NỘI DUNG............................................................................................................................................
- 1. Giới thiệu nền văn minh..............................................................................................................
- 1. Lịch sử hình thành Nhà nước Ả Rập – Đế quốc Ả Rập bành trướng và tan rã..........................
- 1. Thành tựu về khoa học và kỹ thuật của Ả Rập...........................................................................
- 1. Thành tựu khoa học tự nhiên................................................................................................
- 3.1. Toán học........................................................................................................................
- 3.1. Thiên văn.......................................................................................................................
- 3.1. Vật lí..............................................................................................................................
- 3.1. Y học.............................................................................................................................
- 3.1. Sinh vật học...................................................................................................................
- 3.1. Hóa học.........................................................................................................................
- 1. Thành tựu về kỹ thuật...........................................................................................................
- 3.2. Hệ thống thủy lợi...........................................................................................................
- 3.2. Máy nâng nước............................................................................................................
- 1. Thành tựu khoa học tự nhiên................................................................................................
- 1. Lí do tạo nên thành tựu về khoa học và kỹ thuật của Ả Rập....................................................
- KẾT LUẬN..........................................................................................................................................
- Tài liệu tham khảo..............................................................................................................................
NỘI DUNG............................................................................................................................................
Một nghìn năm trước, thế giới Hồi giáo náo nhiệt với những ý tưởng liên quan đến khoa
học, văn hóa và kinh tế. Baghdad - quê hương của "Ngôi nhà của Trí tuệ", nơi các học giả đã
dịch các văn bản cổ điển nước ngoài sang tiếng Ả Rập, và mệnh danh là bộ sưu tập kiến thức
vĩ đại nhất trên thế giới. Đại số, thiên văn học, y học và hóa học đều phát triển mạnh mẽ trong
một thời đại đôi khi được phương Tây lãng mạn hóa như một “thời kỳ vàng son”.
1. Giới thiệu nền văn minh..............................................................................................................
Ả Rập là một đế quốc hùng mạnh và rộng lớn chiếm phần lớn diện tích bán đảo Ả Rập [lớn
hơn diện tích ¼ châu Âu], thuộc khu vực Tây Á. Ả Rập là bán đảo lớn nhất trong khu vực, có
nhiều đường thương mại quốc tế đi ngang qua bởi vì là nơi tiếp giáp với ba châu lục lớn Á –
Phi – Âu.
Ban đảo Ả Rập diện tích tuy lớn nhưng đa số đều là sa mạc khô cằn, thiếu nước, thời tiết
khắc nghiệt, chênh lệch nhiệt độ ngày đêm rất lớn, dê và lạc đà là hai súc vật được cư dân ở
đây chăn nuôi chủ yếu. Ốc đảo thường là nơi con người sinh sống, buôn bán, tranh chấp và
giành giật nguồn nước quý hiếm. Tuy vậy, cả bán đảo có hai vùng là vùng Yêmen ở phía Tây
Nam, và vùng Hejaz nằm dọc theo Hồng Hải ở phía Tây bán đảo là những vùng tương đối
phát triển. Nhờ vị trí nằm trên con đường buốn bán giữa Tây Á và Bắc Phi nên vùng Yêmen
có cơ hội phát triển về thương nghiệp. Còn vùng Hejaz cũng có vị trí khá thuận lợi, nơi đây là
cầu nối việc buôn bán giữa phương Đông với khu vực Địa Trung Hải, tạo điều kiện để phát
triển kinh tế hàng hóa. Chính vì nhờ điểm này, Ả Rập là nơi đã sớm xuất hiện các thành phố,
văn hóa bán đảo, đáng kể nhất là Mécca và Yatơrip.
2. Lịch sử hình thành Nhà nước Ả Rập – Đế quốc Ả Rập bành trướng và tan rã..........................
Vào thế kỉ VII, nhà nước Ả Rập được thành lập. Trong quá trình thành lập nhà nước Ả
Rập, đạo Hồi ra đời và đóng một vai trò quan trọng trong thống nhất bán đảo Ả Rập. Chính vì
vậy, quá trình hình thành nhà nước Ả Rập gắn liền với sự nghiệp hình thành và truyền bá đạo
Hồi của Muhammad
Muhammad xuất thân từ bộ lạc có thế lực tại Mecca. Vào giai đoạn 610-632 là khoảng thời
gian ông truyền bá đại Hồi trong phạm vi bán đảo và đây cũng là thời kì hình thành nhà nước
Ả Rập. Sau khi Muhammad mất, người thừa kế địa vị của ông được gọi là Calipha [người
thừa kế tiên tri], sẽ trở thành người đứng đầu nhà nước và tôn giáo ở Ả Rập. Calipha đều là
những người có quan hệ thân thuộc với Muhammad, sẽ do người trong giới quý tộc bầu chọn
ra. Trong khoảng thời gian từ năm 632-661, có bốn Calipha được bầu chọn lần lượt là
Abukéc, Ôma, Ôtman, Ali, đây còn được gọi là thời kì bốn Calipha thay nhau cầm quyền.
