành phần... Thứ năm, cơ chế huy động nguồn lực, phân bổ nguồn vốn và chính sách hỗ trợ khuyến khích phát triển nông nghiệp, xây dựng hạ tầng nông thôn ở nhiều địa phương chưa được thực hiện thống nhất. Mặt khác, công tác lập và phê duyệt quy hoạch của một số huyện chưa hoàn chỉnh (nhất là quy hoạch sử dụng đất, giao thông, thủy lợi…) đã ảnh hưởng đến tiến độ lập, phê duyệt đề án và dự án quy hoạch xây dựng NTM của các xã… Giải quyết tốt các mối quan hệ trong tiến trình xây dựng nông thôn mới Để đẩy mạnh tiến trình xây dựng NTM ở nước ta hiện nay, chúng tôi cho rằng cần quan tâm giải quyết tốt các mối quan hệ sau: Một là, quan hệ giữa Nhà nước, các lực lượng xã hội và chủ thể nông dân. Xây dựng NTM phụ thuộc rất lớn vào quyết tâm chính trị, sự chỉ đạo, định hướng của Đảng và Nhà nước về mặt chính sách, tài chính. Trong tiến trình xây dựng NTM, chủ thể lãnh đạo và chỉ đạo thực hiện là các cấp ủy đảng, bộ máy chính quyền mà cụ thể là các ban chỉ đạo NTM các cấp. Nông dân có vai trò là chủ thể tham gia thực hiện và hưởng thụ các thành quả do Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM mang lại. Tuy nhiên, trong thực tiễn triển khai xây dựng NTM của nhiều địa phương lại có tình trạng còn “nhầm vai” khiến cho nông dân - những người cần phải trực tiếp tham gia và thụ hưởng từ NTM - còn “đứng ngoài cuộc”: Quyền được biết, được bàn, được tham gia, được quyết định, được giám sát, được hưởng thụ… chưa được thể hiện một cách đầy đủ và vô hình chung trở thành “khán giả” trong tiến trình xây dựng NTM. Do đó, cần phải có cơ chế phối hợp, kết hợp và gắn kết trách nhiệm, vai trò, vị trí giữa Nhà nước, nông dân và các lực lượng xã hội. Đặc biệt, phải phát huy tính tích cực, tính chủ động, tính sáng tạo và sự tham gia nhiệt tình, có trách nhiệm của người nông dân trong xây dựng NTM; cần tạo cơ chế để các nguồn lực xã hội khác tham gia vào xây dựng NTM theo phương thức xã hội hóa, tạo một sức mạnh hợp nhất giữa Nhà nước, nông dân và xã hội cho công cuộc xây dựng NTM. Hai là, mối quan hệ giữa “phần mềm” và “phần cứng” trong xây dựng, thực thi các chỉ tiêu, tiêu chí NTM. Trong bộ 19 tiêu chí xây dựng NTM, có thể phân thành các “tiêu chí cứng” như quy hoạch và xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn (giao thông, thủy lợi, điện, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, chợ, bưu điện, nhà ở…) và các “tiêu chí mềm” (thu nhập, lao động việc làm, hình thức tổ chức sản xuất, an ninh trật tự xã hội…). Nói cách khác, chính quyền các địa phương chú trọng nhiều vào lập đề án quy hoạch và xây dựng kết cấu hạ tầng (đường giao thông, thủy lợi, nước sạch, trường học…) mà ít chú trọng đến các “tiêu chí mềm” như thu nhập, việc làm cho nông dân, văn hóa nông thôn… Thực tế, qua triển khai thực thi Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM cho thấy, những “tiêu chí cứng” được các địa phương quan tâm đầu tư, xúc tiến thực hiện và đạt được những thành quả cao hơn so với các “tiêu chí mềm”. Ý kiến của nhiều địa phương cho biết, các “tiêu chí mềm” là các tiêu chí khó thực hiện bởi nó liên quan đến nhiều yếu tố và cần có thời gian nhất định, quyết tâm lớn mới đạt được. Thế nhưng điều mà người dân cần hơn cả chính là vấn đề thu nhập, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, đổi mới phương thức tổ chức sản xuất và thương mại hóa sản phẩm nông nghiệp. Điều đó cho thấy, trong thời gian tới, cần nhấn mạnh đến các “tiêu chí mềm” nhiều hơn. Để Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đạt được những mục tiêu đề ra cần phải kết hợp hài hòa, nhịp nhàng và giải quyết tốt mối quan hệ giữa tổ chức cơ sở đảng (vai trò lãnh đạo, chỉ đạo), chính quyền cơ sở (vai trò quản lý, điều hành) với người dân (vai trò chủ thể). Quản lý hành chính cần chuyển từ mệnh lệnh sang phục vụ, lấy lợi ích của người dân làm mục tiêu, cải thiện quan hệ giữa chính quyền với nhân dân, nâng cao niềm tin và đồng thuận của người dân vào xây dựng NTM.
In bài viết Tags công tác trung ương nhân dân lãnh đạo Đảng hội nghị chỉ đạo nhà nước
THÔNG TIN CẦN QUAN TÂM
Tin nổi bật
 Sửa quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ
Giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn
Các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng dịch vụ tài chính cá nhân tại ngân hàng thương mại
Khu vực đầu tư nước ngoài là bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế Việt Nam
Tăng cường chống thất thu, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên
|
