5 từ ký tự có ổ bánh mì ở cuối năm 2022

09:56 05/02/2022

Nếu bạn có một ổ bánh mì không ăn hết, bạn không nên bỏ nó đi. Thay vào đó, hãy sử dụng nó để tạo ra một mẻ bánh mì bơ tỏi siêu thơm ngon tự làm.

Không chỉ ở những nhà hàng Pháp sang trọng, bạn hoàn toàn có thể cho gia đình thưởng thức hương vị thơm ngon với cách làm bánh mì nướng bơ tỏi cực kỳ đơn giản dưới đây. Với cách làm này, bạn không chỉ có món ngon mà còn có thể tận dụng được lượng bánh mì còn dư lại. Vừa tiết kiệm lại an toàn, sạch sẽ và rất “Tây” phải không nào?.

Từng miếng bánh đượm mùi thơm nức mũi, chắc chắn sẽ khiến cả nhà yêu thích ngay từ lần đầu tiên nếm thử.

Nguyên liệu: Ổ bánh mì, bơ, tỏi, hành lá

Thực hiện:

- Rửa sạch lá hành rồi cắt nhỏ, tốt nhất là phần lá còn xanh. Tỏi bóc vỏ rồi băm nhỏ.

- Cho bơ vào một chiếc bát nhỏ, sau đó cho vào nước ấm đun chảy hoặc cho vào lò vi sóng cho tan chảy. Sau khi dùng thìa đảo đều, bạn cho một ít hành lá băm, tỏi băm và muối vào bơ đã đun chảy vào trộn đều.

- Chuẩn bị khay nướng, lót một lớp giấy thấm mỡ lên khay nướng rồi cắt bánh mì thành từng dải.

- Phết bơ hành tỏi lên các dải bánh mì nướng.

- Làm nóng lò trước, cho bánh mì vừa xếp vào lò để điều chỉnh lò, nướng ở nhiệt độ 190 độ trong khoảng 10 phút.

- Đợi cho bánh nguội bớt rồi bày lên dĩa, chuẩn bị thêm thức ăn kèm nếu thích rồi thưởng thức khi còn nóng sẽ thơm ngon hơn. Bánh mì bơ tỏi sau khi làm sẽ đạt được độ giòn rụm, giòn thơm với mùi bơ tỏi nức mũi. Từng miếng bánh đều thấm đều bơ tỏi, ruột bánh vẫn giữ được chút vị mềm mại không quá khô cứng.

Bánh mì bơ tỏi sau khi làm xong bạn có thể bảo quản bằng cách cho vào hộp kín rồi bỏ vào ngăn mát tủ lạnh, khi cần ăn cho vào lò vi sóng quay lại cho nóng là được. Tuy nhiên, để giữ được vị ngon như ban đầu bạn chỉ nên dùng bánh trong khoảng 1 - 2 ngày nhé.

Lưu ý:

1. Vì mỗi lò có nhiệt độ chênh lệch nên điều chỉnh theo nhiệt độ thực tế khi bạn thường làm đồ ăn. Trong vài phút cuối, hãy chú ý đến mức độ màu trên bề mặt của thanh bánh mì nướng. Nhìn chung, bề mặt có màu nâu vàng là bánh đã có thể xong.

2. Ngoài bánh mì, bạn cũng có thể dùng các loại bánh mì khác, chỉ cần bạn cắt nhỏ là có thể làm được món bánh mì nướng bơ tỏi này.

3. Vì tỏi được cho vào bánh mì nướng này nên thời gian nướng không được quá lâu, vì trong quá trình bảo quản bánh mì mất nước từ từ, nhưng không được quá ngắn, sẽ có mùi vị của tỏi sống, điều chỉnh thích hợp theo từng loại lò nướng nhà bạn.

Bánh mì

Tên khácLoạiBữaĐịa điểm xuất xứNăm sáng chếNhiệt độ dùngThành phần chínhBiến thểMón ăn tương tự

Một ổ bánh mì kẹp thịt lợn, cà rốt, su hào, rau mùi, kèm theo sốt ớt cay

Bánh mì thịt

Bánh mì kẹp

Ăn nhẹ

Việt Nam, Liên bang Đông Dương [cũ]

Thập niên 1950[1]

Bình thường

Bột mì hoặc bột gạo, rau, thịt, bơ, chả, patê,giò, nước sốt, tương ớt, xốt cà, mù tạt..., gia vị

Xem tại đây

Baguette

Nấu ăn: Bánh mì   Media: Bánh mì

Bánh mì Việt Nam [gọi tắt là bánh mì] là một món ăn Việt Nam, với lớp vỏ ngoài là một ổ bánh mì nướng có da giòn, ruột mềm, còn bên trong là phần nhân. Tùy theo văn hóa vùng miền hoặc sở thích cá nhân, người ta có thể chọn nhiều nhân bánh mì khác nhau. Tuy nhiên, loại nhân bánh truyền thống thường chứa chả lụa, thịt, cá, thực phẩm chay hoặc mứt trái cây, kèm theo một số nguyên liệu phụ khác như patê, bơ, rau, ớt và đồ chua. Bánh mì được xem như một loại thức ăn nhanh bình dân và thường được tiêu thụ trong bữa sáng hoặc bất kỳ bữa phụ nào trong ngày. Do có giá thành phù hợp nên bánh mì trở thành món ăn được rất nhiều người ưa chuộng.

Bánh mì Việt Nam có gốc từ bánh baguette, do người Pháp đưa vào miền Nam Việt Nam trong thế kỷ 20. Một số nhà nghiên cứu cho rằng món bánh mì đã có mặt tại Việt Nam từ 150 năm trước.[2] Những thập kỉ sau, bánh mì Việt Nam lan ra khắp miền Trung và miền Nam, đặc biệt là ở Sài Gòn. Người Sài Gòn sau đó cải biên chiếc bánh baguette thành ổ bánh mì nhỏ và ngắn hơn, chỉ còn khoảng 30–40 cm, còn ruột bánh thì rỗng hơn để đưa được nhiều nhân, tương tự như món sandwich. Tùy thuộc vào thành phần nhân, bánh mì có những tên gọi khác nhau. Ngoài ra, bánh mì còn ăn kèm với nhiều món ăn đa dạng, chẳng hạn như thịt bò kho, cá mòi hay xíu mại.[3]

Sau năm 1975, theo những cuộc di cư và vượt biển của người Việt, bánh mì Việt Nam đã trở nên phổ biến tại nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Món ăn này có mặt ở gần mọi đất nước có kiều bào Việt Nam sinh sống vì nguyên liệu dễ tìm cũng như cách chế biến đơn giản, hợp với văn hóa nơi sinh sống.[4] Trong cách gọi thông thường, người Mỹ Anh hóa từ "bánh mì" thành là banh mi thay vì gọi Vietnamese sandwich như các món ăn tương tự. Vào tháng 3 năm 2012, chuyên trang du lịch của tờ The Guardian đã bình chọn bánh mì Sài Gòn thuộc top 10 món ăn đường phố ngon và hấp dẫn nhất thế giới.[5]

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Ẩm thực Sài Gòn

Tổng quan Bánh canh • Bánh mì thịt [phong cách ẩm thực Sài Gòn] • Bánh da lợn [Bánh da heo] • Bò bảy món • Bún bò Huế [phong cách ẩm thực Sài Gòn] • Bò né • Bún mắm • Bún nước lèo • Cà phê Sài Gòn • Chè bà ba • Cá viên • Cơm tấm [phong cách ẩm thực Sài Gòn] • Hủ tiếu/Hủ tíu [hủ tiếu gõ, hủ tiếu sa tế, hủ tiếu Nam Vang, hủ tiếu Mỹ Tho] • Phá lấu • Phở Sài Gòn

Nguyên liệu, sản vật Hải sản Cần Giờ • Thịt bò Củ Chi

Liên quan Ngành công nghiệp thực phẩm của Sài Gòn • Ẩm thực của người Hoa tại Sài Gòn • Sản vật Sài Gòn • Ẩm thực Việt-Khmer • Ẩm thực Bà Rịa-Vũng Tàu • Ẩm thực Đồng Nai • Ẩm thực Bình Dương • Ẩm thực Bình Phước • Ẩm thực Bến Tre • Ẩm thực Cần Thơ • Ẩm thực Kiên Giang • Ẩm thực An Giang • Ẩm thực Long An • Ẩm thực Sóc Trăng • Ẩm thực Tiền Giang • Ẩm thực Tây Ninh • Ẩm thực miền Nam Việt Nam • Ẩm thực Huế • Ẩm thực Quảng Nam • Ẩm thực Khánh Hòa • Ẩm thực Bình Định • Ẩm thực Hà Nội • Ẩm thực Hải Phòng • Ẩm thực Việt Nam

x t s

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Khởi thủy của bánh mì Sài Gòn cũng như tất cả bánh mì ổ ở Việt Nam chính là từ món bánh baguette do người Pháp mang đến trong những năm đầu thế kỷ 19.[6][7][8][9] Khi ấy, họ đã cho xây dựng những lò bánh mì gạch đầu tiên tại Việt Nam[6] với lò thứ nhất nằm tại phố Paul Bert [nay là phố Tràng Tiền].[10] Hầu hết những người Pháp đến Việt Nam đều không muốn làm công việc vất vả nhưng lại ít tiền như làm bánh mì. Do đó, các lò bánh mì ở quốc gia này phần lớn thuê thợ người bản địa hoặc người Trung Quốc, tuy nhiên họ thường làm việc ở phía sau để khách hàng không biết ai là người làm bánh.[11] Erica Peters, một cây bút chuyên viết về ẩm thực Việt Nam, cho biết: "Đến năm 1910, những chiếc bánh mì baguette nhỏ, hay còn gọi là "petit pain" được bán trên đường phố và người Việt hay mua trên đường đi làm để ăn sáng".[12]

Ban đầu, miền Bắc gọi baguette là bánh tây,[13][14][15] còn miền Nam thì gọi là bánh mì.[16] Thời đó, việc chuyển thực phẩm từ Pháp đến là điều không khả thi nên người Pháp buộc phải đưa các loài vật nuôi và cây trồng vào Việt Nam hòng đảm bảo rằng sữa, cà phê cùng các loại thịt khác có sẵn để tiêu thụ. Thế nhưng lúa mì lại không thể nào trồng được ở Việt Nam.[17] Do giá cả lúa mì nhập khẩu vào thời điểm đó quá cao nên bánh mì baguette của Pháp là một mặt hàng xa xỉ đối với người bản xứ.[14] Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu cũng từng nhắc đến bánh mì trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc năm 1861, ở câu "...sống làm chi ở lính mã tà, chia rượu lạt, gặm bánh mì, nghe càng thêm hổ".[18] Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, một làn sóng binh lính Pháp và vật tư của họ đã được đưa đến Việt Nam. Đồng thời, việc nhập khẩu lúa mì bị gián đoạn khiến các nhà sản xuất bánh bắt đầu trộn bột gạo rẻ tiền, qua đó làm cho bánh mì mềm hơn. Do đó, ngay cả người Việt Nam bình thường cũng có thể thưởng thức các mặt hàng chủ lực của Pháp như bánh mì.[16][19][20] Do đặc điểm khí hậu Việt Nam, bánh mì có xu hướng mau hư hơn nên nhiều cửa hàng thường nướng bánh hai lần một ngày. Mọi người chủ yếu ăn bánh baguette vào bữa sáng với một ít bơ và đường.[21]

Biến tấu và phổ biến[sửa | sửa mã nguồn]

