Làm gì sau khi quan hệ để tránh mang thai

/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/hinh-thuc-tranh-thai-khan-cap-hieu-qua-nhat-la-gi/

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Văn Thành - Khoa sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Tránh thai khẩn cấp ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn, tránh nguy cơ phá thai. Để đạt hiệu quả, cần sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp càng sớm càng tốt sau quan hệ. Biện pháp này không có tác dụng với những trường hợp đã thụ thai.

Biện pháp tránh thai khẩn cấp làm giảm khả năng thụ thai sau quan hệ không bảo vệ. Tránh thai khẩn cấp thường được sử dụng trong một số trường hợp như quên uống thuốc tránh thai hàng ngày, bao cao su rách hoặc trượt, không sử dụng biện pháp tránh thai trong quan hệ, hoặc quan hệ ngoài ý muốn.

Có hai phương pháp phổ biến:

• Đặt vòng tránh thai
• Uống thuốc tránh thai khẩn cấp.

Thuốc tránh thai khẩn cấp gồm 3 loại:

• Ulipristal.
• Thuốc khẩn cấp chỉ chứa Progestin.
• Thuốc ngừa thai phối hợp.

Có những loại thuốc tránh thai khẩn cấp bắt buộc bán theo đơn và có một số loại có thể mua không cần đơn của bác sĩ.

Biện pháp tránh thai bằng đặt vòng

Đặt vòng là hình thức tránh thai khẩn cấp hiệu quả nhất

So sánh trong số các loại thuốc tránh thai, ulipristal là loại hiệu quả nhất nếu sử dụng theo đúng hướng dẫn, tiếp đến là thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ chứa Progestin, cuối cùng là thuốc ngừa thai phối hợp.

• Cơ chế hoạt động của vòng tránh thai

Cơ chế hoạt động chủ yếu của vòng tránh thai là ngăn không cho tinh trùng gặp trứng, đây cũng là phương pháp tránh thai hiệu quả nhất. Lưu ý, trong trường hợp muốn tránh thai khẩn cấp, cần đặt vòng trong vòng 5 ngày kể từ khi quan hệ không có biện pháp bảo hộ. Thời hạn tránh thai của phương pháp này có thể lên tới 10 năm. Có thể dễ dàng có thai lại sau khi tháo vòng tránh thai, và có thể tháo vòng bất cứ khi nào.

• Tác dụng phụ có thể gặp phải sau đặt vòng

Đau bụng trong kỳ kinh nguyệt, chảy máu tăng trong vài tháng đầu đặt vòng là một vài tác dụng phụ. Có thể mua thuốc giảm đau không cần đơn của bác sĩ để giảm triệu chứng đau bụng. Tình trạng chảy máu nhiều cũng có thể được điều trị bằng thuốc.

Thông thường, cả hai tác dụng phụ kể trên [nếu có] sẽ giảm trong vòng 1 năm kể từ khi đặt vòng.

Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai

• Ulipristal: Thuốc hoạt động bằng cách tác động lên hormone progesterone trong cơ thể, trì hoãn hoặc ngăn không cho trứng rụng. Thuốc chứa Ulipristal có thể sử dụng trong vòng 5 ngày sau khi giao hợp không bảo vệ mà không làm giảm hiệu quả của thuốc. Ulipristal là thuốc phải kê đơn. Nếu thực hiện đúng theo chỉ dẫn, ulipristal có hiệu quả ngừa thai cao hơn so với thuốc chỉ chứa progestin và thuốc ngừa thai phối hợp.
• Thuốc ngừa thai khẩn cấp chỉ chứa Progestin: Nên uống thuốc càng sớm càng tốt sau quan hệ không bảo vệ. Progestin ngừa thai bằng cách ngăn chặn hoặc trì hoãn sự rụng trứng, phát huy tác dụng hiệu quả nhất trong vòng 3 ngày sau giao hợp không bảo vệ, tương đối hiệu quả nếu uống trong vòng 5 ngày. Thuốc không cần kê đơn.
• Thuốc phối hợp: Là thuốc chứa cả estrogen và progestin, ngừa thai bằng cách trì hoãn sự rụng trứng. Thuốc cần được sử dụng càng sớm càng tốt, không quá 5 ngày sau quan hệ. Thuốc thường được chia làm hai liều, số lượng viên uống khác nhau đối với các hãng khác nhau.

