Có nhiều cơ hội để cán bộ, sinh viên người Việt có thể nhận học bổng đến tu nghiệp, học tập trên đất nước Nga.
Trong lúc chờ đi Nga du học, cô Lưu Thị Thùy Mỹ [giữa, mang kính] phụ trách dạy thêm miễn phí cho sinh viên năm thứ nhất khoa tiếng Nga. Ảnh: V.T.L
Cô Lưu Thị Thùy Mỹ tốt nghiệp khoa tiếng Nga ở Trường ĐH Ngoại ngữ Đà Nẵng [Đại học Đà Nẵng] loại xuất sắc [bằng đỏ], từ tháng 6-2013 được nhận dạy hợp đồng môn tiếng Nga ngay tại trường. Cuối tháng 4 vừa qua, cô nộp hồ sơ ra Bộ GD&ĐT tham gia dự tuyển đi học sau đại học tại Liên bang Nga. Đây là học bổng Chính phủ Liên bang Nga cấp cho Việt Nam trong khuôn khổ Hiệp định về hợp tác trong lĩnh vực giáo dục giữa Việt Nam và Liên bang Nga, năm nay dự kiến có 300 suất.
Cô Thanh Thảo, Phó trưởng Khoa tiếng Nga cho biết, cô Mỹ thuộc diện cán bộ đang công tác tại các cơ quan Nhà nước, được nhà trường giới thiệu đi nên sẽ dễ dàng nắm “chiếc vé” sang Nga du học lấy bằng thạc sĩ. Ngay cả sinh viên tốt nghiệp ở trường, nếu có điểm trung bình học tập đạt từ 7,0 trở lên và được nhà trường đề cử cũng có thể lập hồ sơ dự tuyển chương trình học bổng này; tất nhiên, nếu số lượng dự tuyển nhiều quá, Bộ sẽ lấy số điểm từ trên xuống. Mấy năm trước có 2 sinh viên vừa tốt nghiệp ở trường xong, được trúng tuyển học bổng ở Nga và vừa trở về với bằng thạc sĩ chuyên ngành ngôn ngữ Nga.
Có nhiều cơ hội để cán bộ, sinh viên người Việt có thể nhận học bổng đến tu nghiệp, học tập trên đất nước Nga. Cô Thanh Thảo khi còn ngồi ở ghế giảng đường từng được sang Nga học tập hai lần, một lần theo diện chuyển tiếp sinh, một lần theo diện thực tập sinh. Chuyển tiếp sinh là học bổng dành cho sinh viên đang học đại học năm thứ 2 khoa tiếng Nga theo mô hình “2+1+1”[2 năm học ở trường, 1 năm học ở Nga, và năm cuối quay lại học tiếp ở trường]. Để được xét tuyển chương trình này, sinh viên phải có điểm trung bình 3 năm THPT đạt 7,0 trở lên và điểm trung bình của học kỳ 1 năm thứ hai đại học thỏa mãn điều kiện dự tuyển theo thông báo tuyển sinh từng năm. Năm nay, ĐH Ngoại ngữ Đà Nẵng có 5 chuyển tiếp sinh đang du học ở Nga.
Sinh viên cũng có thể tìm vé đi Nga qua cuộc thi Olympic tiếng Nga dành cho sinh viên các trường đại học toàn quốc. Ngày 30-3-2014, cuộc thi lần thứ 11 được Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga [tại Hà Nội] tổ chức với sự hỗ trợ, giúp đỡ của Bộ GD&ĐT Việt Nam. Đây là cuộc thi dành cho sinh viên năm thứ nhất các trường ĐH và học viện chuyên và không chuyên [nơi sinh viên học tiếng Nga như một ngoại ngữ] của Việt Nam.
Đến với cuộc thi, nếu các thí sinh Hà Nội đã có 7 năm học tiếng Nga [từ lớp 6 đến lớp 12] thì 4 thí sinh đến từ Trường ĐH Ngoại ngữ Đà Nẵng chỉ mới học tiếng Nga qua các kỹ năng nghe nói đọc viết được… 5 tháng! Thế nhưng, kết quả thật bất ngờ, có 2 thí sinh Đà Nẵng đạt giải, một nhất, một khuyến khích. Cùng với những người giành chiến thắng trong cuộc thi, hai sinh viên này sẽ được Cơ quan hợp tác Liên bang Nga trực thuộc Bộ Ngoại giao Nga cấp học bổng du học 5 năm tại các trường đại học của Nga, đồng thời nhận được học bổng [sinh hoạt phí] của Bộ GD&ĐT Việt Nam nếu đáp ứng các yêu cầu xét tuyển của Bộ. Du học theo chương trình này, các bạn có thể chuyển từ ngôn ngữ Nga sang các ngành khác như tâm lý giáo dục, kỹ thuật, báo chí, luật...
Vào học tiếng Nga ở Trường ĐH Ngoại ngữ Đà Nẵng, sinh viên bắt đầu từ số 0, bởi tiếng Nga không còn được giảng dạy ở các trường THPT trên địa bàn thành phố như trước. Để nâng cao các kỹ năng học tiếng Nga cho sinh viên, giảng viên phải tổ chức các buổi dạy thêm miễn phí. Theo TS Dương Quốc Cường, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại ngữ Đà Nẵng, trong 3 năm trở lại đây lượng sinh viên tiếng Nga vào trường khá đông, nhất là ở các lĩnh vực liên quan đến hợp tác giữa 2 quốc gia về văn hóa giáo dục, an ninh quốc phòng, du lịch thương mại. Nếu thành phố mở lại sinh ngữ tiếng Nga ở các trường THPT thì cán bộ, sinh viên người Việt [ở Đà Nẵng] sẽ có nhiều cơ hội du học ở Nga hơn. Lúc đó, không chỉ các cuộc thi Olympic tiếng Nga toàn quốc sẽ có nhiều thí sinh Đà Nẵng được ghi tên vào “bảng vàng” mà nhiều sinh viên tiếng Nga cũng sẽ biết đến xứ sở Bạch Dương qua “kênh” chuyển tiếp sinh, bởi lẽ số lượng học bổng chương trình này tỷ lệ thuận với số lượng sinh viên tiếng Nga đang học năm thứ 2.
Ở trường THCS và THPT Pháp, học sinh học từ 8 giờ sáng đến 18 giờ chiều, từ thứ Hai đến thứ Sáu. Riêng vào thứ Tư, học sinh chỉ đến trường một buổi. Nhìn chung, người Pháp rất quan tâm đến chất lượng giáo dục và lo lắng các quốc gia láng giềng sẽ vượt họ trong bảng xếp hạng thế giới. Vì vậy trẻ em phải “học quần quật” suốt ngày ở trường.
Tiết học dài hơn
Một tiết học ở trường phổ thông Pháp không phải kéo dài 45 phút như phổ biến trên thế giới mà là 55 - 60 phút. Hơn nữa, học sinh không có giờ ra chơi để có thể trò chuyện với các bạn cùng lớp và chạy dọc hành lang. Giữa các tiết học, học sinh chỉ được giải lao 5 phút đủ để chuyển từ phòng này sang phòng khác. Học sinh phàn nàn rằng, không có thời gian đi vệ sinh. Tuy nhiên, vào giờ ăn trưa các em được nghỉ khoảng 2 giờ để ăn uống và dạo chơi.
Quay cóp là tội lỗi
Nếu phát hiện học sinh sử dụng “phao”, giáo viên sẽ báo cáo với phụ huynh, ghi vào sổ liên lạc cá nhân và áp dụng hình phạt theo ý chủ quan của giáo viên. Giáo viên có thể tịch thu điện thoại, bắt học sinh viết giấy cam đoan như: “Em hứa sẽ không bao giờ quay cóp nữa” hoặc trừ điểm. Trong kỳ thi tốt nghiệp, nếu học sinh cóp bài có thể bị tịch thu giấy phép lái xe và thậm chí bị đuổi khỏi trường.
Khác nhau về kỳ thi
Học sinh cuối cấp phổ thông ở Pháp cũng trải qua một kỳ thi như kỳ thi quốc gia thống nhất ở Nga, nhưng khó gấp nhiều lần, nó được gọi là BAC [thi tú tài]. Trong khi học sinh Nga chỉ phải thi 2 môn bắt buộc là tiếng Nga và Toán, học sinh Pháp thi 13 môn, ngoài ra, một số môn phải thi hai lần: Nói và viết. Mặc dù khó như vậy, 90% học sinh Pháp vượt qua kỳ thi BAC, hơn nữa, nó cho phép vào học trường đại học đã chọn mà không cần bất kỳ cuộc thi nào khác.
Thường xuyên cập nhật tình hình học tập của con
Vào cuối mỗi học kỳ, các phụ huynh Pháp nhận được email với một báo cáo chi tiết về thành tích của con. Giáo viên lập các biểu đồ kết quả học tập chi tiết của học sinh so với các giai đoạn trước. Ngoài ra, trong lớp có các bảng xếp hạng ẩn danh [cũng được gửi cho phụ huynh], cho biết điểm trung bình của lớp và kết quả của học sinh so với các bạn cùng lớp.