Món bánh có nguồn gốc từ Pháp này đã trở nên phổ biến và được nhiều người ưa thích,[13][14] đồng thời còn xuất hiện nhiều trên các mặt báo.[22][23] Sau đó, người Sài Gòn đã biến tấu bánh baguette lại thành bánh mì đặc trưng của Việt Nam với chiều dài chỉ khoảng 30–40 cm.[6][11] Bánh mì Việt Nam chỉ thật sự định hình khi cửa hàng Hòa Mã của ông Hòa, bà Tịnh xuất hiện năm 1958. Do bà Tịnh đã từng làm cho hãng thịt nguội chuyên cung cấp sản phẩm cho các nhà hàng Pháp ở Hà Nội nên khi vào Sài Gòn, hai người đã mở cửa hàng bán bánh mì, thịt nguội phục vụ cho người bản xứ. Sau đó họ nghĩ ra cách kẹp thịt, chả lụa cùng pa tê vào giữa ổ bánh để người mua tiện mang theo.[6][24][25] Vào khoảng thời gian này, một người di cư khác từ miền Bắc bắt đầu bán bánh mì chả cá bằng giỏ trên xe mobylette,[26] còn một quầy hàng ở tỉnh Gia Định thì bắt đầu bán bánh mì phá lấu.[27] Một số cửa hàng khác thì nhồi bánh mì với pho mát Cheddar rẻ tiền từ cuộc viện trợ lương thực của Pháp.[21]

Theo Tiến sĩ Vũ Thế Long, bánh mì xuất hiện đầu tiên ở Hà Nội, sau đó du nhập vào Sài Gòn rồi đến những nơi khác ở Việt Nam.[28] Lúc ấy, những lò bánh mì và cơm Tây, cà phê, thuốc lá… phổ biến ở Sài Gòn hơn là các tỉnh thành miền Trung và miền Bắc. Thậm chí, mãi cho đến trước năm 1975 thì bánh mì ở Sài Gòn vẫn được phổ cập và đa dạng hơn so với các vùng miền khác.[14] Theo thời gian, bánh mì đã có mặt ở đủ ba miền Việt Nam, được cải biên để làm vừa lòng đa dạng thực khách: ruột ngày một xốp và mỏng, vỏ ngày càng dày lên, kích cỡ bánh cũng nhỏ lại gấp 2–3 lần để tiện mang đi.[6]

Cũng theo Phó Giáo sư- Tiến sĩ Phan An, nguyên Viện trưởng Viện Khoa Học Xã Hội vùng Nam bộ, kể lại rằng ngày ấy người ta gọi bánh mì là “ổ bánh Tây”, không phải nhà nào cũng có điều kiện để ăn. Dấu mốc lịch sử đầu tiên đặt nền móng cho bánh mì du nhập văn hóa VN là khi chính quyền Sài Gòn cho phép bánh mì xuất hiện trong khẩu phần ăn của học sinh tiểu học và xây dựng những lò nướng bằng gạch truyền thống. Để phục vụ số lượng lớn, bánh mì được cải biên trở nên nhỏ gọn hơn. Đến năm 1975, những lò nướng bằng gạch đã không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng tại Sài Gòn, nên đã xuất hiện lò nướng bằng điện và loại “bánh mì lò thùng phuy” được chế biến từ những thùng phuy lớn.[29]

Những sự biến đổi về hình thức cũng như chất lượng đến cách chế biến phong phú cho bánh mì đã nói lên nhu cầu ẩm thực cầu kỳ của người Sài Gòn. Trước năm 1975, với chương trình tài trợ của chính phủ Việt Nam Cộng Hòa, Bộ Giáo dục đã có chương trình cung cấp bữa ăn nhẹ cho các trường tiểu học tư thục và công lập.[8] Bữa ăn này gồm có sữa do hãng sữa Foremost cung cấp và bánh mì do các lò tiếp ứng.[30] Vào năm 1970, những lò nướng bánh mì bằng củi được chuyển thành lò gạch lớn hơn để nướng được nhiều bánh một lúc. Đây là loại lò đóng kín cho phép giữ lại hơi nước khi nướng bánh. Ở nhiệt độ cực cao và hơi nước cực nhiều, chiếc bánh mì trở nên rỗng ruột hơn, ruột bông xốp trong khi lớp vỏ ngoài thì giòn rụm.[31]

Đặc điểm, nguyên liệu và cách chế biến[sửa | sửa mã nguồn]

Phần bánh[sửa | sửa mã nguồn]

Ba cỡ bánh mì trắng tại Sài Gòn

Bánh mì Việt Nam có lớp vỏ mỏng, giòn, thường có màu vàng của bánh nướng – không quá đậm, chỉ hơi hoe vàng và hơi nứt. Bên dưới lớp vỏ giòn là phần ruột mềm và trắng nên có thể được mô tả vắn tắt là "giòn vỏ mềm ruột." Chiếc bánh có độ dài tầm hơn gang tay một chút, hơi thuôn nhọn ở hai đầu và có 3 "mắt" [hoặc một "mắt" duy nhất]. Đấy là những vết khía trên mặt bánh để bột bánh có không gian nở trong khi nướng.[32] Ngoài ra bánh cũng có thể được làm từ cả bột mì lẫn bột gạo.[19]

Để tạo ra những ổ bánh mì có kích thước và đặc tính khác nhau, thợ làm bánh phải điều chỉnh công thức và cách làm. Trước đây khi bột làm bánh mì được lên men tự nhiên, người ta sẽ thay đổi tỷ lệ chất tạo men và thời gian ủ bột. Hiện nay với sự hỗ trợ của nhiều loại chất nhũ hoá [hoặc phụ gia] khác nhau nhằm giảm thời gian ủ bột, tỷ lệ các chất này được điều chỉnh để tạo ra ổ bánh mì như mong muốn. Do sự đa dạng về khẩu vị tùy theo vùng miền, nên trên thị trường cũng có sẵn những phụ gia tương ứng. Tuy nhiên chúng đều có điểm chung là không chứa đường và sữa để có thể dễ dàng kết hợp hương vị với phần nhân bên trong.[33]

Bánh mì Việt Nam thường được xẻ dọc theo thân và giữ nguyên ổ nên vỏ cần phải mỏng và giòn để có đường cắt như ý. Do đó bánh mì Việt Nam chỉ nên được thưởng thức trong vòng vài giờ sau khi ra lò vì nếu để lâu hơn thì vỏ bánh sẽ hết giòn và bị nhăn nheo do phần ruột rỗng co lại khi nhiệt độ của ổ bánh mì giảm.[33] Ngoài việc chế biến thành bánh mì thịt, người ta cũng ăn bánh mì không nhân cùng với các món thịt như bò kho, cà ri và phá lấu. Bánh mì không nhân cũng có thể được dùng để chấm kèm với cả ca cao[34] lẫn sữa đặc.[35][36][37] Cách ăn này xuất phát từ chương trình của Bộ Giáo dục trước đây, cung cấp bữa sáng nhẹ cho học sinh tiểu học với bánh mì và sữa Foremost pha trong ly.[30]

Phần nhân[sửa | sửa mã nguồn]

Phần nhân trong một chiếc bánh mì Việt Nam, gồm có rau mùi, su hào, cà rốt, dưa chuột, thịt heo, patê và sốt

Những thực phẩm dùng làm phần nhân bánh mì thay đổi tùy theo vùng miền, thường bao gồm các nhóm sau:

• Nguyên liệu chính từ động vật: chả lụa, xúc xích, thịt heo quay, xíu mại, giò heo,[38] thịt băm hầm với gia vị, pa tê gan, lạp xưởng, thịt gà xé, cá mòi, phô mai, trứng ốp la, thịt nguội, chả cá, bì, bơ, mỡ hành...[6][39][40]
• Các loại rau: dưa leo thái mỏng, rau mùi [ngò],[41] đồ chua [củ cải, cà rốt chua ngọt], hành lá, hành tây, húng thơm, ớt...[42]
• Gia vị: muối ăn, hạt tiêu, bột canh...[43]
• Nước xốt: xì dầu, nước mắm, nước xốt, tương ớt, mayonnaise...[16][44][45]

Các nguyên liệu nói trên được bày biện sẵn sàng để phục vụ tùy theo sở thích của người ăn. Người ta thường nướng bánh nóng giòn từ trước, rạch một đường dọc theo thân bánh và cho lần lượt gia vị, phần nguyên liệu chính, một chút rau – như dưa chuột, rau mùi và hành – lên trên phần nguyên liệu chính rồi rưới thêm các loại nước xốt.[46][47] Theo nhận định, hầu hết các loại bánh mì đều sử dụng chung những thành phần khuôn mẫu.[48] Đặc biệt phải kể đến patê, được người bán làm theo bí quyết truyền thống và mang lại linh hồn cho món ăn.[49]

Các biến thể[sửa | sửa mã nguồn]

Các loại bánh mì[sửa | sửa mã nguồn]

Tùy vào thành phần được kẹp bên trong mà bánh mì có những tên gọi khác nhau. Tương tự như loại bánh cùng tên của phương Tây, người ta cũng sử dụng nhiều loại nhân bánh mì phổ biến khác nhau. Ví dụ, một cửa hàng bánh mì điển hình ở Hoa Kỳ cung cấp ít nhất 10 loại nhân.[50]