Giai đoạn này chủ yếu là quá trình xâm lược mở rộng lãnh thổ từ Ai Cập đến Ba Tư, chiếm
phần lớn đất đai của Bidantium và các khu vực khác như Lưỡng Hà, Iran,... Đến năm 661,
Ali bị giết chết, viên tổng đốc ở Xiri thuộc họ Ômayát lên cầm quyền và thành lập vương
triều đầu tiên – Ômayát, chuyển kinh đô về Đamát ở Xiri. Từ khoảng thời gian năm 661-750,
đây là thời kì lãnh thổ Ả Rập được mở rộng nhất và trở thành một đế quốc rộng lớn. Năm
750, triều Ômayát bị lật đổ, triều Abát được thành lập bởi Calipha là một địa chủ ở Irắc. Đến
năm 752, kinh đô được dời đến Bátđa. Đến thế kỉ X, thế lực dần suy yếu, lãnh thổ của Ả Rập
càng thu hẹp. Năm 1258, Mông Cổ xâm lược, kinh đô Bátđa bị chiếm, triều Abát sụp đổ dẫn
đến đế quốc Ả Rập diệt vong.
3. Thành tựu về khoa học và kỹ thuật của Ả Rập...........................................................................
Ả Rập tuy là nước thành lập khá muộn, nhưng dựa vào các thành tựu của các nền văn minh
đi trước như Trung Quốc, Ấn Độ nên khoa học của Ả Rập đã phát triển nhanh chóng. Những
thành tựu về khoa học, kỹ thuật,... của Ả Rập đã ảnh hưởng lớn đến thời kỳ Phục hưng Châu
Âu vào thế kỉ XV và XVI. Các phương pháp khoa học được phát minh bởi người Ả Rập đã
được các nhà khoa học phương Tây ứng dụng và phát triển trong nền khoa học hiện nay.
3. Thành tựu khoa học tự nhiên................................................................................................3.1. Toán học........................................................................................................................
Trong thời kì hoàng kim của Hồi giáo, đặc biệt là ở thế kỉ IX và X, toán học Ả Rập được
xây dựng dựa trên toán học Hy Lạp [Euclid, Archimedes, Apollonius] và toán học Ấn Độ
[Aryabhata, Brahmagupta],... Có lẽ một trong những tiến bộ quan trọng nhất của toán học Ả
Rập đã bắt đầu vào thời điểm những nghiên cứu của al-Khwarizmi, cụ thể là sự khởi đầu của
đại số.Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi [780–850] thường được gọi là al-Khwarizmi, là
một trong những nhà toán học vĩ đại của mọi thời đại, cha đẻ của môn đại số. Ông là nhà
Toán học Hồi giáo đáng chú ý nhất trong thời kỳ vàng của Hồi giáo. Cơ sở của Đại số được
tìm ra bởi Al Khwarizmi, người đã phát hiện ra nó vào đầu thế kỉ thứ IX. Từ "đại số" bắt
nguồn từ "Al-Jabr", được lấy từ tên cuốn sách Hisab Al-Jabr wal Muqabala của ông. Trong
cuốn sách mà al-Khwarizmi đã viết, ông đã trình bày các quy trình để giải sáu loại phương
trình: bình phương căn bằng nhau, bình phương số bằng nhau, căn số bằng nhau, bình
phương và căn số bằng nhau, bình phương và số căn bằng nhau, căn và số bằng nhau. Trong
đó, al-Khwarizmi đã ứng dụng con số 0 [Ả Rập: Sifr] của Ấn Độ vào các phương trình đại số,
sau đó số 0 đã trở thành một thành phần của hệ thống chữ số Ả Rập. Ngoài ra, al-Khwarizmi
còn được biết đến là người đã giới thiệu thế giới phương Tây về hệ thống số thập phân, đây là
hệ thống số được sửdụng rộng rãi nhất hiện nay.
