Không có giới hạn cao nhất cho các chỉ số men gan AST [SGOT], ALT [SGPT], GGT. Tùy vào từng loại bệnh, các chỉ số này sẽ tăng đến một mức độ nhất định. Nếu không hỗ trợ cải thiện kịp thời nguyên nhân làm men gan tăng cao, các chỉ số này có thể xuống thấp bất ngờ vì không còn tế bào gan nào sống sót.
AST [hay còn gọi là SGOT] mức bình thường vào khoảng từ 20- 40 UI/L. Bên cạnh AST, còn có ALT, đây là hai men gan đặc trưng cho gan. Khi có nhiều tế bào gan bị tổn thương, hoại tử, cả hai men này sẽ được “giải thoát” và ồ ạt phóng thích vào máu.
So với chỉ số AST, ALT [hay còn gọi là SGPT] là chỉ số đặc hiệu, cảnh báo rõ nét hơn những tổn thương ở gan do nằm chủ yếu trong bào tương ở gan [chỉ một số ít trong tế bào cơ vân và tim]. Còn men AST, ngoài nằm ở gan còn nằm nhiều ở cơ quan khác, đặc biệt là cơ.
Bình thường, chỉ số xét nghiệm ALT cũng trong khoảng: 20 - 40 UI/L tương đương với mức bình quân của men AST.
Chỉ số ALT[SGPT] đặc hiệu cho gan hơn AST [SGOT]
Chỉ số GGT [hay còn gọi là Gamma GT] là chỉ số men trong tế bào thành của ống mật. Chỉ số GGT mức bình thường vào khoảng dưới 60 UI/L [nam 11-50 UI/L, nữ 07-32 UI/L].
Viêm gan cấp do virus [A, B, C, E, D…] hoặc bất kỳ nguyên nhân nào cũng làm cho men gan tăng cao đột biến. Chỉ số AST [SGOT], ALT [SGPT], GGT tăng cao từ 1 - 2 lần là ở mức độ nhẹ, từ trên 2 - 5 lần là tăng ở mức độ trung bình và tăng trên 5 lần là tăng ở mức độ nặng. Nhiều trường hợp viêm gan cấp tính hoặc viêm gan tối cấp hoặc ung thư gan lượng men gan tăng nhanh một cách đột biến có khi lên tới 5.000UI/L.
Viêm gan cấp tính, viêm gan tối cấp hoặc ung thư gan thường có lượng men tăng đột biến
Lượng men gan trong máu do gan bị tổn thương bởi rượu, chỉ số AST thường tăng cao từ 2 - 10 lần trong khi đó chỉ số ALT tăng ít.
Thuốc hỗ trợ cải thiện một bệnh nào đó cũng có thể gây tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của gan hoặc gây ngộ độc tế bào gan làm xuất hiện viêm gan cấp tính do thuốc, ví dụ ngộ độc thuốc hỗ trợ cải thiện lao. Trong trường hợp này men gan AST [SGOT], ALT [SGPT], GGT có thể tăng cao đến 3.000UI/L.
Một trong các chỉ số AST [SGOT], ALT [SGPT], GGT của người bệnh có thể tăng đến 5.000 UI/L.
Các chỉ số AST [SGOT], ALT [SGPT], GGT tăng cao nhưng thường dưới 500 UI/L.
6. Xét nghiệm men gan
GGT tăng cao thì đó có thể là tình trạng viêm gan, u bướu ở gan, ống dẫn mật, xơ gan… Chỉ số GGT cũng tăng trong trường hợp suy tim hoặc dùng các loại thuốc kháng sinh, thuốc chống nấm, thuốc giảm đau chống viêm…
Ngoài ra GGT cũng còn là men gan chỉ điểm cho việc tổn thương gan có liên quan đến việc lạm dụng rượu bia vượt mức cho phép.