• Bánh mì thịt: là loại bánh mì phổ biến nhất ở Sài Gòn, người bán bánh mì xẻ dọc ổ bánh mì và nhét thịt, chả, bơ, pa tê, giò thủ, thịt nguội, một ít hành ngò, rau, đồ chua và ớt.[51][52][53]
• Bánh mì xíu hay mì xíu là loại bánh mì nhân thịt xíu [thịt heo rim mặn ngọt với xì dầu, gần giống với xá xíu], bỏ thêm chút rau răm và chan ớt chưng hoặc nước xíu [nước thịt].[54]
• Bánh mì xíu mại: là loại bánh mì có nhân thịt xíu mại [thịt heo với sốt cà]. Bánh mì xíu mại Sài Gòn thường có vị ngọt khác với loại bánh ở Đà Lạt, có vị cay. Tại Đà Lạt, bánh có lớp vỏ dày hơn một chút. Người ta sẽ dọn kèm một chén xíu mại còn bốc khói, nước xốt sền sệt phủ lên những viên xíu mại và chả cây, da heo.[6]
  • Bánh mì xíu mại trứng muối: loại bánh mì xíu mại bổ sung thêm vài viên xíu mại trứng muối, làm chiếc bánh trông có vẻ dày dặn hơn. Ngoài ra, bánh còn có các phần nhân khác như mỡ hành, thịt nướng, tóp mỡ...[55][56] Đây thường là lựa chọn cho bữa sáng hoặc bữa khuya của thực khách.[34]
  • Bánh mì xíu mại khô: là loại bánh mì có xíu mại được bọc trong lớp vỏ hoành thánh rồi hấp trong xửng tre. Ngoài ra, loại này không cần ăn kèm đồ chua, rau, dưa chuột... mà chỉ phết chút tương ớt hoặc nước tương.[55]
• Bánh mì bì: là loại bánh mì kẹp thịt hoặc da heo cắt sợi nhỏ. Để tăng thêm độ hấp dẫn của món bì, người bán sẽ chan thêm nước mắm vào bánh mì sao cho đậm đà, vừa vị.[9] Cách ăn của món này tương tự như cơm tấm: người bán rạch đôi ổ bánh, quết mỡ hành dọc thân, cho bì, đồ chua, dưa leo, ngò, rồi chan muỗng nước mắm có độ sệt, vị chua ngọt như dùng trong cơm tấm.[57]
• Bánh mì bò kho: tức bánh mì không chấm và ăn kèm với bò kho.[58][59]
• Bánh mì bột lọc: có phần nhân là bánh bột lọc [làm từ tôm, thịt và gia vị bao lại bởi bột rồi hấp chín], cho thêm một ít ớt trái xắt sợi, ít rau rồi rưới ít nước chấm và thưởng thức.[60][61] Bánh mì mà người ta sử dụng thường là loại dài, nhiều ruột.[62] Thực khách có thể bắt gặp những xe bán bánh mì bột lọc ở dọc các con đường tại Đà Nẵng, Huế, Nghệ An.[34]
• Bánh mì bò né: tức bánh mì ăn kèm với bò né – món ăn có nhiều thành phần gồm thịt bò thái lát, khoai tây, pa tê, trứng ốp la và salad.[63] Sở dĩ có tên gọi như vậy là vì khi phục vụ, thực khách phải né ra để khỏi dính dầu từ món ăn.[62]
• Bánh mì cá mòi: là loại bánh mì ăn kèm với cá mòi, thường cá mòi là loại cá hộp sốt cà.[64]
• Bánh mì cá ngừ: loại bánh có phần nhân cá ngừ, được rưới loại nước sốt không còn vị tanh của cá.[42]
• Bánh mì chả cá: là loại bánh mì kẹp chả cá chiên, món này ngày càng phổ biến ở Sài Gòn,[65] còn ở Nha Trang thì bánh rất mỏng và không sử dụng bơ.[66] Chả cá tươi được nặn hình thuôn dài, chiên phồng vàng trong chảo dầu sôi, sau đó kẹp vào bánh mì giòn rồi thêm đồ chua, dưa leo, ngò hoặc rau răm, tùy khẩu vị mà cho tương ớt, nước tương hoặc muối tiêu vào trong ổ bánh.[67]
• Bánh mì chảo: gồm bánh mì không nhân giòn rụm, khi ăn sẽ được dọn lên cùng với một chảo hoặc khay gang có đầy đủ pate, bít tết, trứng ốp la, v.v...[65][66][68]
• Bánh mì cóc: là loại bánh mì có hình dáng giống như con cóc và bề ngoài khá tương đồng vói bánh hamburger, bề dài khoảng 1 gang tay, dài khoảng 60% so với bánh mì thường. Kẹp thịt và pa tê như bánh mì thịt, hiện tại chỉ thấy bán ở tiệm bánh Đức Phát và Bánh mì Cóc Cô Bích.[69]
• Bánh mì đậu hũ: là loại bánh dành cho người ăn chay.[70]
• Bánh mì hến: là loại bánh mì có nhân hến xào với hành, tỏi, dầu hào, sốt me, ớt. Đặc biệt, người ta sẽ dùng bơ [thay vì dầu] để xào món hến.[55]
• Bánh mì kẹp kem: là món bánh mì kẹp kem ký và đậu phộng giã nhỏ. Người chế biến được rạch giữa bánh rồi múc những muỗng kem dừa, vani, khoai môn [tùy theo lựa chọn của người ăn] rồi sau đó rắc đậu phộng lên.[71]
• Bánh mì khô bò đen: là loại bánh mì có nhân khô bò đen [làm từ lá lách, gan bò tẩm ướp cẩn thận], nước sốt, đậu phộng và rau răm.[55][72]
• Bánh mì ốp la: là loại bánh mì kẹp trứng gà ốp la. Trứng được chiên trên những chiếc chảo gang nhỏ sao cho sắc nét lớp viền, nửa sống nửa chín lòng đỏ, ăn kèm dưa chua, nước tương, tương ớt... Do có cách chế biến đơn giản, nhanh gọn nên biến thể này có mặt ở hầu hết các tiệm bán bánh mì.[9]
• Bánh mì phá lấu: là món bánh mì có nhân phá lấu, gồm bao tử, phèo, tai, mũi heo được tẩm ướp gia vị kỹ càng,[55] kèm với đó là dưa leo và đầu hành lá cay nồng, rưới một loại nước sốt đặc biệt làm từ nước phá lấu, tương ớt cay.[73]
• Bánh mì phô mai: là loại bánh mì có chứa phô mai tan chảy.[74]
• Bánh mì que: thứ bánh này có kích cỡ hình que, có thể có vị thịt, rau phối hợp lại, có vị ngon khi ăn với xốt [nếu có]. Do luôn được nướng nóng nên vỏ bánh giòn rụm khi ăn.[6] Bánh mì que có nguồn gốc từ thành phố Hải Phòng.[75]

Bánh mì thanh long năm 2020

• Bánh mì thanh long: là loại bánh mì làm từ trái thanh long, được tạo ra nhằm "cứu vớt" nông sản xuất khẩu trong thời kỳ dịch bệnh. Bột bánh được nhào trộn cùng ruột thanh long đỏ nghiền nhuyễn, sau đó tạo hình và nướng như thông thường.[76] Theo đó, thanh long xay nhuyễn sẽ thay thế được 60% lượng nước làm bánh. Bánh có vỏ và ruột hồng, lấm tấm hạt đen, ăn có vị thơm nhẹ,[76] mùi và vị đều rất thanh.[77] Sau khi bỏ vỏ, nghiền nát và đông lạnh, loại quả này có thể dự trữ để làm bánh mì.[55][78] Ngoài ra, món này còn có ba hương vị là bánh mì thanh long, thanh long bơ và thanh long nhân khoai môn.[76]
• Bánh mì cá sấu: bánh mang hình dạng cá sấu, với cân nặng gần 2 kg, dài từ 60–70 cm, là ý tưởng của một lò bánh mì ở Long Xuyên, An Giang. Thợ làm bánh vẫn dùng bột mì như công thức truyền thống, sau đó dùng tay tạo hình rồi dùng dao, kéo đắp thêm các chi tiết như vảy, mắt, mũi. Bánh nướng chín, ra khỏi lò được rắc thêm mè, quét một lớp bơ sầu riêng.[76][79]
• Bánh mì sốt cá nục: bánh mì ăn kèm với cá nục được nấu rục xương. Theo đó, người bán chọn cá nục con tươi, làm sạch rồi hầm nhiều giờ với nước dừa, nêm nếm theo công thức riêng. Sau đó, họ sẽ để cá chín nồi than giữ ấm, không bị tanh. Khi khách gọi món, người bán mới mới lấy cá, tán thịt đều khắp ổ bánh, cho thêm dưa chua, dưa leo, nước sốt cá và nước mắm ớt cay.[67]
• Bánh mì than: đúng như tên gọi, món ăn này có màu đen xì như than, với ý tưởng bắt nguồn từ những chiếc bánh mì lót dạ của công nhân mỏ than. Vỏ bánh được tạo màu từ bầu mực của con mực và tinh than tre, còn chả thì làm từ mực mai giã tay, chiên nóng, cắt thành từng miếng nhỏ rồi rưới nước sốt rau củ.[76] Nước sốt của bánh có vị chua, làm từ các loại rau củ như hành tây, cà chua, cà rốt, kinh giới... cùng đầu tôm ninh trong một tiếng rồi đem đi xay nhuyễn.[80]
• Bánh mì tóp mỡ: chứa các phần nhân đặc trưng như pa tê, thịt, xúc xích, dưa chuột nhưng lại bổ sung thêm tóp mỡ. Bản thân tóp mơ đã được rút hết mỡ nên chỉ còn lại phần bì chứa nhiều collagen nên ăn sẽ không bị ngấy.[55]
• Bánh mì trứng: là loại bánh mì có nhân gồm một hoặc hai quả trứng gà đánh tan với lá hành xanh, lật thật nhanh trên chảo, khi vừa chín tới thì bỏ nhanh vào chiếc bánh, nướng qua một xíu cho giòn vỏ rồi lấy ra quệt đẫm tương ớt.[42]
• Bánh mì yêu nước hoặc bánh mì tổ quốc: có hình quốc kỳ Việt Nam, gồm một chiếc bánh màu đỏ có đính thêm ngôi sao vàng. Màu đỏ của vỏ được làm từ nước củ dền, trong khi ngôi sao vàng thì được tạo màu bằng bột nghệ. Loại bánh này có nhiều loại nhân khác nhau cho khách lựa chọn, như bò gừng phân phối, pate truyền thống, gà đổi mới, tóp mỡ bao cấp, trứng chiên lướt hành.[81]
• Bánh mì nướng muối ớt: món ăn này bắt nguồn từ người Khmer khi họ chế biến bánh mì bằng cách quét muối ớt lên ổ bánh rồi nướng trên bếp than. Sau này, bánh mì nướng muối ớt được biến tấu khác đi, tùy theo người bán và khẩu vị của thực khách ở từng khu vực. Bánh mì giòn đặc ruột được nướng vàng, thơm. Đầu tiên, người bán sẽ quết mỡ, sau đó thêm phần nước sốt được pha chế đặc biệt. Những miếng bánh mì có vị mặn của muối ớt được nướng trên than hồng, ăn kèm với phô mai, chà bông, ruốc tép, mỡ hành, mayonnaise, xúc xích cùng pa tê.[82][83]
• Bánh mì bóng đêm: được làm từ tinh than tre trộn cùng vào với bánh như một thành phần nguyên liệu, nhằm tạo nên màu đen đặc trưng cho món ăn.[84] Trong đó, phần nhân bánh vẫn dùng các loại thức ăn thường có trong bánh mì truyền thống như xíu mại, heo quay, gà xé, chả lụa, thịt nguội, rau, nước sốt...[85]

Một số tiệm bánh mì tiêu biểu[sửa | sửa mã nguồn]

Bánh mì Phượng

• Bánh mì Hòa Mã: đây là tiệm bánh định hình món bánh mì Việt Nam của ông Hòa và bà Tịnh, xuất hiện năm 1958 tại số 511 Phan Đình Phùng, sau đó dời lại Nguyễn Đình Chiểu thuộc Quận 3.[11] Khi ấy, tiệm bánh ra đời với món bánh khác lạ: mang bánh mì kiểu Pháp kẹp với pate, thịt, chà bông, dưa chua…[86] Giờ đây, dù ông Hòa đã mất và bà Tịnh đã ngoài 80 nhưng cửa hàng vẫn được duy trì bởi con cháu.[24][87]
• Bánh mì Như Lan: nổi tiếng ở Sài Gòn từ trước 1975, là bánh mì tiêu biểu của Sài Gòn với hương vị rất đặc trưng. Bánh mì Như Lan cũng có chi nhánh tại Mỹ.[70]
• Bánh mì Đức Phát: có thực đơn rất đa dạng và phong phú, với 24 chi nhánh ở khắp Sài Gòn và Cần Thơ, Vĩnh Long.[88]
• Bánh mì Phượng: đây là tiệm bánh rất nổi tiếng, tọa lạc trên đường Phan Châu Trinh ở phố cổ Hội An với thực đơn rất đa dạng, trong đó có hàng chục loại nhân bánh mì khác nhau như: phô mai, thịt xông khói, chả thịt, xúc xích...[89][90] Đầu bếp Anthony Bourdain khi đi đến Việt Nam trong chuyến thăm của tổng thống Barack Obama đã gọi bánh mì Phượng là bánh mì ngon nhất thế giới.[91][92] Hiện tiệm bánh cũng đã nhượng quyền thương hiệu sang Hàn Quốc ở khu Yeonnam-dong thuộc quận Mapo-gu, Seoul.[93]
• Bánh mì Madam Khánh: đối trọng của tiệm Bánh mì Phượng ở Hội An, do bà Nguyễn Thị Lộc mở vào năm 1975.[94] Phần nhân bánh của quán rất phong phú, bao gồm thịt quay, thịt nướng, trứng chiên, dưa góp, patê... Ngoài ra, tiệm bánh còn được nhiều du khách nước ngoài đặt tên là "The Banhmi Queen" [Nữ hoàng bánh mì].[95]