Nhà thơ, nhà triết học và nhà thiên văn học nổi tiếng Omar Khayyam [1048–1122] đồng
thời là một nhà toán học vĩ đại. Cuốn sách nổi tiếng nhất của ông về đại số là Luận án về Sự
biểu diễn các vấn đề Đại số. Trong cuốn sách của mình, bên cạnh việc đưa ra cả lời giải số
học và hình học cho các phương trình bậc hai, và phân loại đầy đủ các phương trình bậc ba
với các nghiệm hình học được tìm thấy bằng các phần hình nón giao nhau. Ông còn mô tả các
lời giải hình học cho các phương trình bậc ba bằng phương pháp cắt các đoạn conic. Một
thành tựu khác trong toán học đại số là Khayyam nhận ra rằng một phương trình bậc ba có
thể có nhiều hơn một nghiệm. Ông đã chứng minh sự tồn tại của các phương trình có hai
nghiệm, nhưng tiếc là dường như ông không tìm ra rằng một phương trình lập phương có thể
có ba nghiệm.
Al-Battani hay Albetagnius [850–929] là một nhà thiên văn học và toán học. Ông đã có
nhiều đóng góp về Lượng giác học như đưa ra các tỉ số lượng giác, khái niệm sin, cosin, tang,
ngoài ra ông còn là người đầu tiên đặt ra khái niệm hàm cotang.
nguồn bên ngoài và phát ra [phản xạ hoặc khúc xạ] từ đối tượng đập vào mắt người gây ra
nhận thức. Ông chia ánh sáng thành hai loại: Ánh sáng sơ cấp bắt nguồn từ các vật thể tự phát
sáng như ngọn lửa, ngọn nến, ngôi sao hoặc mặt trời; và ánh sáng thứ cấp phát sinh từ các vật
phát ra ánh sáng mà chúng thu được từ các vật tự phát sáng.
Ibn al-Haytham đã khám phá bản chất của ánh sáng thông qua việc chế tạo một thiết bị
được gọi là camera obscura - hay còn được gọi là camera lỗ kim - hoặc Albeit
Almuzlim. Thiết bị là một căn phòng tối tăm có một lỗ nhỏ để truyền ánh sáng, hình ảnh được
chiếu ngược lại trên bức tường đối diện. Thiết bị này giống với phát minh máy ảnh và nó là
cơ sở của nhiếp ảnh.
Hơn nữa, Ibn al-Haytham đã nghiên cứu lý thuyết ánh sáng và màu sắc, cũng như cách ánh
sáng đi qua bên dưới vật liệu màu; các vật trong suốt có thể truyền ánh sáng qua chúng,
chẳng hạn như không khí và nước, nhưng các vật không trong suốt không thể truyền ánh sáng
qua chúng. Ông cũng giải thích rằng các vật thể có độ trong và mờ khác nhau dẫn đến mức độ
truyền ánh sáng khác nhau. Ngoài ra, ông còn đề cập đến các lý thuyết về đặc tính của ánh
sáng như khúc xạ khi nó đi qua môi trường trong suốt một phần hoặc ngược lại, và phản xạ
khi nó chạm vào các bề mặt nhẵn như gương.
Hầu hết các tác phẩm của Ibn al-Haytham, bao gồm cả Sách Quang học của ông, đã được
dịch sang tiếng Latinh. Chúng đã có tác động lớn đến sự phát triển của châu Âu, từ kiến thức
của ông, các nhà vật lí học châu Âu đã phát minh ra kính hiển vi và kính viễn vọng.
3.1. Y học.............................................................................................................................
Y học Ả Rập [Hồi giáo] sơ khai được xây dựng dựa trên những di sản của các thầy thuốc
Hy Lạp và La Mã để lại, và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của Galen và Hippocrates. Hầu hết các
tài liệu y học từ cả Hy Lạp và La Mã đều được dịch sang tiếng Ả Rập, và sau đó được điều
chỉnh để bao gồm các phát hiện và kết luận của riêng họ.
Ả Rập là nơi phần lớn lãnh thổ là sa mạc đầy cát gió, tỉ lệ người bị bệnh đau mắt cao nên
bệnh này rất được các thầy thuốc chú trọng. Muhammad ibn Zakariya al-Razi [865 - 925] là
một bác sĩ, nhà hóa học, nhà giả kim, nhà triết học và là một học giả. Ông là một bác sĩ nhãn
khoa xuất sắc, đi đầu trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về mắt. Ông còn là bác sĩ đầu
tiên viết về miễn dịch học và dị ứng, ông phát hiện ra bệnh hen suyễn dị ứng và là người đầu
tiên giải thích rằng sốt là một phần trong cơ chế bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng. Hơn
nữa, ông còn là người đầu tiên phân biệt bệnh sởi với bệnh đậu mùa. Ông đã viết một cuốn
sách có tên Các bệnh của trẻ em và có lẽ là bác sĩ đầu tiên định nghĩa nhi khoa là một lĩnh
vực y học riêng biệt. Ông đã trở thành bác sĩ trưởng xuất sắc của bệnh viện Baghdad và Rey.
Abdallah ibn Sina [được gọi là Ibn Sina hoặc Avicenna, 980-1037], tác giải của cuốn
Canon of medicine được viết vào thế kỉ thứ XII. Cuốn sách bao gồm năm phần: Các nguyên
tắc y học tổng quát; thuốc Materia, một bản tóm tắt các loại thuốc đơn giản; chẩn đoán và
điều trị các bệnh cơ địa; chẩn đoán và điều trị các bệnh của toàn bộ cơ thể, chẳng hạn như sốt;
và việc sử dụng thuốc tổng hợp, thuốc bôi ngoài da và các loại khác. Nó được coi là một
trong những cuốn sách nổi tiếng và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử y học, đồng thời thiết lập
các tiêu chuẩn cho y học hiện đại ở cả thế giới Hồi giáo và châu Âu.
Dưới sự bảo trợ của các vị vua Ả Rập, các bệnh viện như chúng ta biết ngày nay được
thành lập lần đầu tiên vào thế kỉ VIII. Từ thời đại đó, họ tiếp tục cải tiến các nghệ thuật chữa
bệnh của thế giới cổ đại. Họ đã bổ sung các bệnh viện thực sự với hệ thống quản lý và
phường được hệ thống hóa, thiết lập những bệnh viện này ở những địa điểm lý tưởng trên
khắp thế giới Hồi giáo. Được thêm vào các tổ chức này là các trường y tế, thư viện y tế, cửa
hàng thuốc bào chế và hiệu thuốc.
3.1. Sinh vật học...................................................................................................................
Các học giả Hồi giáo, như một phần của nghiên cứu về sinh học, đã làm sống lại ý tưởng
về thuyết tiến hóa do Anaximander đề xuất lần đầu tiên. Đóng góp quan trọng nhất cho sự
tiến hóa Hồi giáo và tác giả chính của học thuật về động vật học, al-Jahiz [776- 868] đã viết
một chuyên luận chi tiết Kitab alHayawan [Sách về Động vật], trở thành một trong những tác
phẩm quan trọng nhất trong lịch sử sinh học. Cuốn sách này mô tả chi tiết hơn 350 loài động
vật, đan xen với những mô tả bằng thơ và những câu tục ngữ nổi tiếng. Al-Jahiz là học giả
đầu tiên nhận ra tầm quan trọng của môi trường đối với động vật, và ông hiểu rằng môi
trường sẽ quyết định khả năng sống sót của nó. Ông tuyên bố rằng mỗi loài động vật phải đấu
tranh để tồn tại, cố gắng tìm kiếm thức ăn, chống lại kẻ thù và tồn tại đủ lâu để sinh sản. Do
đó, những con mạnh mẽ nhất sẽ truyền lại những đặc điểm của mình cho thế hệ sau, đảm bảo
rằng chúng sẽ có khả năng thích nghi và sống sót cao khi tồn tại ở một môi trường mới.
Al-Jahiz cũng nêu ý tưởng của mình về chuỗi thức ăn, ông chú ý rằng có một số loài động
vật sẽ ăn cỏ, nhưng chúng lại bị những loài động vật săn mồi ăn thịt; đặc điểm này tiếp tục
lên chuỗi. Học giả cũng hiểu rằng chuỗi không phải là một chiều và động vật có nhiều hơn
một nguồn thức ăn. Khi mỗi con vật bị săn đuổi, nó cũng bị săn theo lần lượt, như một phần
của vòng đời.
Điều quan trọng, al-Jahiz thậm chí còn áp dụng lý thuyết của mình về các đặc điểm di
truyền cho con người, lưu ý rằng con người cũng thích nghi với môi trường của họ, chỉ ra
rằng những người da sẫm màu thường sống ở vùng khí hậu nóng hơn và khô hơn. Trong một
ví dụ điển hình về cách các học giả Hồi giáo thu thập thông tin và cải thiện nó, ông đọc tác
phẩm của Aristotle và sau đó bổ sung các ý tưởng và lý thuyết của riêng mình.
3.1. Hóa học.........................................................................................................................