Bị suy tim hoặc lạm dụng kháng sinh cũng làm men GTT tăng cao
Người ta cũng thấy các loại men gan AST [SGOT], ALT [SGPT], GGT tăng trong các trường hợp bệnh sốt rét, bệnh về đường mật, ứ sắt, viêm gan tự miễn, bệnh lý tự miễn ở ruột non, và một số bệnh lý khác.
Kiểm soát men gan, bảo vệ gan từ gốc đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ phòng ngừa bệnh gan. Nhiều nghiên cứu tại Nhật Bản và Đức cho thấy Wasabia và S. Marianum có khả năng kiểm soát tế bào Kupffer - “thủ phạm” bên trong gan khiến gan tổn thương. Tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức cũng là nguyên nhân gây ra hàng loạt các bệnh lý viêm gan, xơ gan, ung thư gan.... Vì vậy, kiểm soát Kupffer bằng sự kết hợp giữa hai tinh chất quý từ Wasabia và S.Marianum là giải pháp hiệu quả giúp hạ men gan, bảo vệ gan hiệu quả từ gốc.
Có thể bạn chưa biết về 2 tinh chất Wasabia và S. Mariaum:
Theo TTND Lê Văn Điềm - Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chia sẻ: Wasabia là một loại dược liệu quý và được người Nhật sử dụng trong y học, ẩm thực dành riêng cho giới quý tộc và hoàng gia. Trong Wasabia có chứa 3 hợp chất độc đáo gọi chung là Isothiocyanates mà không thể tìm thấy ở bất kỳ loài thực vật nào khác. Chúng có tác dụng chống độc và kiểm soát hoạt động của tế bào Kupffer ở gan, thậm chí kháng ung thư gan.
S. Marianum là loại dược liệu thiên nhiên có khả năng bảo vệ gan và được người La Mã áp dụng từ hơn 2000 năm trước. Ngày nay, các chuyên gia đã phát hiện những tác dụng quan trọng của S. Marianum, đặc biệt là khả năng kiểm soát tế bào Kupffer ở xoang gan. Qua đó, giúp làm chậm quá trình xơ hóa đồng thời kích thích hình thành tế bào gan mới, phục hồi, thay tế bào gan bị hủy hoại.
Bằng nghiên cứu sinh học phân tử cho thấy S. Marianum kết hợp cùng Wasabia Japonica giúp kiểm soát hoạt động tế bào Kupffer ở xoang gan đặc biệt làm hạn chế hình thành các chất gây viêm như Leukotriene, Interleukin, TNF-α, TGF-β… Đặc biệt bộ đôi tinh chất này giúp cải thiện tình trạng tổn thương tế bào gan, tăng cường giải độc gan, hạ men gan, giảm viêm gan, gan nhiễm mỡ và phòng ngừa xơ hóa hiệu quả
3. Khi tăng men gan cần làm gì?
Nếu tình cờ phát hiện men gan AST [SGOT], ALT [SGPT], GGT trong máu gia tăng, đặc biệt là chỉ số AST, ALT tăng gấp đôi bình thường [trên 40UI/L] cần đi khám để chuyên gia xác định nguyên nhân, tuân theo hướng dẫn hỗ trợ cải thiện. Cụ thể, cần thực hiện một số lời khuyên sau:
- Đầu tiên, cần làm xét nghiệm viêm gan, đặc biệt là viêm gan B và C. Riêng viêm gan B, ngoài xét nghiệm xem HBsAg khi có dương tính còn cần làm thêm xét nghiệm HBeAg, HBsAb, antiHBeAg… Nếu có điều kiện, cần xét nghiệm định lượng ADN của virus.
- Nếu men gan tăng có nguyên nhân do viêm tắc đường dẫn mật thì cần hỗ trợ cải thiện triệt để nguyên nhân.
- Nếu viêm gan do rượu, cần kiêng rượu, bia và các loại nước giải khát có cồn.
Nếu tăng men gan vì bia rượu, thì nên giảm bia rượu.