Có thể uống thuốc tránh thai nhiều hơn một lần trong một chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, không nên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp để sử dụng với mục đích tránh thai hàng ngày. Thuốc tránh thai khẩn cấp không ngừa thai hiệu quả bằng và nếu lạm dụng có thể có nhiều tác dụng phụ hơn so với việc sử dụng các biện pháp tránh thai hàng ngày đúng cách. Khám bác sĩ Sản – phụ khoa để được tư vấn phương pháp tránh thai phù hợp nhất.

Không nên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Hiện tại các loại thuốc tránh thai khẩn cấp chưa gây ra biến chứng nghiêm trọng nào. Có thể gặp phải một số tác dụng phụ như kinh nguyệt sớm hoặc muộn, ra máu bất thường,vv.. trong vòng một vài tuần hoặc một tháng sau khi uống thuốc. Sau đó, các triệu chứng sẽ tự hết. Ngoài ra, một số tác dụng phụ ngắn hạn có thể gặp khác bao gồm:

• Đau đầu
• Buồn nôn và nôn [đặc biệt gặp ở những người uống thuốc ngừa thai phối hợp]
• Đau ngực
• Đau bụng
• Hoa mắt, chóng mặt
• Mệt mỏi

Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giảm hiệu quả ngừa thai đối với phụ nữ có thể trạng thừa cân hoặc béo phì. Nếu thừa cân, béo phì, hãy cân nhắc phương pháp đặt vòng tránh thai, bởi cân nặng không ảnh hưởng đến hiệu quả của phương pháp này.

Thuốc chỉ chứa progestin không cần đơn và không giới hạn độ tuổi, có thể mua tại các hiệu thuốc. Để mua được thuốc ulipristal, cần được bác sĩ kê đơn. Để đặt vòng, cần đến các cơ sở y tế.

Điều này phụ thuộc vào loại thuốc đang sử dụng:

• Đối với thuốc tránh thai chỉ chứa progestin hoặc thuốc dạng phối hợp, có thể sử dụng các biện pháp tránh thai khác ngay sau khi ngừng thuốc. Tuy nhiên, trong 7 ngày đầu tiên sử dụng biện pháp tránh thai hằng ngày, cần sử dụng kết hợp bao cao su hoặc tránh quan hệ để đảm bảo an toàn
• Đối với thuốc ulipristal, cần chờ 5 ngày sau khi ngưng thuốc mới có thể sử dụng các biện pháp tránh thai khác. Cùng với đó, cần kết hợp sử dụng bao cao su hoặc tránh quan hệ cho đến kỳ kinh nguyệt tiếp theo. Sử dụng đồng thời phương pháp tránh thai nội tiết và uống ulipristal có thể làm giảm hiệu quả ngừa thai của cả hai loại.

Sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp, không cần làm thêm xét nghiệm hay thủ thuật gì. Tuy nhiên, vẫn nên thử thai nếu bị chậm kinh. Chưa có cơ sở chứng minh các loại thuốc tránh thai gây hại cho việc mang thai hoặc sức khỏe thai nhi, trong trường hợp người uống đã mang bầu.

Các biện pháp tránh thai khẩn cấp không có chức năng phòng ngừa các bệnh lây qua đường tình dục [STIs]. Nếu nghi ngờ bản thân có khả năng đã mắc bệnh lây qua đường tình dục, và có quan hệ không bảo hộ, hãy liên hệ với bác sĩ Sản – phụ khoa để được tư vấn.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 1/8 - 31/12/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Bài viết tham khảo nguồn Acog.org

Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động như thế nào?

Lý do khiến bạn bị rối loạn kinh nguyệt sau khi uống thuốc tránh thai

XEM THÊM:

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Lại Thị Nguyệt Hằng - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Phụ nữ cần trang bị cho mình đầy đủ những kiến thức tránh thai cơ bản. Bài viết sau đây sẽ cung cấp những thông tin cần thiết giúp nữ giới hiểu được tránh thai bằng cách nào, tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt thực hiện ra sao?

