Các máy bay thương mại thường di chuyển phần lớn quãng đường ở độ cao hơn 10.000 m. Bạn có biết vì sao đây là độ cao lý tưởng dành cho máy bay chở khách?
Một trong những lý do chính là càng lên cao không khí càng loãng, giúp máy bay di chuyển dễ dàng hơn, nhanh hơn, tốn ít năng lượng và tiết kiệm được nhiều tiền hơn.
Độ cao lý tưởng cho máy bay chở khách là từ 10.000-12.800 m. Nếu phi cơ bay quá cao, nồng độ oxy trong không khí quá thấp, khó đốt cháy động cơ, nhưng bay quá thấp thì sức cản không khí sẽ lớn hơn. Độ cao này có liên hệ mật thiết với trọng lượng máy bay: chiếc nặng hơn sẽ bay thấp hơn, và chiếc nhẹ hơn sẽ bay cao hơn.
Máy bay thương mại thường hoạt động ở độ cao trên 10.000 m. Ảnh: Alamy.
Cách hiệu quả nhất là tăng độ cao liên tục, thay vì bay theo đường thẳng sau khi đạt độ cao 10.000 m, do sức nặng của máy bay giảm dần theo lượng nhiên liệu đã sử dụng và mật độ không khí.
Ông Peter Terry, một phi công thương mại có 30 năm kinh nghiệm, cho biết: “Mỗi máy bay có một độ cao lý tưởng [để đạt chi phí hay lượng nhiên liệu tiêu tốn thấp nhất] dựa trên trọng lượng của chúng. Máy bay Concorde bay ở độ cao lớn hơn nhiều – từ 15.200-18.200 m, nơi các máy bay khác không thể đạt được”.
Theo ông Doug Morris, cơ trưởng của hãng Air Canada, nguyên tắc chung là bay càng cao càng tốt, “vì không khí loãng hơn đồng nghĩa với lực kéo giảm đi”.
Thời tiết trên đó ra sao?
Bay ở độ cao trên 10.000 m so với mặt đất đồng nghĩa với việc máy bay sẽ tránh được phần lớn các loại thời tiết xấu. Hẳn bạn đã trải nghiệm tình huống nhìn thấy trời xanh từ cửa sổ máy bay, nhưng khi xuống sân bay lại thấy mưa phùn ảm đạm.
Tầng đối lưu – lớp khí quyển gần mặt đất nhất – là nơi diễn ra hầu hết hiện tượng thời tiết của Trái đất. Tầng này thường lên tới độ cao 11.000 m, với mây mù, mưa to và gió mạnh thường xuất hiện dưới mức này. Máy bay thường hoạt động ở tầng bình lưu, nơi có ít nhiễu loạn không khí hơn.
Càng lên cao không khí càng lạnh. Nếu nhiệt độ ở mặt đất là 20 độ C thì nhiệt độ ở 10.000 m sẽ vào khoảng -54 độ C.
Máy bay thương mại thường bay ở tầng bình lưu. Ảnh: Miguel Claro.
Tránh “tắc đường”
Bay cao đồng thời cũng giúp máy bay thương mại tránh được các phương tiện di chuyển trên không khác, như máy bay hạng nhẹ hay trực thăng, cũng như côn trùng và chim chóc.
Máy bay hạng nhẹ không có cabin được tăng áp nên không thể bay quá độ cao 3.000 m. Vượt quá giới hạn này, phi công sẽ phải đeo mặt nạ ôxy để giữ tỉnh táo.
Đề phòng trường hợp khẩn cấp
Khi có vấn đề xảy ra với một máy bay ở độ cao 10.000 m, như động cơ ngừng hoạt động chẳng hạn, phi công sẽ có nhiều thời gian để xử lý sự cố hơn là nếu máy bay chỉ ở độ cao 3.000 m. Máy bay vẫn có thể hạ cánh an toàn khi cả hai động cơ hỏng. Do đó việc có thời gian để chuẩn bị và thực hiện điều đó có thể cứu mạng nhiều người.
Độ cao tối thiểu là bao nhiêu?
Độ cao an toàn tối thiểu [LSALT] được các tổ chức hàng không trên thế giới, trong đó có cả Cơ quan quản lý hàng không dân dụng Anh [CAA] và Cục hàng không liên bang Mỹ, áp dụng [FAA].
Ông Richard Taylor của CAA cho biết: “Con số này được áp dụng cho máy hay hạng nhẹ hơn là máy bay chở khách. Tuy nhiên, luật quy định không được bay dưới 300 m sau khi ra khỏi vùng tăng độ cao, hay 150 m trên người, phương tiện và công trình. Điều này liên quan tới lý do môi trường, như tiếng ồn, hơn là lý do an toàn”.
rừ khi hạ cánh hoặc cất cánh, máy bay phải cách công trình cao nhất 300 m. Ảnh: Telegraph.
Máy bay không được phép bay ở độ cao dưới 300 m so với vật thể cố định cao nhất trên mặt đât, và phi công phải đảm bảo đạt đủ độ cao để ra khỏi khu vực đông dân trong trường hợp động cơ gặp sự cố. Tất nhiên, điều luật này không áp dùng trong quá trình cất cánh và hạ cánh, khi máy bay ở trong đường bay được kiểm soát.
Độ cao tối đa
Không có quy định nào về độ cao tối đa cho máy bay. Tuy nhiên, động cơ sẽ hoạt động khó khăn hơn khi mức ôxy giảm, và việc liên hệ với mặt đất sẽ trở thành một thử thách.
Độ cao kỷ lục một máy bay phản lực đạt được là 37.648 m, do Alexandr Fedotov lập năm 1997 trên một chiếc MiG-25M. Độ cao kỷ lục của một chiếc máy bay giấy là 27.307 m [được thả từ bóng helium].