- Nên đi kiểm tra sức khoẻ định kỳ để được chuyên gia theo dõi và đánh giá tiến triển của bệnh. Không ăn mỡ động vật, các loại thức ăn chiên, xào nhiều dầu mỡ. Ngoài ra cũng nên vận động một cách nhẹ nhàng.
- Không nên tự ý mua các loại thuốc Nam hay thuốc Ðông y theo lời truyền miệng để hỗ trợ cải thiện. Các loại thuốc chưa được kiểm chứng khoa học hoặc chưa có bằng chứng rõ ràng sẽ dẫn đến nhiều hậu quả tai hại, làm bệnh gan thêm trầm trọng hoặc không thể cứu chữa.
- Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng hợp lý mỗi ngày là giải pháp hữu hiệu để hạn chế tình trạng men gan cao. Hiện nay, Nutrihome là hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng - Y học Vận động đầu tiên có mặt tại Việt Nam chuyên khám, tư vấn và điều trị về dinh dưỡng cho các bệnh lý mạn tính trong đó có bệnh về gan. Tại Nutrihome, phác đồ được xây dựng khoa học, giúp xây dựng khẩu phần, thiết kế thực đơn cá thể hóa và hướng dẫn chế biến món ăn khoa học lại dễ thực hiện, phù hợp sở thích, điều kiện của từng người bệnh.
Xem thêm
Mẹo hay giải cứu cơn say ngày Tết
Tết là dịp vui nhất trong năm của những buổi tiệc. Tiệc lại không thể vui nếu thiếu đi tiếng vào - dô hô cụng. Dịp Tết không thể không chén chú chén anh dư đầy, chỉ là uống sao để vui hết...
ALT là một loại chỉ số men gan, được dùng để đánh giá tình trạng tổn thương của gan cũng như các vấn đề liên quan. Xét nghiệm ALT có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán, điều trị các bệnh lý về gan. Khi chỉ số ALT cao cảnh báo các bệnh lý về gan cũng như báo động tình trạng nguy hiểm về sức khỏe. Cùng theo dõi bài viết sau đây để hiểu chi tiết về xét nghiệm ALT, chỉ số ALT cao có ý nghĩa như thế nào nhé.
Xét nghiệm ALT là gì?
ALT là tên viết tắt của enzyme Alanine aminotransferase. Đây là loại enzyme đặc trưng được tìm thấy chủ yếu ở tế bào gan. Ngoài ra, ALT được tìm thấy một lượng ít tại thận, tim, cơ xương. Enzyme này có chức năng xúc tác chuyển đổi acid amin alanine thành L-glutamate và pyruvate. Không những vậy, ALT còn là chất trung gian quan trọng để sản xuất năng lượng tế bào.
Xét nghiệm ALT hay còn gọi là SGPT là chỉ số đặc hiệu nhằm cảnh báo rõ nét hơn các tổn thương ở gan. Bác sĩ dựa vào chỉ số ALT để đánh giá tình trạng tổn thương gan và các vấn đề liên quan. Sự gia tăng bất thường của chỉ số này cảnh báo các vấn đề về gan. Nồng độ ALT trong máu càng cao đồng nghĩa với việc gan bị tổn thương càng nghiêm trọng.
Xét nghiệm này có thể được chỉ định riêng lẻ hoặc kết hợp với các xét nghiệm khác nhằm đánh giá chính xác chức năng cũng như tình trạng tổn thương gan. Trong đó, xét nghiệm này thường được chỉ định kết hợp với AST – là bộ đôi xét nghiệm quan trọng để đánh giá chức năng và tổn thương gan.
Xét nghiệm ALT còn được sử dụng để so sánh với kết quả xét nghiệm khác như tổng protein, phosphatase kiềm [ALP], tỷ lệ albumin-globulin [tỷ lệ A/G], gamma glutamyl transferase [GGT] và bilirubin. Dựa vào đó bác sĩ có thể định hướng được mức độ cũng như nhóm nguyên nhân gây tổn thương gan.