Nữ giới khi đến độ tuổi sinh nở cần hiểu rõ và nhận biết được thời điểm dễ thụ thai trong chu kỳ kinh nguyệt. Nếu đang cố gắng mang thai, nữ giới nên ưu tiên sinh hoạt tình dục vào những ngày dễ thụ thai nhất. Mặt khác, nếu đang muốn tránh thai, cần tránh quan hệ tình dục hoặc sử dụng biện pháp ngừa thai, chẳng hạn như bao cao su, để phòng chống khả năng xảy ra thụ thai. Một trong những biện pháp phổ biến là tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt.

Chu kỳ kinh nguyệt là khoảng thời gian bắt đầu từ ngày đầu tiên có kinh nguyệt trong tháng [được gọi là ngày 1] đến ngày có kinh tiếp theo. Trung bình một chu kỳ kinh nguyệt bình thường kéo dài 28 ngày.

Với chu kỳ kinh nguyệt bình thường, một buồng trứng giải phóng ra một quả trứng, quá trình này gọi là sự rụng trứng. Đối với kỳ kinh nguyệt dài 28 ngày, sự rụng trứng xảy ra vào khoảng 14 ngày trước khi bắt đầu kỳ kinh tiếp theo. Số ngày tính từ thời điểm rụng trứng đến khi bắt đầu kỳ kinh nguyệt kế tiếp là không thay đổi trong một chu kỳ kinh nguyệt. Trứng sau khi được giải phóng sẽ di chuyển xuống ống dẫn trứng, đến tử cung. Có rất nhiều phương pháp tránh thai, nhưng đa phần đều liên quan đến cơ chế tránh thai tự nhiên theo vòng kinh.

Trứng có thể tồn tại trong ống dẫn trứng khoảng 24 giờ sau khi được giải phóng. Tinh trùng nam giới có khả năng sống bên trong cơ thể người phụ nữ trong khoảng 3 ngày [và đôi khi đến 5 ngày] sau khi quan hệ tình dục. Thông thường, sự thụ thai nhiều khả năng sẽ xảy ra nếu quan hệ tình dục trong khoảng thời gian từ 5 ngày trước khi rụng trứng cho đến sau khi rụng trứng 1 ngày. Cơ hội mang thai là cao nhất khi tinh trùng di chuyển vào bên trong ống dẫn trứng ngay khi sự rụng trứng xảy ra. Như vậy, theo như cơ chế rụng trứng thì nữ giới tránh thai bằng cách nào?

Một cặp vợ chồng có thể mất đến vài tháng để thụ thai thành công

Các phương pháp tránh thai tự nhiên theo vòng kinh đem lại hiệu quả cao và ít gây tác dụng phụ, bao gồm:

• Phương pháp Ngày chuẩn [Standard Days].
• Phương pháp Dịch nhầy cổ tử cung [Cervical Mucus].
• Phương pháp Thân nhiệt cơ bản [Basal Body Temperature - BBT].
• Phương pháp Triệu chứng - Thân nhiệt [Symptothermal].

Phương pháp Ngày chuẩn tuân theo quy tắc tính ngày rụng trứng để tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt. Nếu kỳ kinh kéo dài trong khoảng 26 - 32 ngày, thì theo phương pháp Ngày chuẩn, ngày thứ 8 - 19 là khoảng thời gian phụ nữ dễ thụ thai nhất. Để tránh mang thai, nên hạn chế giao hợp hoặc sử dụng thêm phương pháp hỗ trợ ngăn cản sự thụ thai trong khoảng ngày này. Lưu ý, phương pháp Ngày Chuẩn sẽ hoạt động chính xác nhất nếu chu kỳ kinh ở nữ đều đặn trong khoảng từ 26 đến 32 ngày.

Phương pháp Dịch nhầy cổ tử cung liên quan đến sự thay đổi trong chất nhầy do cổ tử cung tiết ra, đây cũng là một cơ chế tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt thường được áp dụng. Ngay trước khi rụng trứng, lượng dịch nhầy do cổ tử cung tiết ra sẽ tăng lên rõ rệt. Ngoài ra, tính chất của dịch nhầy trở nên loãng và trơn hơn. Ngay sau khi rụng trứng, nữ giới sẽ nhận thấy lượng chất nhầy giảm dần, trở nên đặc và sệt hơn.

Để tránh mang thai, phụ nữ cần chú ý đến thời điểm xuất hiện dịch nhầy bất thường ở cổ tử cung, đặc biệt là khi dịch tiết ra nhiều, loãng và trơn.