Trên thế giới[sửa | sửa mã nguồn]

Từ những năm 1950, bánh mì Việt Nam có thể tìm thấy trong các cộng đồng du học sinh và di dân Việt sống tại Pháp.[13] Sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, nhiều người miền Nam đã di cư sang Hoa Kỳ, châu Âu và Úc, mang theo công thức bánh mì kẹp thịt của người Việt vượt qua biên giới và trải dài khắp toàn cầu.[8]

Châu Á[sửa | sửa mã nguồn]

Món bánh mì của Việt Nam được cải biên sang nền ẩm thực Lào với cái tên khao chī[a] và sang Campuchia với tên gọi num pang.[b][96] Vào tháng 10 năm 2019, đầu bếp nhận sao Michelin Palash Mitra đã tạo ra bánh mì nhồi gà tandoori cắt nhỏ tại Hồng Kông.[cần dẫn nguồn] Ngoài ra, cửa hàng Mr. V ở Thượng Hải cũng bán món Obscene Double Triple – loại bánh mì ăn kèm giò thủ, lạp xưởng và thịt đông tiêu hột.[13] Tại Nhật Bản, tiệm bánh Oni Oni chuyên kinh doanh các loại bánh mì mang phong cách Fusion,[c] gồm bốn loại nhân: gà nướng, gà chiên, gà cốt-lết và korokke.[97]

Bắc Mỹ[sửa | sửa mã nguồn]

Bên trong một tiệm bánh Lee's Sandwiches.

Lee's Sandwiches được xem là một trong những doanh nghiệp làm cho bánh mì Sài Gòn và cà phê sữa đá Việt Nam thịnh hành đối với người Mỹ nói chung.[98][99][100] Không lâu sau đó, những người tị nạn tại Hoa Kỳ đã mở nhà hàng, tiệm bánh và cửa hiệu món Việt, cung cấp tất cả các món ăn từ quê nhà.[13] Đôi khi bánh mì còn được ví như món sandwich của địa phương.[101] Tại các khu của người Ba Lan tại New York, người ta thường dùng xúc xích Kielbasa để thay cho chả lụa truyền thống.[102] Ở New Orleans, một công thức của món "po' boy kiểu Việt" đã chiến thắng giải thưởng dành cho po' boy ngon nhất năm 2009 tại Lễ hội Po-Boy phố Oak thường niên.[103] Do thành phố này có lượng lớn người nhập cư gốc Việt nên có thể đây là lý do của sự tương đồng rõ rệt giữa bánh mì Việt Nam với bánh po' boy.[104] Ngoài ra có một nhà hàng ở Philadelphia cũng bán một loại sandwich tương tự, gọi là "hoagie Việt Nam".[105]

Cũng tại New Orleans, Tiệm bánh Đông Phương được biết đến với món bánh mì phân phối cho các nhà hàng trong thành phố. Sau năm 1975, ông chủ của Cửa hàng Ba Lẹ là Võ Văn Lẹ di cư sang Hoa Kỳ, rồi sau đó ông cùng với Lâm Quốc Thanh thành lập cửa hàng nổi danh này.[106][107] Trung tâm mua sắm Eden Center ở Bắc Virginia cũng tồn tại một số tiệm bánh nổi tiếng chuyên về bánh mì.[44] Ở Toronto, tiệm bánh Nguyên Hương đã có tuổi đời hơn 30 năm. Từ một địa điểm ban đầu, nay Nguyên Hương đã có khoảng 6 tiệm khắp các khu vực khác nhau của Toronto cũng như các vùng phụ cận. Ngoài ra, khu vực này còn có rất nhiều địa chỉ khác như bánh mì Ba Lẹ ở Dundas, bánh mì Quê Hương ở Finch hay Hoa Hồng ở Gerrad.[108]

Các chuỗi nhà hàng thức ăn nhanh chính thống cũng đã đưa bánh mì cùng các món ăn Việt Nam khác vào danh mục thực đơn của họ. Yum! Brands từng kinh doanh món này với tên gọi "Bánh Shop".[16][109] Chuỗi ShopHouse Southeast Asian Kitchen thuộc sở hữu của Chipotle trước đây đã từng bán bánh mì. Jack in the Box thì lại cung cấp món sandwich gà rán "lấy cảm hứng từ bánh mì".[110] Ngoài ra, những nhà hàng McDonald's và Paris Baguette ở Việt Nam cũng cung cấp loại bánh này.[111][112] Tính đến năm 2017, bánh mì chiếm khoảng 2% thực đơn bánh mì sandwich trong các nhà hàng ở Hoa Kỳ, tăng gần gấp 5 lần so với năm 2013.[113]

Trong văn hóa đại chúng[sửa | sửa mã nguồn]

Một xe bán bánh mì vỉa hè tại Sài Gòn.

Cho tới nay, bánh mì kẹp thịt vẫn là món ăn phổ biến và được yêu thích của người Việt Nam, đặc biệt là giới sinh viên và người lao động.[114] Bánh mì chủ yếu để ăn sáng, nhưng chúng có thể được phục vụ đến tận nửa đêm vì tính tiện dụng, nhanh gọn.[42][115] Ngoài ra, món ăn còn xuất hiện trong các bữa tiệc hoặc mâm cơm gia đình, ăn cùng với các thứ đồ ăn như bò kho hoặc cà ri. Đối với các tiệm phở, hủ tiếu, mì thì bánh mì dùng để đáp ứng khẩu vị của một số người, đồng thời còn được xem như một món ăn kèm chống đói.[30] Có nơi còn nặn bánh mì theo hình các con vật và hoa quả để kích thích người mua.[116]

Tác phẩm nghệ thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Văn chương[sửa | sửa mã nguồn]

Dù là món ăn rất phổ biến, nhưng bánh mì lại ít khi được đưa vào văn chương. Thế hệ học sinh ra đời sau năm 1975 có nhiều người thuộc lòng các câu thơ của Phan Thị Vàng Anh trong sách giáo khoa tiểu học: “Hôm nay trời nắng chang chang/Mèo con đi học chẳng mang thứ gì/Chỉ mang một chiếc bút chì/Và mang một mẩu bánh mì con con”. Đồng thời, Lê Văn Nghĩa – một nhà văn sinh ra và lớn lên ở Sài Gòn, có niềm đam mê với món này đến nỗi ông đã đưa chúng vào khá nhiều cuốn sách của mình: Hạt bụi bên nhau; Chú chiếu bóng, nhà ảo thuật, tay đánh bài, và tụi con nít xóm nhỏ Sài Gòn năm ấy và đặc biệt là truyện dài Mùa Hè năm Petrus.[115]

Điện ảnh và truyền hình[sửa | sửa mã nguồn]

Bánh mì Việt Nam được nhắc đến nhiều trong phim truyền hình Bánh mì ông Màu phát sóng trên VTV7,[117] với nội dung xoay quanh nhân vật ông Màu – cựu chủ tịch của một công ty bất động sản – đã từ bỏ sự nghiệp khi vì muốn thực hiện ước mơ của mẹ mình còn dang dở là phát triển chuỗi cửa hàng bánh mì Việt. Các nhà sản xuất hy vọng rằng bộ phim này sẽ góp phần quảng bá bánh mì Việt Nam. Đạo diễn Nguyễn Quang Minh cũng cho biết: "Bánh mì ngon cần hai yếu tố: nước xốt và nhân. Trong phim sẽ khai thác sâu vào hai yếu tố này. Trong đó, hai loại nhân là xíu mại trứng muối và ba rọi xốt tiêu đen".[118] Tác phẩm đã có buổi ra mắt tại thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 2 tháng 10 năm 2020.[119]

Một tác phẩm khác có liên quan đến bánh mì Việt Nam là Vua bánh mì, với phần kịch bản được mua bản quyền từ Hàn Quốc. Bánh mì trong phim là loại bánh mì sản xuất trong nhà máy, mang yếu tố hiện đại. Tuy nhiên, đạo diễn Phương Điền cho biết anh chỉ lấy cốt truyện, còn "chuyện làm bánh phải thuần Việt Nam".[118] Để vào vai, diễn viên Cao Minh Đạt cùng một số người khác đã phải đi học làm bánh tại công ty sản xuất bánh chuyên nghiệp.[118][120][121] Ngoài những tác phẩm trên, bánh mì còn được giới thiệu trong phim tài liệu PBS năm 2002 Sandwiches That You Will Like,[122] đồng thời còn xuất hiện trên phim tài liệu Street Food của dịch vụ Netflix.[123]

Âm nhạc[sửa | sửa mã nguồn]

Ca khúc "Bánh mì không" của Đạt G và Du Uyên phát hành năm 2019 lấy cảm hứng từ tiếng rao bánh mì trên những con hẻm của Sài Gòn.[124] Do đây là thứ đồ ăn gắn liền với tuổi thơ của Đạt G nên từ lâu anh đã ấp ủ ý định đưa bánh mì vào âm nhạc. Sau khi ra mắt, nhạc phẩm đã gây tiếng vang lớn và được khán giả đón nhận nồng nhiệt.[125]

Trong sự kiện quảng bá bánh mì diễn ra vào năm 2020, Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh cùng nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong đã cho ra mắt bài hát "Tôi yêu bánh mì Sài Gòn" nhân dịp kỷ niệm 9 năm từ "banh mi" được đưa vào từ điển Oxford. Ê-kíp sáng tác đã thực hiện bài hát bằng cách kết hợp ngũ âm với giai điệu vè, đàn nhị truyền thống, phối khí trên nền nhạc hiện đại.[126]

Năm 2021, tác giả Lương Kim Long đã sáng tác nên ca khúc "Bánh mì Sài Gòn, đặc biệt thương nhau", do giọng ca Phú Hiển thể hiện. Niềm cảm hứng sáng tác chợt đến với Long khi anh đọc một bài báo có nhan đề cùng tên, viết về những người đi phát bánh mì từ thiện trong mùa dịch. Khi ấy, anh đã quyết định sáng tác bài hát nhằm thay lời cảm ơn đến họ. Tác phẩm có phong cách nhạc pop với màu sắc tươi vui và lạc quan. Sau khi phát hành trên mạng xã hội, ca khúc đã nhận về những lời khen từ cả giới chuyên môn lẫn khán giả.[127]

Hội họa[sửa | sửa mã nguồn]

Bánh mì đã xuất hiện trong nhiều tác phẩm hội họa của giới trẻ Việt Nam thời hiện đại. Đầu tháng 3 năm 2020, một nhóm nghệ sĩ trẻ đã cùng nhau vẽ bộ tranh với đề tài xoay quanh ổ bánh mì, tập trung vào những biến tấu trải dài khắp ba miền Việt Nam.[128] Trong khoảng thời gian 9 tiếng thực hiện bộ tranh, các họa sĩ đã chọn ra những loại bánh mì quen thuộc nhất với bản thân để giới thiệu đến khán giả.[129] Một họa sĩ trong nhóm cho biết, ngoài yếu tố màu sắc kích thích vị giác thì tranh phải thể hiện nét đặc trưng của món ăn trong phần nhân, cũng như hài hòa về bố cục.[130] Ngày 24 tháng 3 năm 2020, Google đã tổ chức tôn vinh bánh mì Việt Nam trên trang chủ tìm kiếm ở một số quốc gia – bao gồm Việt Nam, Canada, Úc và Nhật Bản[131][132] – với hình vẽ Doodle do tác giả Olivia Huỳnh, một hoạ sĩ gốc Việt đang làm việc tại Google thực hiện.[133] Hình vẽ Doodle này dựa trên phiên bản thử nghiệm bởi một đồng nghiệp cùng nhóm, lấy cảm hứng từ những xe bánh mì khắp phố phường Việt Nam.[133]