Ngoài ra, để chẩn đoán đánh giá những tổn thương ở gan và các bệnh lý, xét nghiệm này còn được dùng để theo dõi hiệu quả trong quá trình điều trị bệnh lý về gan và có hướng thay đổi cho phù hợp.
Xem thêm thông tin: Xét nghiệm HBeAb là gì?
Khi nào thực hiện xét nghiệm ALT?
Xét nghiệm ALT có thể được thực hiện khi người bệnh có những biểu hiện về suy giảm chức năng gan như:
- Ăn uống không ngon miệng.
- Buồn nôn, nôn.
- Vàng da, vàng mắt.
- Nước tiểu sẫm màu.
- Cơ thể mệt mỏi.
- Phân có màu sáng.
- Ngứa da, nổi mẩn da.
- Hay đau hoặc đầy bụng.
Xét nghiệm ALT thường được chỉ định khi có dấu hiệu của chức năng gan suy giảm.
Một số đối tượng có thể chỉ định xét nghiệm ALT:
- Người bệnh đã tiếp xúc với virus viêm gan.
- Sử dụng nhiều rượu bia.
- Trong gia đình có thành viên có tiền sử bị bệnh gan.
- Béo phì, thừa cân.
- Đang sử dụng thuốc điều trị có tác dụng phụ gây tổn thương gan.
- Mắc bệnh lý tiểu đường hoặc hội chứng chuyển hóa khác.
Ngoài ra, kiểm tra chỉ số ALT được áp dụng trong một số trường hợp khác như:
- Theo dõi tình hình diễn biến của các bệnh lý về gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan…
- Xác định thời điểm áp dụng các phương pháp điều trị bệnh lý về gan.
- Đánh giá hiệu quả điều trị trong liệu trình điều trị đang được áp dụng.
Khi gan bị tổn thương sẽ khiến nồng độ ALT trong máu tăng lên. Tuy nhiên, xét nghiệm ALT đơn lẻ chưa thể kết luận chính xác mức độ cũng như nguyên nhân gây ra bệnh gan. Do đó, người bệnh được chỉ định thêm các phương pháp kiểm tra chuyên biệt khác nhằm chẩn đoán chính xác tình trạng tổn thương gan.
Chỉ số ALT trong máu có ý nghĩa gì?
Chỉ số ALT trong máu nếu nằm trong giới hạn cho phép tức là chức năng gan bình thường, không có dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng. Bình thường, chỉ số xét nghiệm ALT cũng trong khoảng: 20 – 40 UI/L. Tuy nhiên, nếu chỉ số ALT tăng, tùy theo mức độ tăng nhẹ hay cao là dấu hiệu cảnh báo cho người bệnh về chức năng gan đang bị tổn thương. Nếu không có biện pháp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh tiến triển nặng thêm, đe dọa tính mạng của người bệnh. Sau đây là ý nghĩa chỉ số ALT tăng:
Chỉ số ALT tăng nhẹ đến trung bình
Nồng độ ALT trong máu của người bệnh viêm gan cấp nhẹ, viêm gan mạn tính, xơ gan…được cho là tăng nhẹ đến trung bình nếu xét nghiệm ALT gấp dưới 4 lần so với mức bình thường. Ở mức tăng này, tổn thương gan được đánh giá là nhẹ. Tuy nhiên, người bệnh cũng không nên chủ quan mà cần phải thường xuyên theo dõi và xét nghiệm.
Một số nguyên nhân khiến chỉ số ALT tăng nhẹ tới vừa là do gan nhiễm mỡ, tắc nghẽn ống mật. Một số trường hợp lạm dụng rượu bia, tổn thương tim, có khối u trong gan cũng khiến nồng độ ALT tăng nhẹ.