Khi áp dụng phương pháp Dịch nhầy cổ tử cung, chú ý rằng bất kỳ vấn đề nào đối với sức khỏe hoặc thói quen hàng ngày cũng có khả năng khiến cho việc nhận biết dấu hiệu rụng trứng trở nên khó khăn hơn. Điển hình như, các loại thuốc, dung dịch vệ sinh phụ nữ, chất thụt rửa, sinh hoạt tình dục, đang cho con bú hoặc khám phụ khoa có sử dụng chất bôi trơn đều là những yếu tố làm thay đổi tính chất của dịch nhầy cổ tử cung.

Phương pháp Hai ngày là một biến thể của phương pháp Dịch nhầy cổ tử cung và cũng theo cơ chế ngừa thai theo chu kỳ kinh nguyệt. Với phương pháp Hai ngày, nữ giới kiểm tra chất nhầy ở cổ tử cung ít nhất hai lần mỗi ngày. Sau đó tự trả lời hai câu hỏi sau đây:

• Tôi có nhận thấy bất kỳ dịch nhầy nào trong ngày hôm nay?
• Tôi đã nhận thấy bất kỳ dịch nhầy nào trong ngày hôm qua?

Trong trường hợp nhận thấy có dịch tiết chất nhầy ở cổ tử cung trong hôm nay hoặc hôm qua, rất có thể phụ nữ đang trong những “Ngày cấm”. Nếu không nhận thấy dịch nhầy cổ tử cung trong cả hôm nay và hôm qua [2 ngày khô liên tiếp], thì khả năng mang thai sẽ ít xảy ra hơn.

Thân nhiệt cơ bản, hay thân nhiệt chuẩn [BBT], là nhiệt độ cơ thể phụ nữ trong trạng thái hoàn toàn nghỉ ngơi. Đối với hầu hết phụ nữ, thân nhiệt bình thường sẽ tăng nhẹ trong quá trình rụng trứng [0.5 - 1°F] và duy trì ở mức cao cho đến khi kết thúc chu kỳ kinh nguyệt. Thời điểm dễ thụ thai nhất là 2 - 3 ngày trước khi xảy ra hiện tượng tăng thân nhiệt.

Như vậy, theo dõi thân nhiệt cũng là một cách tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt, nhưng chưa thật sự tối ưu do phương pháp này chỉ cho biết thời điểm sau khi rụng trứng đã xảy ra.

Đây là cách tránh thai tự nhiên theo vòng kinh, kết hợp hai phương pháp Thân nhiệt cơ bản và Dịch nhầy cổ tử cung. Phương pháp kết hợp Triệu chứng và Thân nhiệt theo dõi khả năng sinh sản bằng một thiết bị điện tử. Thiết bị này phân tích hormone trong nước tiểu để xác định thời điểm có khả năng mang thai.

Một ưu điểm của các phương pháp tránh thai theo vòng kinh của phụ nữ là tiết kiệm chi phí, khi cơ chế chủ yếu dựa trên sự rụng trứng tự nhiên của cơ thể. Trên thực tế, dù là tránh thai bằng cách nào đi nữa thì cũng tồn tại những rủi ro nhất định. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ ưa chuộng hình thức tránh thai dựa trên chu kỳ kinh nguyệt, đơn giản vì nó an toàn và không liên quan đến việc sử dụng thuốc, nội tiết tố hoặc thiết bị vật lý.

Dù là tránh thai bằng cách nào đi nữa thì cũng tồn tại một số rủi ro nhất định

Tránh thai tự nhiên theo vòng kinh không thể chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục [STIs], bao gồm cả virus gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người [HIV]. Bên cạnh đó, lựa chọn này cần đến sự hợp tác của bạn tình.

Những phương pháp tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt được đề cập trong bài viết để xác định thời điểm có khả năng thụ thai cao, chứ không hoàn toàn để tránh thai. Khi lên kế hoạch mang thai hoặc tránh thai, phụ nữ cần có sự tư vấn và kiểm tra từ các bác sĩ sản phụ khoa, để có thể phối hợp các biện pháp ngừa thai phù hợp với mỗi người.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 1/8 - 31/12/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Bài viết theo nguồn: Acog.org

Hướng dẫn uống thuốc tránh thai hàng ngày đúng cách

XEM THÊM: