Nằm trên địa bàn xã Thành Minh [huyện Thạch Thành], thác Đẹn là thắng cảnh cực kỳ hấp dẫn với các du khách yêu thích loại hình du lịch khám phá, sinh thái với những dòng thác nước trắng muốt, hệ thống núi non, hang động, hồ nước… cảnh đẹp nên thơ, lãng mạn.
Thác Đẹn - một thắng cảnh tuyệt đẹp, hấp dẫn nằm trên địa bàn xã Thành Minh, huyện Thạch Thành.
Thác Đẹn hay còn gọi là Thác Cẩm Bộ, xã Thành Minh, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa. Nằm về phía thượng nguồn của hồ chứa nước Vũng Sú. Cách Trung tâm huyện lỵ Thạch Thành chừng 21 km về phía Đông Bắc, cách trung tâm xã Thành Minh 3,5 km về phía Tây Bắc. Thác nằm trong khu rừng nguyên sinh thuộc vùng đệm của Vườn Quốc gia Cúc Phương, thác có tổng diện tích chiếm đất gần 1,2ha, bao gồm nhiều ngọn thác, ngọn thác cao nhất là 35m [tính đến mặt đất hiện tại].
Những dòng nước mát lạnh chảy xuống tạo thành các hồ nhỏ trong xanh.
Từ trung tâm xã Thành Minh du khách có thể đi bộ trên đường liên thôn, có thể đi xe máy, đến chân đập Vũng Sú, hiện ra một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ. Với diện tích 62 ha mặt nước, hồ chứa Vũng Sú mênh mang trải dài đến chân thác.
Tụ thủy giữa các bậc thác.
Từ đây du khách có thể đi bằng phương tiện thuyền nan, thuyền độc mộc hoặc bè mảng chừng hơn 1km là đến thác, trên đường quý khách có thể ghé chân lên khu đảo rộng hơn ngàn mét vuông để nghỉ ngơi ngắm cảnh và thực hiện các nghi thức tâm linh. Tương truyền nơi đây từ xa xưa đã là nơi nhân dân các dân tộc trong xã làm nơi cúng tế thần linh cầu cho mưa thuận gió hòa, cho nhân khang vật thịnh, mùa màng tốt tươi. Sau khi nghỉ ngơi và thực hành các nghi thức tâm linh, du khách sẽ tiếp tục đi thuyền đến khu thác.
Trong quần thể Thác Đẹn còn có hang động, thảm thực vật.
Quý khách cũng có thể đi đường bộ men theo các sườn đồi thoải chừng 25 đến 400 dốc, vừa đi vừa ngắm những cánh rừng, đôi khi dừng chân ghi lại những khoảnh khắc của con người và thiên nhiên lưu niệm cho chuyến đi; về mùa mưa du khách cách đứng cách hàng cây số đã nghe tiếng gầm gào của thác, từ xa đã trông thấy những mảng khói nước tung mờ trắng cả vùng. Hơn một giờ đi bộ, du khách đã đặt chân đến trung tâm của Thác Đẹn trải dài như một bức thảm nước khổng lồ dội từ trên cao xuống.
Thác Đẹn là địa điểm hấp dẫn các du khách yêu thích loại hình du lịch khám phá thiên nhiên.
Khu vực phía dưới thác gồm nhiều bãi bằng, mái đá và hang động với nhiều hình thù thạch nhũ phong phú, kèm thảm thực vật đa dạng xen lẫn cây rừng che mát là những vị trí đẹp cho du khách dừng chân, ngắm thác và cảnh rừng tự nhiên, giữa các cấp của dòng thác là những khoảng rộng tụ thủy đủ để cho 20-50 người cùng tắm.
Du khách còn có thể khám phá bằng việc đi thuyền trên hồ.
Cầu công tác vận hành nước Hồ chứa Vũng Sú - địa điểm đẹp để du khách có dịp check-in.
Với vẻ đẹp hoang sơ và cảnh quan thơ mộng của Thác Đẹn, nếu được nghiên cứu bài bản và có bước đi đúng chắc chắn Thác Đẹn – Hồ vũng Sú và Thành Minh sẽ là điểm đến lý tưởng cho những ai ưa khám phá và trải nghiệm.
Hang Con Moong [tiếng Mường nghĩa là con thú] thuộc địa phận bản Mọ xưa, nay là thôn Thành Trung, xã Thành Yên, huyện Thạch Thành, độ cao tuyệt đối 147m so với mực nước biển, nằm trong núi đá vôi thuộc hệ tầng Đồng Giao, niên đại khoảng 240 triệu năm. Độ dài khoảng 40m, thông hai đầu, trần hang có chỗ cao 10m, hang Con Moong nổi bật với những thế mạnh của một di chỉ khảo cổ học độc đáo và nhiều bí ẩn ở vùng đệm của Vườn Quốc gia Cúc Phương.
Được phát hiện năm 1974, mang trong mình nhiều bí ẩn khoa học và có giá trị văn hóa, lịch sử vô cùng to lớn, hang Con Moong là một trong những hang động bí ẩn bậc nhất Đông Nam Á.