Tháng 8 năm 2021, khi Thành phố Hồ Chí Minh đang nằm trong giai đoạn giãn cách xã hội do những ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 tại Việt Nam, thì anh Nguyễn Sơn Tùng cùng người bạn họa sĩ minh họa đã sáng tác nên bộ tranh Đói bụng Sài Gòn ơi. Bộ tranh này bao gồm 11 bức vẽ, xoay quanh những món ăn quen thuộc như phở, cơm tấm, bánh mì và hủ tiếu gõ... Theo Sơn Tùng, anh đã có ý tưởng về bộ tác phẩm này cách đó năm năm, khi anh du học ở Nhật Bản và cảm thấy nhớ về quê nhà.[134]

Sự kiện[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 2011, thuật ngữ "banh mi" đã có mặt trong từ điển tiếng Anh Oxford với ghi chú như sau: "[Trong ẩm thực Việt Nam] là một loại sandwich bao gồm một chiếc bánh mì [theo truyền thống được nướng bằng cả bột gạo lẫn bột mì] với nhiều loại nguyên liệu khác nhau, thường là thịt, rau ngâm và ớt."[115][135][136][137]

Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam nhằm tổ chức các hoạt động kỷ niệm, tôn vinh, giới thiệu rộng rãi hơn đến bạn bè và du khách quốc tế về nét đặc sắc của bánh mì Việt Nam thông qua tuần lễ “Tôi yêu Bánh mì Sài Gòn”, bắt đầu từ ngày 24 đến 31 tháng 3 năm 2020. Đây là chương trình nằm trong chuỗi hoạt động về chiến dịch truyền thông "Du lịch ẩm thực" Thành phố Hồ Chí Minh - Giai đoạn 1 mang tên "Bánh mì Sài Gòn." Tuần lễ này đã nhận được sự tham gia, hưởng ứng của rất nhiều doanh nghiệp du lịch, thương hiệu bánh mì, doanh nhân cũng như các văn nghệ sĩ.[138][139]

Một nhà hàng tại Sài Gòn đã chào bán món bánh mì với mức giá 100 đô la. Chiếc bánh này được làm giống bánh mì Hội An với nhân thịt heo là chủ yếu, nhưng lại có chút biến tấu theo phong cách ẩm thực Pháp.[140] Theo đó, những nguyên liệu đắt đỏ sẽ được cho vào món ăn, chẳng hạn như gan ngỗng Pháp, sườn heo nướng cắt theo "tỉ lệ vàng", sốt mayonnaise làm từ nấm truffle Ý, ngoài ra còn phục vụ kèm với trứng cá tầm, khoai lang chiên và rượu vang trắng.[141][142] Tuy nhiên, món ăn đã dấy lên tranh cãi trên cộng đồng mạng,[141] họ cho rằng cho rằng trả một số tiền lớn như vậy để thưởng thức một món ăn đường phố là điều rất xa xỉ và không phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng.[143] Mặc dù vậy, việc kinh doanh món bánh này khá thành công do có nhiều người tò mò, tìm hiểu.[144]

Vào tháng 5 năm 2018, giải thưởng James Beard được tổ chức và tiệm bánh Đông Phương đã giành chiến thắng ở hạng mục "James Beard Foundation America’s Classics".[31][145] Trong khuôn khổ Miss Universe của cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ thế giới 2018 tại Thái Lan, H'Hen Niê đã mặc một chiếc váy có hình giỏ bánh mì, điều này đã thu hút được nhiều sự chú ý ở cả trong lẫn ngoài nước.[146][147] Ý tưởng cho mẫu váy này đến với nhà thiết kế Phạm Phước Điền khá bất ngờ, khi anh đang cạn ý tưởng. Anh kể "Trong một buổi đi làm về, tôi thấy hình ảnh người nước ngoài đứng xếp hàng mua bánh mì và thưởng thức trong sự vui vẻ, hạnh phúc. Thế là tôi đặt bút vẽ với quyết tâm quảng bá văn hóa ẩm thực của Việt Nam ra thế giới".[148]

Ngày 25 tháng 2 năm 2020, trong khi cách ly 20 người Hàn Quốc tại Việt Nam để phòng bệnh virus corona 2019, khu cách ly đã cung cấp cho họ món bánh mì thịt và bỗng chốc món ăn này trở thành tâm điểm chú ý một lần nữa bởi vì thái độ của người ăn.[149][150][151][152] Ngày 24 tháng 3 cùng năm, Google Doodle đã tổ chức tôn vinh bánh mì Việt Nam giữa đại dịch COVID-19 trên trang chủ ở nhiều quốc gia.[131][132] Ngoài ra, đây cũng là ngày mà bánh mì được đưa vào từ điển Oxford 9 năm về trước.[153]

Vào ngày 19 tháng 7 năm 2021, trên mạng xã hội chia sẻ đoạn clip ghi hình lại một tổ kiểm tra liên ngành tại Nha Trang xử phạt một thanh niên vi phạm Chỉ thị 16.[d][155] Trong đoạn clip đó, thái độ của một cán bộ và lời giải thích "bánh mì không phải lương thực, thực phẩm thiết yếu" đã khiến cộng đồng mạng bức xúc.[156][157][158] Sau vụ việc này, Sở Công thương tỉnh Khánh Hòa đã ban hành văn bản hướng dẫn về hàng hóa thiết yếu khi thực hiện giãn cách xã hội.[159]

An toàn vệ sinh thực phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Nhiều trang truyền thông, báo chí từng lên tiếng cảnh báo về mối nguy hiểm tiềm ẩn bắt nguồn từ những chiếc bánh mì không đảm bảo vệ sinh. Theo đó, khá nhiều người kinh doanh bánh mì đã sử dụng những dụng cụ khá đơn giản, không đáp ứng vệ sinh, đồng thời người chế biến còn không đeo găng tay và dùng giấy báo cũ, bẩn để gói bánh. Bên cạnh đó, nơi bán bánh mì còn nằm ở những chỗ gần đường có nhiều khói bụi, sản phẩm không được che đậy cẩn thận.[160] Ngoài ra, nhiều cơ sở sản xuất bánh cũng bị xử phạt do vi phạm quy định vệ sinh an toàn thực phẩm.[161][162][163] Chính những yếu tố trên đã dẫn đến hệ lụy khiến người ăn ngộ độc thực phẩm.[164][165][166][167]

Đánh giá[sửa | sửa mã nguồn]

Bảng quảng cáo bánh mì Việt Nam tại Đài Loan.

Theo đánh giá của một số tờ báo chuyên về ẩm thực của Hoa Kỳ, bánh mì kẹp thịt của những cửa hàng người Việt là món ăn có hương vị và đặc điểm tương phản: vỏ ngoài giòn rụm nhưng ruột bên trong lại mềm, còn nhân bánh vừa đậm đà lại vừa cay nồng.[168] Một nghiên cứu của các chuyên gia khoa Khoa học thực phẩm tại Đại học Leeds thì còn cho rằng "kết cấu miếng thịt và độ giòn khi còn nóng còn thú vị hơn mùi vị của miếng thịt kẹp trong bánh.[169]

Báo giới quốc tế đã công nhận rằng bánh mì là một trong những món ăn đường phố ngon nhất thế giới,[7][170][171][172][173] đồng thời bánh còn lọt top những món sandwich ngon nhất toàn cầu.[174][175][176][177] Ngoài ra tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng cũng liệt kê món ăn này vào danh sách bữa sáng tiêu biểu của châu Á.[45] Năm 2009, đầu bếp Anthony Bourdain khi đến Hội An, Quảng Nam và thưởng thức chiếc bánh mì trên phố Phan Chu Trinh, đã bày tỏ sự kinh ngạc rồi nhận định: "Đây quả thực là một bản giao hưởng của bánh mì" khi ông tự tay cắt bánh mì, rưới nước sốt, phết bơ, patê và kẹp vào bên trong thịt nướng, chả lụa... Dù chỉ xuất hiện vẻn vẹn 2 phút trong chương trình No Reservation của đài CNN nhưng bánh mì Việt Nam đã trở nên nổi tiếng toàn thế giới.[86][178] Hơn nữa, món bánh này còn được xem như một trong những biểu tượng của nền ẩm thực Việt Nam.[10]

Trong bài viết The world's best street food[e] trên tờ The Guardian tháng 12 năm 2012, tác giả của nó đã nhận định rằng:

Một bí mật ít được biết đến là chiếc bánh sandwich ngon nhất thế giới không được tìm thấy ở Rome, Copenhagen hay thậm chí là thành phố New York, mà nằm trên các ngõ đường của Việt Nam. Món ăn khởi đầu với một ổ baguette nhỏ nướng trên than. Sau khi điểm qua một lớp mayonnaise và ít patê, lớp vỏ giòn của bánh đã ngập tràn những miếng thịt, rau giòn ngâm cùng các loại rau tươi. Sau đó nó thường được nêm thêm vài giọt nước tương và gia vị ớt cay.[179]

Năm 2014, Andrea Nguyen đã xuất bản cuốn sách The Banh Mi Handbook: Recipes for Crazy-Delicious Vietnamese Sandwiches, được National Public Radio [NPR] nêu danh là một trong những sách dạy nấu ăn tốt nhất trong năm.[180] Với sự trợ giúp của Andrea Nguyen, đầu bếp Robyn Eckhardt đã có một chuyến du hành khảo sát tại Thành phố Hồ Chí Minh để xác định những địa chỉ bán bánh mì thịt ngon nhất và sau đó thảo ra bài viết Đi tìm bánh mì ngon nhất Sài Gòn [Finding Saigon’s best banh mi] trên trang mạng xã hội EatingAsia.[38]

Ở tỉnh An Giang có bán loại bánh mì khổng lồ dài gần 1 mét, nặng từ 2–3 kg và được trang tin Bright Side công nhận là một trong mười lăm món kỳ lạ nhất thế giới năm 2018.[181][182] Chúng thường được bán nhiều ở gần cổng miếu Bà Chúa Xứ Bàu Mướp thuộc huyện Tịnh Biên.[183] Mặc dù vậy, loại bánh này không còn được bán do nơi sản xuất đã đóng cửa.[184] Ngày 10 tháng 11 năm 2017, trong dịp đến thăm Việt Nam, thủ tướng Úc Malcolm Turnbull đã cùng với đầu bếp gốc Việt Luke Nguyễn đi bộ và ghé vào dùng bánh mì tại một cửa hàng vỉa hè ở Đà Nẵng.[185]

Dù được khen ngợi rộng rãi, nhưng bánh mì Việt Nam cũng nhận về một số đánh giá trái chiều, trong số đó phải kể đến việc 20 du khách Hàn Quốc được đưa đi cách ly ở Việt Nam trong đại dịch COVID-19. Khi ấy, họ đã chê rằng khu cách ly Việt Nam nghèo nàn và chỉ cho ăn "vài mẩu bánh mì".[186] Sau đó, đài YTN của Hàn Quốc đã đưa tin về vụ này và hứng chịu những chỉ trích từ cộng đồng.[187]