Các loại máy bay thường có những quy chuẩn riêng về độ cao an toàn khi bay. Việc bay quá cao và quá thấp đều tiềm ẩn nhiều rủi ro mà không phải ai cũng biết.
Mỗi máy bay đều có tiêu chuẩn riêng về độ cao khi bay. Ảnh: Freepik.
Máy bay thường duy trì độ cao bao nhiêu?
Thông thường, độ cao khi bay của các máy bay thương mại phụ thuộc chủ yếu vào kích thước. Một chiếc máy bay phản lực chở khách luôn duy trì độ cao 10-12,2 km so với mặt đất. Máy bay sử dụng động cơ Turboprop có kích thước nhỏ hơn sẽ bay ở độ cao thấp hơn, khoảng 7,6-9,1 km.
Theo nhà phân tích dữ liệu hàng không Ryan Jorgenson, máy bay càng lên cao, không khí càng loãng nên chúng có thể bay dễ dàng hơn do ít lực cản trong không khí. Với những chiếc máy bay phản lực lớn hơn, việc cất cánh từ sân bay và bay càng cao là điều cần thiết.
Tuy nhiên, máy bay bay cao hơn độ cao cho phép có thể gây ra những vấn đề về an toàn. Cụ thể, phi công sẽ mất nhiều thời gian hơn để đưa máy bay trở lại độ cao an toàn trong trường hợp khẩn cấp như cần giảm tốc nhanh chóng.
Khi bay quá cao, máy bay sẽ tốn nhiều nguyên liệu hơn. Máy bay duy trì ở độ cao cho phép sẽ đỡ hao nhiên liệu nhờ sự hỗ trợ từ gió.
Lý do máy bay tư nhân nhỏ và trực thăng không bay cùng độ cao
Theo Hiệp hội Hàng không Kinh doanh Quốc gia [Mỹ], những chiếc máy bay tư nhân nhỏ sử dụng động cơ piston tương tự như trên ôtô. Loại động cơ này chỉ cho phép máy bay di chuyển chặng ngắn, an toàn ở độ cao dưới 4,5 km. Nếu phi công bay với độ cao lớn hơn, sẽ dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe như thiếu oxy.
Các máy bay tư nhân sử dụng động cơ pitson chỉ có thể bay với độ cao dưới 4,5 km. Ảnh: FVW.
Các máy bay trực thăng được thiết kế phục vụ cho những chuyến hành trình ngắn nên thường bay ở độ cao dưới 3 km. Ngoài ra, máy bay trực thăng bay bằng cánh quạt nên sẽ không thể bay đến độ cao mà các máy bay khác có thể đạt được.
Chướng ngại vật trên bầu trời
Các loài chim có khả năng cản trở máy bay ở độ cao thấp, trong quá trình cất cánh và hạ cánh. Ông Jorgenson cho biết trường hợp hi hữu diễn ra vào năm 2009 khi chiếc Airbus A320 của hãng hàng không US Airways hạ cánh trên sông Hudson do bị chim đâm phải.
Theo các chuyên gia, khi máy bay ở độ cao an toàn, chim sẽ không còn là một mối đe dọa. Hành khách có thể thắt dây an toàn, thư giãn và tận hưởng chuyến bay.
Tại sao máy bay thường bay ở độ cao trên 10.000 m?
Độ cao lý tưởng cho máy bay chở khách là từ 10.000-12.800 m. Nếu phi cơ bay quá cao, nồng độ oxy trong không khí quá thấp, khó đốt cháy động cơ, nhưng bay quá thấp thì sức cản không khí sẽ lớn hơn. Độ cao này có liên hệ mật thiết với trọng lượng máy bay: chiếc nặng hơn sẽ bay thấp hơn, và chiếc nhẹ hơn sẽ bay cao hơn.nullVì sao máy bay phải bay cao hơn cả đỉnh Everest - Bay Việtwww.bayviet.com.vn › vi-sao-may-bay-phai-bay-cao-hon-ca-dinh-everestnull
Máy bay dân dụng bay cao nhất là bao nhiêu?
Máy bay có thể lên cao tới 12.192 – 12.496 m, nhưng trường hợp đó tương đối hiếm.15 thg 2, 2023nullMáy bay có thể bay cao bao nhiêu? - Báo Hà Nam điện tửbaohanam.com.vn › Khoa học - Công nghệnull
Máy bay A321 bay ở độ cao bao nhiêu?
A321 là một phiên bản thay đổi kéo dài của dòng A320 thuộc Airbus - hãng sản xuất máy bay hàng đầu thế giới. A321 có tầm bay tối đa là 5.550 km. Tốc độ đạt 877 km/h ở độ cao 10.668 m. Chiều dài thân máy bay là 44,51 m và sải cánh 34,1 m.nullCùng tìm hiểu về Airbus A321, dòng máy bay vừa gặp sự cố của Vietjettruyenhinhthanhhoa.vn › cung-tim-hieu-ve-airbus-a321-dong-may-bay-vu...null
Máy bay Vietjet bay ở độ cao bao nhiêu?
Airbus A320 và A320 neo của Vietjet Air Là dòng máy bay có thông số thuộc tầm trung, với chiều dài khoảng 37,57m, chiều cao 11,76m, chiều rộng cabin khoảng 3,70m cùng chiều rộng thân máy bay là 3,95m. Chiếc phi cơ Airbus A320 có thể chuyên chở được 180 hành khách, với độ dài hành trình rơi vào khoảng 5,700km.nullVietjet Air có những loại máy bay [tàu bay] nào? - BestPricewww.bestprice.vn › vietjet-air-co-nhung-loai-may-bay-tau-bay-nao_5-2233null