Chỉ số ALT cao
Nếu nồng độ ALT trong máu cao gấp 100 lần chỉ số bình thường thì được coi là chỉ số ALT tăng cao hoặc rất cao. Đây là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý về gan nghiêm trọng như viêm gan virus cấp hoặc mạn tính, tổn thương gan do thuốc, hóa chất, hoại tử tế bào gan, trụy mạch kéo dài…Trường hợp chỉ số ALT có thể tăng đến 5.000 UI/L trong trường hợp người bệnh bị suy gan cấp hay sốc gan.
Với người bệnh viêm gan cấp tính, chỉ số ALT có thể duy trì tăng cao trong khoảng từ 1 – 2 tháng. Sau khi được điều trị, từ khoảng 3 – 6 tháng, chỉ số này sẽ giảm dần và trở về mức bình thường.
Khi chỉ số ALT tăng cao mà không phát hiện sớm, xác định và điều trị kịp thời có thể khiến bệnh trở nên nghiêm trọng. Nặng nề nhất là suy gan và biến chứng, đe dọa tới tính mạng của người bệnh.
Thông tin hữu ích: Xét nghiệm HBeAg âm tính, dương tính có ý nghĩa gì?
Cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm ALT?
Một số yếu tố làm sai lệch kết quả xét nghiệm ALT như các chất có trong thực phẩm, thuốc…Do đó, trước khi thực hiện xét nghiệm ALT người bệnh cần lưu ý:
- Nên xét nghiệm vào buổi sáng, nhịn ăn trước 4 – 6 giờ đồng hồ.
- Thông báo cho bác sĩ các loại thuốc, thực phẩm chức năng hay thuốc đang sử dụng nếu có để được tư vấn chính xác.
- Cần có tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu.
Các yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm ALT
Có một số yếu tố khác có thể gây ảnh hưởng tới nồng độ ALT trong máu ngoài nguyên nhân do gan. Để loại bỏ các yếu tố ảnh hưởng sau nhằm có kết quả chẩn đoán chính xác. Dưới đây là một số yếu tố làm ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm ALT
- Thuốc điều trị: Một số loại thuốc điều trị gây ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm điển hình như thuốc chống co giật, tâm thần, ức chế lên men chuyển hóa angiotensin, thuốc thiazid lợi tiểu, allopurinol, thuốc tránh thai, Acetaminophen, Trifluoperazine, Metronidazol.
- Thực phẩm chức năng, thuốc bổ cũng là một trong những yếu tố dẫn đến nồng độ ALT tăng
- Dùng thuốc tiêm vào mô cơ, tập thể dục gắng sức hoặc gặp các chấn thương ở cơ xương, tim khiến nồng độ ALT tăng.
- Mẫu hồng cầu vỡ làm ảnh hưởng tới chất lượng xét nghiệm ALT.
Một số thuốc điều trị có thể gây ảnh hưởng tới kết quả của xét nghiệm ALT.
Để có được kết quả xét nghiệm ALT cũng như giúp chẩn đoán các bệnh lý về gan chính xác nhất trước khi được chỉ định xét nghiệm, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc, thực phẩm chức năng hay thuốc bổ mình đang sử dụng.
Xem thêm thông tin: Chỉ số GGT bao nhiêu là nguy hiểm?
Xét nghiệm ALT thực hiện với xét nghiệm nào?
Xét nghiệm ALT thường được sử dụng với các xét nghiệm chức năng khác như:
- Xét nghiệm Albumin.
- Xét nghiệm Photphatase kiềm.
- Xét nghiệm Bilirubin.
- Xét nghiệm axit lactic dehydrogenase [LDH].
- Xét nghiệm định lượng protein toàn phần.
Xét nghiệm chỉ số ALT rất quan trọng và hữu ích. Tuy nhiên, để chuẩn đoán chính xác bệnh lý về gan dựa vào chỉ số ALT thì chưa đủ, còn cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác do bác sĩ chỉ định để phối hợp phân tích chuẩn đoán.