Hình ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Bánh mì chà bông và chả lụa

• Bánh mì ăn trưa ở Nhật Bản

• Bánh mì thịt bò với mayonnaise cay

• Bánh mì thịt xé đôi tại California

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Bánh mì Pháp
• Bánh mì cay
• Sandwich
• Danh sách các loại bánh mì
• Hot dog

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Tiếng Lào: ເຂົ້າ ຈີ່
2. ^ Tiếng Khmer: នំបុ័ង
3. ^ Phong cách ẩm thực kết hợp nhiều yếu tố về nguyên liệu và cách chế biến giữa nhiều quốc gia, nhiều nền ẩm thực khác nhau.
4. ^ Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19 – gọi tắt là Chỉ thị 16, là một biện pháp do Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đề ra nhằm đối phó với Đại dịch COVID-19, trong đó yêu cầu mọi người thực hiện giãn cách xã hội trong một quãng thời gian nhất định.[154]
5. ^ Tạm dịch: Những món ăn đường phố ngon nhất thế giới

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ “Banh Mi – The Best Vietnamese Sandwich to Fall in Love With”. Authenticfoodquest.com. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 3 năm 2021. Truy cập 20 tháng 3 năm 2020.
2. ^ Robyn, Eckhardt [30 tháng 7 năm 2010]. “Saigon's Banh Mi”. Wallstreet Journal. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 3 năm 2011. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2021.
3. ^ “Vì sao bánh mì là món ăn 'quốc dân'?”. Báo Thanh Niên. 9 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2022.
4. ^ “Bánh mì kẹp – món ăn bình dân của Việt Nam khiến thế giới 'phát cuồng'”. VietnamPlus. 19 tháng 12 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 11 năm 2020. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
5. ^ Staff, Guardian [24 tháng 2 năm 2012]. “The world's best street food”. the Guardian [bằng tiếng Anh]. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2022.
6. ^ a b c d e f g h Phong Linh [14 tháng 4 năm 2020]. “Bánh mì Việt Nam, hành trình từ ổ bánh "thượng lưu" cho đến món ăn đường phố làm kinh ngạc cả thế giới”. Vietnam Tourism. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 4 năm 2021. Truy cập 9 tháng 3 năm 2021.
7. ^ a b Vũ Đoàn [8 tháng 4 năm 2020]. “Nguồn gốc và những điều nên biết về bánh mì Việt Nam, món ăn nổi danh khắp thế giới”. Văn hiến. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 4 năm 2020. Truy cập 9 tháng 3 năm 2021.
8. ^ a b c Đỗ Trang; Ngọc Diệp [1 tháng 12 năm 2018]. “Bánh mì Việt Nam - nét văn hóa chỉ của người Việt”. Pháp luật. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
9. ^ a b c “10 loại nhân bánh mì yêu thích của người Sài Gòn”. Vietnamnet. 27 tháng 11 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 12 năm 2018. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
10. ^ a b “Đi đâu ? ăn gì ?: Bánh mì Hà Nội xưa và nay”. Phóng sự VTV. 25 tháng 6 năm 2019. Truy cập 28 tháng 8 năm 2021.
11. ^ a b c Tường Minh [20 tháng 7 năm 2021]. “Bánh mỳ có mặt ở Việt Nam từ bao giờ?”. Lao động. Bản gốc lưu trữ 27 tháng 8 năm 2021. Truy cập 28 tháng 7 năm 2021.
12. ^ K. M [1 tháng 10 năm 2016]. “Bánh mì: Dấu ấn ẩm thực Pháp ở Việt Nam”. Lao động. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 19 tháng 3 năm 2021.
13. ^ a b c d e Andrew Lâm [19 tháng 2 năm 2020]. “Câu chuyện bánh mì”. VnExpress. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
14. ^ a b c d Vũ Thế Long [11 tháng 4 năm 2020]. “Sống chậm cuối tuần: Bánh mì Việt Nam, bánh mì Sài Gòn”. Báo Hà Tĩnh. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 11 năm 2020. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
15. ^ Andrea Nguyen 2014, tr. 11
16. ^ a b c d Andrew Lam 2015, tr. 64–71
17. ^ Guest, Author [12 tháng 8 năm 2020]. “Banh Mi: The Vietnamese Sandwich”. South East Asia Backpacker. Truy cập 17 tháng 8 năm 2021.
18. ^ Thanh Thảo [16 tháng 5 năm 2005]. “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc - Ngôi đền thiêng trong văn học”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 5 năm 2021. Truy cập 14 tháng 5 năm 2021.
19. ^ a b Hương Giang [10 tháng 9 năm 2016]. “Bánh mì Việt Nam và hành trình chinh phục cả thế giới”. Người Lao động [212]. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 3 tháng 4 năm 2018.
20. ^ Lê Văn Nghĩa [11 tháng 1 năm 2017]. “Chuyện xưa – chuyện nay: Bánh mì Sài Gòn trong thơ”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 3 năm 2021. Truy cập 3 tháng 4 năm 2018.
21. ^ a b Vũ Hồng Liên 2016, tr. 147–150
22. ^ Nguyễn Quang Diệu [22 tháng 7 năm 2021]. “Chuyện hay về ổ bánh mì trong văn hóa Đông Tây xưa và nay”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 28 tháng 7 năm 2021.
23. ^ Nguyễn Quang Diệu [23 tháng 7 năm 2021]. “Bánh mì nhân nghĩa và bánh mì từng đưa người ra... tòa án”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 3 tháng 8 năm 2021.
24. ^ a b Phong Vinh [21 tháng 11 năm 2015]. “Bánh mì Hòa Mã 50 năm ở Sài Gòn”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 7 năm 2018. Truy cập 3 tháng 4 năm 2018.
25. ^ Hạ Vũ [24 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì Việt Nam - Món ăn đường phố được thế giới gọi tên”. VTC. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 15 tháng 3 năm 2021.
26. ^ P. V. [ngày 5 tháng 6 năm 2013]. “Vào hẻm tìm ăn bánh mì cụ Lý”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 3 tháng 4 năm 2018.
27. ^ “Xe bánh mì phá lấu 60 năm tại góc phố Sài Gòn”. Ngôi sao.net. 8 tháng 8 năm 2016. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 7 năm 2018. Truy cập ngày 3 tháng 4 năm 2018.
28. ^ Linh Tâm [4 tháng 4 năm 2020]. “Bánh mì - "sứ giả" ẩm thực và du lịch Việt”. Hà nội mới. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
29. ^ “Hành trình bánh mì Việt Nam”. Báo Thanh Niên. 9 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2022.
30. ^ a b c Nguyễn Thái Hải [14 tháng 5 năm 2021]. “Từ bánh mì Baguette tới bánh mì Việt”. Báo Đồng Nai. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 5 năm 2021. Truy cập 15 tháng 5 năm 2021.
31. ^ a b “Bánh mì kẹp – món ăn bình dân của Việt Nam khiến thế giới 'phát cuồng'”. VietnamPlus. 19 tháng 12 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 11 năm 2020. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
32. ^ Anh Phương [26 tháng 2 năm 2020]. “Lý do bánh mì Việt Nam ngon nhất thế giới”. Thời đại. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 9 năm 2020. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
33. ^ a b Duy Ngô [26 tháng 8 năm 2020]. “Bánh mì Việt Nam: Sự giao thoa kỳ diệu giữa văn hoá ẩm thực Đông – Tây”. WhereToVietnam.com. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 1 năm 2021. Truy cập 8 tháng 6 năm 2016.
34. ^ a b c Hiền Linh [15 tháng 9 năm 2021]. “Điểm trái ngược thú vị trong 'gu' ăn bánh mì của người Sài Gòn, Hà Nội, Đà Lạt”. Vietnamnet. Truy cập 9 tháng 10 năm 2021.
35. ^ Gia Mỹ [27 tháng 3 năm 2020]. “Tự hào bánh mì Sài Gòn”. Thành phố Hồ Chí Minh - Chính phủ.vn. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 3 năm 2020. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
36. ^ Hằng Hà [8 tháng 12 năm 2020]. “Bánh mì chấm sữa thuần Việt 'gây bão' cư dân mạng quốc tế vì ngạc nhiên”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 12 năm 2020. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
37. ^ Bảo Vy [1 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì chấm sữa vào menu cà phê TP.HCM: Thổn thức với món ăn thơ ấu”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 12 năm 2020. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
38. ^ a b “Đi tìm bánh mì thịt ngon nhất Sài Gòn”. Vietnamnet. 16 tháng 4 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 6 năm 2021. Truy cập 27 tháng 7 năm 2017.
39. ^ Phạm Lân Huỳnh [18 tháng 11 năm 2019]. “Bánh mì Sài Gòn”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 1 năm 2021. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
40. ^ Lương Minh [16 tháng 8 năm 2012]. “Bánh mì Sài Gòn”. Nhân dân. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 25 tháng 3 năm 2021.
41. ^ Andrea Nguyen 2006, tr. 76
42. ^ a b c d Tuyết Loan [23 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì Việt Nam và những khúc biến tấu”. Nhân dân. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2020. Truy cập 11 tháng 3 năm 2020.
43. ^ Pi Uy [14 tháng 1 năm 2013]. “Bánh mì "kiểu" Việt Nam đắt khách ở trời Tây”. Dân trí. Truy cập 25 tháng 3 năm 2020.
44. ^ a b Nicholls, Walter [6 tháng 2 năm 2008]. “The Banh Mi of My Dreams”. The Washington Post. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 13 tháng 3 năm 2021.
45. ^ a b Steve, Thomas [27 tháng 3 năm 2021]. “Asia's best breakfasts: from hoppers in Sri Lanka to Vietnam's banh mi”. Bưu điện Hoa Nam buổi sáng. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 5 tháng 4 năm 2021.
46. ^ Mai Thụy [1 tháng 3 năm 2020]. “Người Việt bỗng thấy thương cái áo bình dân mà bánh mì đang khoác”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2020. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
47. ^ Đoàn Nhạn; Quỳnh Gian [13 tháng 1 năm 2021]. “Bánh mì nhân đầy thịt chả mời cô chú ve chai, hàng rong… ngày giá rét”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 2 năm 2021. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
48. ^ Andrea Nguyen 2006, tr. 76
49. ^ Lê Ri 2019, tr. 117
50. ^ Ngọc Lan [10 tháng 5 năm 2013]. “Chuyện kinh doanh bánh mì tại Little Saigon [kỳ 2]”. Nguoi Viet Daily News. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 4 năm 2018. Truy cập 10 tháng 4 năm 2018.
51. ^ Andrea Nguyen [17 tháng 6 năm 2009]. “Master Banh Mi Sandwich Recipe”. Viet World Kitchen. Bản gốc lưu trữ 30 tháng 3 năm 2010. Truy cập 11 tháng 8 năm 2021.
52. ^ Eckhardt, Robyn [30 tháng 7 năm 2010]. “Saigon's Banh Mi”. The Wall Street Journal. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 9 tháng 3 năm 2021.
53. ^ “Bánh mì Sài gòn nức tiếng thế giới”. Vietnamnet. 20 tháng 10 năm 2012. Bản gốc lưu trữ 28 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 25 tháng 10 năm 2013.