Qua nhiều lần khai quật, các nhà khoa học đã xác nhận sự phát triển liên tục của các kỹ nghệ công cụ đá của các giai đoạn thời đại đồ đá Việt Nam, góp phần làm sáng rõ thêm cuộc sống con người ở giai đoạn bản lề từ thời đại đá cũ sang thời đại đá mới, từ săn bắn hái lượm sang nông nghiệp sơ khai, từ hồng hoang tiến đến văn minh.
Các lớp văn hóa còn lưu lại trên địa tầng hang Con Moong đã kể lại cho hậu thế nhiều câu chuyện lý thú về truyền thống cư trú hang động, truyền thống sử dụng công cụ đá và sự tiến triển về loại hình, về kỹ thuật chế tác công cụ, về sự biến đổi của khí hậu và sự thích ứng của con người trong suốt nhiều vạn năm.
Với ý nghĩa khoa học và giá trị văn hóa, lịch sử vô cùng to lớn, hang Con Moong được đánh giá là Di sản văn hóa vô giá của nhân loại.
Nhắc đến Thạch Thành, chúng ta không thể không nhắc đến một địa danh gắn liền với lịch sử cách mạng của xứ Thanh, đó chính là Chiến khu du kích Ngọc Trạo.
Mặc dù chỉ ra đời và hoạt động trong một thời gian ngắn nhưng đội du kích chiến khu Ngọc Trạo đã ghi dấu chặng đường mới của phong trào cách mạng xứ Thanh, góp phần thổi bùng lên ngọn lửa đấu tranh cách mạng, cùng cả nước làm nên cuộc khởi nghĩa ngày 19/8/1945 giành chính quyền về tay Nhân dân.
Đã hơn 80 năm trôi qua nhưng dấu ấn của Chiến khu Ngọc Trạo - Căn cứ địa cách mạng của tỉnh Thanh Hóa thời kỳ tiền khởi nghĩa vẫn còn đọng sâu trong trí nhớ người già và in đậm trên trang sách các em thơ. Đây không chỉ là địa chỉ đỏ để giáo dục tinh thần yêu nước, truyền thống lịch sử với lớp lớp thế hệ con cháu mai sau mà đó còn là niềm tự hào của những người dân Thạch Thành, để rồi những câu hát về lòng biết ơn của người dân nơi đây, cứ mãi ngân vang...
Về với thác Mây những ngày này, âm thanh của tiếng suối, hương của gió trời, ngắm nhìn ánh nắng trong veo cùng những hàng cây xanh mướt, mới hiểu tại sao con thác này còn được gọi bằng một cái tên khác, mỹ miều và lãng mạn đến thế - thác Chín bậc tình yêu.
Thác Mây dài khoảng 100m gồm 9 ngọn thác lớn nhỏ được tạo thành bởi hệ thống núi đá vôi ở phía bắc Trường Sơn. Dòng nước từ độ cao khoảng 400m đổ xuống nên cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ và huyền ảo đến ngỡ ngàng. Không những thế, phong cảnh tuyệt đẹp nơi đây với làn nước trong vắt, hòa cùng khung cảnh thiên nhiên hữu tình cũng níu chân bao khách du lịch.
Người dân Mường ở đây vẫn thường kể lại câu chuyện truyền thuyết về dòng thác hiền hòa này. Đó là lời truyền tai nhau về 9 nàng tiên bay ngang qua thác và xuống tắm ở đây. Khi có lệnh truyền của Ngọc Hoàng, 9 nàng tiên vội vã bay về trời mà để lại 9 dấu chân tạo thành 9 tầng thác như ngày nay. Người dân tin rằng nếu các đôi uyên ương cùng nhau lên tắm thác thì họ sẽ nên duyên vợ chồng. Vì vậy họ gọi đây là "9 bậc tình yêu".
Thời điểm lý tưởng nhất để đến thác Mây là vào mùa hè. Khi thác đổ xuống sẽ tạo thành một dòng suối mát lạnh, giúp bạn có thể tận hưởng cảm giác tắm thác một cách trọn vẹn nhất. Người ta ví thác Mây dịu dàng như một cô gái Mường, ngày đêm lẩm nhẩm một mình, tung bọt trắng xóa lên trời.
Ngồi tại thác Mây, ngắm nhìn vẻ đẹp hoang sơ, nghe thanh âm của gió và nước, hít hà hương vị của núi rừng, tận hưởng những phút giây thư giãn trong khung cảnh tuyệt vời này, chắc hẳn khó nơi nào có thể mang đến cho chúng ta cảm giác thú vị như vậy.
Cùng với hang Con Moong, chiến khu Ngọc Trạo, thác Mây và những địa danh khác… Với tiềm năng, thế mạnh của mình, sự ưu ái vô giá của thiên nhiên, sự chăm chỉ của con người nơi đây; các hoạt động văn hoá, du lịch, bảo vệ các di tích lịch sử ngày càng được quan tâm, đẩy mạnh. Thạch Thành – miền quê thắng tích nổi tiếng ấy, chắc chắn sẽ còn vươn cao, bay xa hơn nữa trong tương lai…