Thang điểm khác thường, nhưng rất chính xác
Pháp sử dụng thang điểm 20. Nếu như ở các trường của Nga, tiêu chí chấm điểm không phải lúc nào cũng rõ ràng [một lỗi nhỏ có thể làm mất toàn bộ điểm], thì giáo viên Pháp có nhiều điều kiện hơn để đánh giá bài làm của học sinh. Tuy nhiên, đạt 20 điểm là điều không dễ, điểm 16 - 17 có thể được coi là rất giỏi. Để đạt được điểm như vậy, việc viết sạch và không có lỗi là chưa đủ. Học sinh phải đưa ra một ý tưởng thông minh hoặc một cách giải bài tập bất ngờ nào đấy. Người Pháp không hài lòng lắm với thang điểm này và cho rằng học theo thang điểm 5 dễ dàng hơn nhiều.
18 tuổi mới có thể trở thành học sinh lớp 1
Với người chưa biết, hệ thống trường phổ thông Pháp giống như một khu rừng rậm. Trẻ em học tiểu học từ năm 6 tuổi và kéo dài 5 năm. Sau đó học THCS 4 năm. Đáng chú ý là từ trung học, các lớp được đánh số ngược: Học sinh 11 tuổi lên lớp 6, sau đó đến lớp 4, 3 và vào năm 18 tuổi, học sinh trở thành học sinh lớp 1. Trường THPT được gọi là lyceum. Ở đây, học sinh học 2 - 3 năm [tú tài hay tú tài toàn phần], tùy theo loại hình trường.
Kỳ nghỉ hè không thống nhất
Theo quy định, học sinh Pháp học ít nhất 36 tuần một năm [học sinh Nga – 34 - 35]. Tổng cộng, sinh viên và học sinh có 5 kỳ nghỉ mỗi năm: 1 tuần vào tháng 10, 2 tuần vào Giáng sinh, 2 tuần vào tháng 2 và 2 tuần vào lễ Phục sinh. Vào mùa hè, khác với học sinh Nga, học sinh Pháp chỉ được nghỉ 2 tháng. Ngoài ra, cả nước Pháp được chia thành 3 khu vực, mỗi khu vực có quy định riêng về thời gian nghỉ hè. Điều này được thực hiện để tránh ùn tắc giao thông vào mùa hè.
Học sinh gương mẫu được nâng điểm
Ở Pháp, trong kỳ thi tú tài, nếu do dự không biết nên cho điểm như thế nào, giáo viên sẽ giở học bạ của học sinh xem các nhận xét về hạnh kiểm. Một học sinh ngoan, gương mẫu có mọi cơ hội để được nâng điểm. Còn những học sinh nghịch ngợm, cho dù giỏi giỏi giang, vẫn có thể dễ dàng bị hạ thấp điểm.
Học sinh và phụ huynh ghét bài tập về nhà
Giáo viên Pháp hầu như không giao bài tập về nhà. Học sinh tiểu học làm bài tập về nhà trung bình 10 phút mỗi ngày, khoảng 1 giờ với học sinh trung học. Nhưng ngay cả số thời gian ít ỏi như vậy [so với Nga] cũng bị các giáo viên và các nhà giáo dục phản đối. Sách giáo khoa và vở được giữ ở trường, học sinh có thể tự học trong các giờ học không có giáo viên.
Chăm lo cuộc sống riêng tư của học sinh
Tất cả các trường phổ thông ở Pháp đều có một bộ phận gọi là La vie scolaire [“Đời sống học đường”]. Đó là các bạn trẻ, chuyên gia tư vấn và gia sư theo dõi việc học sinh đến lớp, liên lạc với phụ huynh, giải quyết các mâu thuẫn và tổ chức các hoạt động ngoại khóa. Giáo viên Pháp chỉ làm mỗi việc giảng dạy.
Cấm tuyệt đối điện thoại di động và các thiết bị điện tử
Những học sinh lướt mạng hoặc tán gẫu với ai đó trên điện thoại có thể bị tịch thu thiết bị và giữ lại sau giờ học. Vì vậy, người Pháp đang nỗ lực giáo dục cho học sinh văn hóa kỹ thuật số và buộc các em giao tiếp trực tiếp với nhau, chứ không nhìn chằm chằm vào màn hình. Ở trường, học sinh bị tịch thu máy tính bảng, đồng hồ thông minh và bất kỳ thiết bị nào có mô-đun giao tiếp.
Không cần mặc đồng phục
Các trường công lập ở Pháp không có đồng phục và bất cứ yêu cầu đặc biệt nào về ngoại hình. Vào ngày đầu tiên của năm học, các nam sinh, nữ sinh mặc quần áo bình thường đến trường mà không cần nghi thức trọng thể. Học sinh không bắt buộc phải đi giày đến lớp.