54. ^ Trà Linh [4 tháng 3 năm 2015]. “Chân chất bánh mì xíu Quảng Trị”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 20 tháng 3 năm 2021.
55. ^ a b c d e f g Như Quỳnh [28 tháng 2 năm 2020]. “Những loại bánh mì có nhân siêu lạ nhưng ngon nức tiếng ở Việt Nam”. An ninh thủ đô. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
56. ^ Lan Hương [3 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì xíu mại trứng muối”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 3 tháng 8 năm 2021.
57. ^ “Bánh mì bì - món ăn sáng gắn với bao thế hệ người Sài Gòn”. Vietnamnet. 9 tháng 1 năm 2016. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 12 năm 2017. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
58. ^ Khánh Hòa [9 tháng 8 năm 2013]. “Cách nấu hủ tiếu, bánh mì bò kho”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
59. ^ Lê Ri 2019, tr. 45
60. ^ Hữu Thành [4 tháng 4 năm 2020]. “Vì sao ăn bánh mì với bột lọc?”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 4 năm 2020. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
61. ^ An Duy [30 tháng 5 năm 2020]. “Bánh mì nhân bột lọc độc đáo của miền Trung gây thương nhớ”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 5 năm 2021. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
62. ^ a b Lan Hương [17 tháng 6 năm 2021]. “Khác biệt bánh mì khắp ba miền”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 8 năm 2021. Truy cập 4 tháng 8 năm 2021.
63. ^ Má Lúm [21 tháng 12 năm 2016]. “Bò né - món ăn thú vị từ cái tên của người Sài Gòn”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 8 năm 2021. Truy cập 4 tháng 8 năm 2021.
64. ^ Trác Thúy Miêu [28 tháng 12 năm 2019]. “Ruột đặc bơ thơm”. Người đô thị. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 8 năm 2021. Truy cập 4 tháng 8 năm 2021.
65. ^ a b “Đi khắp Việt Nam thưởng thức các loại bánh mì ngon tuyệt”. Vietnamnet. 10 tháng 11 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 9 tháng 3 năm 2021.
66. ^ a b Huy Phương; Đàm Vũ Đức [28 tháng 6 năm 2015]. “Hành trình tìm bánh mì ngon nhất Việt Nam”. Elleman. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 1 năm 2016. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
67. ^ a b Huỳnh Nhi [6 tháng 8 năm 2021]. “8 kiểu bánh mì Sài Gòn 'gây thương nhớ' mùa dịch”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2021. Truy cập 6 tháng 8 năm 2021.
68. ^ T V.D [15 tháng 8 năm 2020]. “Bánh mì chảo: món lạ trong ký ức vị giác Hà Nội”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 9 tháng 3 năm 2021.
69. ^ Trần Kim Anh [10 tháng 5 năm 2020]. “Bánh mì cóc Sài Gòn và chuyện bà chủ đứng 'gắp thịt' cả thời thanh xuân”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 1 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
70. ^ a b Walter, Nicholls [6 tháng 2 năm 2008]. “The Banh Mi of My Dreams”. The Washington Post. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 6 năm 2013. Truy cập 15 tháng 7 năm 2021.
71. ^ Rachel Phạm [21 tháng 6 năm 2021]. “Bánh mì kẹp kem và tiếng leng keng gọi ký ức tuổi thơ ùa về của thế hệ 7X-8X”. VTC. Truy cập 11 tháng 8 năm 2021.
72. ^ Thảo Nguyên [4 tháng 11 năm 2020]. “Các loại bánh mì độc lạ giới trẻ Sài Gòn cực kỳ yêu thích”. Kiến thức. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 7 năm 2021. Truy cập 8 tháng 5 năm 2021.
73. ^ Chánh Niệm [8 tháng 6 năm 2019]. “7 loại bánh mì trứ danh chỉ nhắc đã thèm ở TP.HCM”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 7 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
74. ^ “Kiếm chục triệu mỗi ngày nhờ bán bánh mì 'phô mai chảy tràn'”. Vietnamnet. 13 tháng 7 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 12 năm 2020. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
75. ^ Tú Anh [28 tháng 12 năm 2020]. “What makes "Banh mi" different from worldwide sandwich?”. HanoiTimes. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 1 năm 2021. Truy cập 20 tháng 3 năm 2021.
76. ^ a b c d e Ngân Dương. “Những kiểu biến tấu bánh mì năm 2020”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 5 năm 2021. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
77. ^ Vũ Hạnh Kim [14 tháng 2 năm 2020]. “Bánh mì thanh long”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 3 năm 2021. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
78. ^ Dương Kha [27 tháng 2 năm 2020]. “Phóng viên nước ngoài ca ngợi hết lời bánh mì thanh long của Việt Nam”. Thời đại. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
79. ^ Duy Tân [19 tháng 7 năm 2020]. “Bánh mì cá sấu khổng lồ gây sốt ở miền Tây”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 4 năm 2021. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
80. ^ Bảo Ngân [19 tháng 8 năm 2020]. “Bánh mì đen như than ở Quảng Ninh”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2021. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
81. ^ Ngân Dương [29 tháng 10 năm 2020]. “'Bánh mì yêu nước' gây sốt”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 19 tháng 3 năm 2021.
82. ^ Bảo Trân [2 tháng 4 năm 2020]. “Bánh mì Việt và những màn biến tấu độc lạ”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 10 năm 2020. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
83. ^ Xuân Quỳnh; Huỳnh Khanh [3 tháng 2 năm 2021]. “Bánh mì yêu nước”. Sài Gòn Giải Phóng. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 26 tháng 3 năm 2021.
84. ^ H. Quyên [11 tháng 8 năm 2020]. “Bánh mì 'bóng đêm' gây sốt ở Sài Gòn có gì đặc biệt?”. PLO. Truy cập 11 tháng 8 năm 2021.
85. ^ Hải Hà [24 tháng 10 năm 2020]. “Trào lưu bánh mì bóng đêm”. Báo Đồng Nai. Truy cập 11 tháng 8 năm 2021.
86. ^ a b Rachel Phạm [21 tháng 7 năm 2021]. “Ẩm thực Việt: Từ vay mượn món Tây, bánh mì Việt thành đặc sản vươn tầm quốc tế”. VTC. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2021. Truy cập 7 tháng 8 năm 2021.
87. ^ Hoài Nhân; Phan Định [7 tháng 4 năm 2018]. “Bánh mì chảo Hòa Mã xưa hơn nửa thế kỉ mê hoặc người Sài Gòn, Việt kiều”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2021. Truy cập 7 tháng 8 năm 2021.
88. ^ “Đức Phát Bakery, Thương hiệu Việt - Chất lượng vàng của ẩm thực Việt Nam”. Thanh niên. 17 tháng 10 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2021. Truy cập 15 tháng 3 năm 2021.
89. ^ Phong Vinh [30 tháng 3 năm 2016]. “Tiệm bánh mì nổi tiếng thế giới ở Hội An”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 4 năm 2021. Truy cập 15 tháng 3 năm 2021.
90. ^ Huyền Trần [10 tháng 8 năm 2016]. “Bánh mì Phượng - món ngon nức tiếng ở phố cổ Hội An”. Dân Việt. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2021. Truy cập 15 tháng 3 năm 2021.
91. ^ Khuê Việt Trường [24 tháng 6 năm 2019]. “Đến Hội An, bạn đã xếp hàng mua bánh mì Phượng chưa?”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2021. Truy cập 15 tháng 3 năm 2021.
92. ^ Phương My [26 tháng 5 năm 2016]. “Vì sao "bánh mì Phượng" Hội An nổi tiếng khắp thế giới?”. VTV. Bản gốc lưu trữ 7 tháng 8 năm 2021. Truy cập 15 tháng 3 năm 2021.
93. ^ Lan Anh [4 tháng 10 năm 2019]. “Bánh mì Phượng Hội An tạo cơn sốt tại xứ sở Kim Chi”. Tạp chí Công thương. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 10 năm 2020. Truy cập 15 tháng 3 năm 2021.
94. ^ “Cuộc 'săn' những hàng bánh mì ngon nhất Việt Nam của khách Tây”. Đầu tư chứng khoán. 7 tháng 10 năm 2018. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 7 tháng 8 năm 2021.
95. ^ “10 quán ăn nổi tiếng Hội An”. VnExpress. 2 tháng 12 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2021. Truy cập 7 tháng 8 năm 2021.
96. ^ Moskin, Julia [ngày 7 tháng 4 năm 2009]. “Building on Layers of Tradition”. The New York Times. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 4 năm 2021. Truy cập 9 tháng 4 năm 2018.
97. ^ Như Võ [5 tháng 3 năm 2020]. “Người Nhật làm bánh mì Việt biến tấu tưởng không ngon mà ngon không tưởng”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 7 năm 2021. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
98. ^ V. Khang [22 tháng 10 năm 2012]. “Bánh mì Việt gây sốt tại Mỹ”. Nông nghiệp. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
99. ^ “'Bánh mì Việt Nam ngon nhất thế giới?'”. Vietnamnet. 19 tháng 10 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 10 năm 2018. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
100. ^ Ngô Trí Minh [23 tháng 12 năm 2012]. “Rạng danh bánh mì Việt”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 20 tháng 3 năm 2021.
101. ^ “Bánh mì Việt trên đất Mỹ”. Báo Thanh Niên. 7 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2022.
102. ^ Bee 2010, tr. 94
103. ^ “The Vietnamese Po-Boy”. WWNO. 15 tháng 7 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2012.
104. ^ Jonas 2015, tr. 140
105. ^ “Vietnamese Hoagies Now on the Menu”. Bản gốc lưu trữ 1 tháng 10 năm 2015.
106. ^ “Our story”. Ba Le Sandwiches [bằng tiếng Anh]. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2019.
107. ^ “Bánh mỳ Ba - Lê nổi danh tại Mỹ”. VnExpress. 31 tháng 12 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 15 tháng 3 năm 2021.
108. ^ Công Nhật; Lê Nam; Trúc Quỳnh [19 tháng 8 năm 2018]. “Nếm bánh mì - nếm Việt Nam”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 8 năm 2020. Truy cập 18 tháng 3 năm 2021.
109. ^ Bích Ngọc [5 tháng 6 năm 2014]. “Bánh mì Việt Nam "đắt sô" tại Mỹ”. Dân trí. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 25 tháng 3 năm 2021.
110. ^ Wiesberg, Lori [29 tháng 1 năm 2018]. “Jack vs. Martha: A Jack in the Box fast food showdown begins”. The San Diego Union-Tribune. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 2 năm 2021. Truy cập 15 tháng 4 năm 2018.
111. ^ Ives, Mike [7 tháng 2 năm 2014]. “McDonald's Opens in Vietnam, Bringing Big Mac to Fans of Banh Mi”. The New York Times. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 11 năm 2020. Truy cập 15 tháng 4 năm 2018.
112. ^ Davis, Brett [26 tháng 10 năm 2016]. “How Vietnam's Dining Habits Are Changing With International Brands”. Forbes. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 3 năm 2021. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
113. ^ Salisbury, Ian [20 tháng 7 năm 2017]. “This Is America's Hottest Sandwich Right Now”. Money. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 7 năm 2021. Truy cập 15 tháng 4 năm 2018.
114. ^ Ngữ Yên [20 tháng 10 năm 2012]. “Bánh mì "tàu ngầm" Sài Gòn nức tiếng thế giới”. Vietnamnet. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 1 năm 2013. Truy cập 6 tháng 8 năm 2021.
115. ^ a b c Nhi Thảo [24 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì Việt Nam - món ăn đường phố tuyệt vời nhất thế giới có trong từ điển Oxford”. Thể thao & Văn hóa. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 9 năm 2020. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
116. ^ Vũ Đoàn [8 tháng 4 năm 2020]. “Những thông tin bất ngờ về bánh mì Việt Nam- món ăn nổi tiếng thế giới”. Pháp luật. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 6 tháng 8 năm 2021.
117. ^ Song Văn; Đào Hà [2 tháng 10 năm 2020]. “Đưa bánh mì Việt lên phim truyền hình”. PLO. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 4 năm 2021. Truy cập 23 tháng 3 năm 2021.
118. ^ a b c Hoàng Lê [6 tháng 10 năm 2020]. “Vua bánh mì và Bánh mì Ông Màu: Chuyện làm bánh phải thuần Việt Nam”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2021. Truy cập 23 tháng 3 năm 2021.
119. ^ Hoàng Lê [2 tháng 10 năm 2020]. “Xem Bánh mì ông Màu có thể khán giả sẽ chảy nước miếng vì thèm?”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2021. Truy cập 23 tháng 3 năm 2021.
120. ^ Văn Tuấn [19 tháng 11 năm 2020]. “Ẩm thực Việt khiêm tốn trên màn ảnh”. Sài Gòn Giải Phóng. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 26 tháng 3 năm 2021.
121. ^ Văn Tuấn [6 tháng 6 năm 2019]. “"Vua bánh mì" phiên bản Việt quy tụ dàn diễn viên đình đám”. Sài Gòn Giải Phóng. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 9 năm 2020. Truy cập 26 tháng 3 năm 2021.
122. ^ “Sandwiches That You Will Like”. WQED Multimedia: Television. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 2 năm 2016.
123. ^ Nguyen Quy [13 tháng 4 năm 2019]. “Netflix series on Asian street food focuses on Saigon”. VnExpress [bằng tiếng Anh]. Truy cập 28 tháng 8 năm 2021.
124. ^ Q. N [16 tháng 12 năm 2019]. “'Bánh mì không' của Đạt G và Du Uyên dẫn đầu top trending”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 7 năm 2021. Truy cập 18 tháng 7 năm 2021.
125. ^ Huỳnh Phương [31 tháng 12 năm 2019]. “Đạt G hé lộ về ý nghĩa thật của tên bài hát "Bánh mì không" khiến nhiều người té ngửa”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 7 năm 2021. Truy cập 18 tháng 7 năm 2021.
126. ^ Mạnh Hảo [25 tháng 3 năm 2020]. “Bài hát "Tôi yêu bánh mì Sài Gòn" gây ấn tượng trên cộng đồng mạng”. Nhân dân. Truy cập 29 tháng 8 năm 2021.
127. ^ Tiến Vũ [25 tháng 8 năm 2021]. “Bánh mì Sài Gòn, đặc biệt thương nhau…”. Tuổi trẻ. Truy cập 28 tháng 8 năm 2021.
128. ^ Trang Thu [3 tháng 3 năm 2020]. “Bộ tranh vẽ bánh mì Việt Nam khiến dân mạng 'phát thèm'”. Tiền phong. Truy cập 29 tháng 8 năm 2021.
129. ^ Thế Sang [29 tháng 2 năm 2020]. “Loạt tranh vẽ bánh mì làm nức lòng dân mạng giữa mùa dịch Covid-19”. Thanh niên. Truy cập 29 tháng 8 năm 2021.
130. ^ Kha Miên [3 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì Việt qua tranh vẽ”. VnExpress. Truy cập 29 tháng 8 năm 2021.
131. ^ a b “Tôn vinh bánh mì Việt Nam”. Google Doodle. 24 tháng 3 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2020.
132. ^ a b Mi Ly [24 tháng 3 năm 2020]. “Google Doodle vinh danh bánh mì Việt Nam ở hơn 10 quốc gia”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 1 năm 2021. Truy cập 11 tháng 8 năm 2021.
133. ^ a b Đăng Nguyên [24 tháng 3 năm 2020]. “Những điều thú vị về tác giả vẽ bánh mì Việt Nam trên Google Doodle”. Thanh Niên. Truy cập ngày 7 tháng 10 năm 2021.
134. ^ Bảo Vy [11 tháng 8 năm 2021]. “Đói bụng Sài Gòn ơi: Thèm phở, bánh mì, nhớ bữa cơm gia đình”. Thanh niên. Truy cập 12 tháng 9 năm 2021.
135. ^ “Banh mi”. Oxford English Dictionary. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 5 năm 2012. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2021.
136. ^ Tuong Thuy [1 tháng 4 năm 2011]. “Vietnam's banh mi added into Oxford English Dictionary”. Sài Gòn Giải Phóng. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 21 tháng 3 năm 2021.
137. ^ “'Muffin Top,' 'Banh mi,' and 'California roll' admitted into English Dictionary”. Independent. 25 tháng 3 năm 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2021.
138. ^ Mỹ Phương [24 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì Sài Gòn - chiến dịch truyền thông du lịch ẩm thực của TP.HCM”. VietnamPlus. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 11 năm 2020. Truy cập 12 tháng 3 năm 2021.
139. ^ Tú Uyên [24 tháng 3 năm 2020]. “TP.HCM phát động Tuần lễ 'Tôi yêu bánh mì Sài Gòn'”. PLO. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2021. Truy cập 23 tháng 3 năm 2021.
140. ^ Huyền Phạm [30 tháng 10 năm 2017]. “Ổ bánh mì giá hơn 2,2 triệu đồng tại TP HCM”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2021. Truy cập 6 tháng 8 năm 2021.
141. ^ a b Nhật Linh [2 tháng 7 năm 2021]. “Ổ bánh mì của nhà hàng ở TP.HCM giá hơn 2 triệu đồng gây tranh cãi: Có gì mà đắt thế?”. Hoa học trò. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 6 tháng 8 năm 2021.
142. ^ H. Mai [9 tháng 11 năm 2017]. “Bánh mì 'siêu đắt' giá hơn 2,2 triệu đồng/ổ ở TP.HCM”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2021. Truy cập 6 tháng 8 năm 2021.
143. ^ Thanh Thủy [2 tháng 7 năm 2021]. “'Giải mã' bí mật trong ổ bánh mì 2 triệu đồng/ổ đắt đỏ nhất Việt Nam”. Phụ nữ sức khỏe. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2021. Truy cập 6 tháng 8 năm 2021.
144. ^ Ngọc Ánh [6 tháng 9 năm 2018]. “Bánh mì siêu đắt, hơn 2 triệu đồng/ổ ở TP HCM vẫn không sợ ế”. Người lao động. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2021. Truy cập 6 tháng 8 năm 2021.
145. ^ “The 2018 James Beard Award Winners”. James Beard.org. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 3 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
146. ^ Linh Chi [12 tháng 12 năm 2018]. “"Bánh mì" của Hoa hậu H'Hen Niê liên tục xuất hiện trên báo Mỹ”. Lao động. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 1 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
147. ^ Đông Hoa [26 tháng 2 năm 2020]. “Trang phục bánh mì của H'Hen Niê được dân mạng lấy ra 'dằn mặt' 20 khách Hàn”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 5 năm 2021. Truy cập 18 tháng 3 năm 2021.
148. ^ Thanh Điền [23 tháng 7 năm 2021]. “Bánh mì: Nguồn cảm hứng sáng tạo vô tận của người trẻ”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 28 tháng 7 năm 2021.
149. ^ Se Gun Song; Bình An [chuyển ngữ] [9 tháng 3 năm 2020]. “Giảng viên Hàn Quốc xin lỗi người Việt vụ du khách Hàn chê 'vài mẩu bánh mì'”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 10 năm 2020. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
150. ^ Phạm Hữu [29 tháng 2 năm 2020]. “Một sinh viên Hàn tại TP.HCM đăng YouTube nói xin lỗi sau sự cố bánh mì”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 6 năm 2021. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
151. ^ Thanh Chi; Đăng Bách [28 tháng 2 năm 2020]. “Dù bị nhóm người Hàn coi thường, bánh mì vẫn được thế giới khen nức nở”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 7 năm 2021. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
152. ^ Kim Loan [29 tháng 2 năm 2020]. “Bánh mì Việt lên trend”. Sài Gòn Giải Phóng. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2020. Truy cập 26 tháng 3 năm 2021.
153. ^ Nguyễn Thủy [24 tháng 3 năm 2020]. “Google Doodle tôn vinh bánh mì Việt Nam”. Nông nghiệp. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2021. Truy cập 11 tháng 8 năm 2021.
154. ^ “Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19”. Bộ Y tế. 2020-03-31. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2021.
155. ^ “'Bánh mì không phải thực phẩm thiết yếu' và nỗi buồn mất việc của nạn nhân”. Truy cập 14 tháng 8 năm 2021.
156. ^ Minh Chiến [19 tháng 7 năm 2021]. “Chốt kiểm dịch nói bánh mì 'không phải lương thực' bị chấn chỉnh”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2021. Truy cập 19 tháng 7 năm 2021.
157. ^ Minh Chiến [19 tháng 7 năm 2021]. “Xem xét kỷ luật phó chủ tịch phường nói 'bánh mì không phải lương thực'”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2021. Truy cập 19 tháng 7 năm 2021.
158. ^ Xuân Ngọc [19 tháng 7 năm 2021]. “Phó chủ tịch phường nói đi mua bánh mì là 'không thiết yếu'”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 7 năm 2021. Truy cập 20 tháng 7 năm 2021.
159. ^ Minh Chiến [19 tháng 7 năm 2021]. “Sau vụ 'bánh mì', Khánh Hòa ra hướng dẫn về mặt hàng thiết yếu”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2021. Truy cập 19 tháng 7 năm 2021.
160. ^ Phan Thanh Hải [21 tháng 7 năm 2018]. “Nguy cơ ngộ độc thực phẩm từ những bánh mì được bán dạo”. Cổng thông tin điện tử Sở Y tế Quảng Trị. Truy cập 24 tháng 8 năm 2021.
161. ^ Minh Luân [13 tháng 12 năm 2016]. “Sản xuất, chế biến thực phẩm: Nhiều cơ sở chưa đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm”. Báo Bạc Liêu. Truy cập 24 tháng 8 năm 2021.
162. ^ Như Đồng; LK [10 tháng 6 năm 2021]. “Đề nghị xử phạt 90 triệu đồng đối với cơ sở kinh doanh bánh mỳ”. Nông nghiệp Việt Nam. Truy cập 24 tháng 8 năm 2021.
163. ^ H. V [6 tháng 3 năm 2019]. “Xử phạt 98 triệu đồng cơ sở bánh mì gây ngộ độc thực phẩm cho 88 người”. Lao động. Truy cập 24 tháng 8 năm 2021.
164. ^ Hiến Cừ [19 tháng 5 năm 2021]. “26 người bị ngộ độc sau khi ăn bánh mì”. Nhân dân. Truy cập 14 tháng 8 năm 2021.
165. ^ Thục Uyên; Lương Triều [11 tháng 4 năm 2017]. “Vụ 30 người ngộ độc tại Quảng Ngãi: Bánh mì bị nhiễm tụ cầu vàng”. VTV. Truy cập 14 tháng 8 năm 2021.
166. ^ “Thừa Thiên - Huế: Hơn 100 người nhập viện sau khi ăn bánh mỳ”. VTV. 1 tháng 12 năm 2016. Truy cập 14 tháng 8 năm 2021.
167. ^ Minh Châu [23 tháng 6 năm 2021]. “Hàng chục người nghi ngộ độc thực phẩm sau khi mua bánh mì ăn”. Lao động. Truy cập 14 tháng 8 năm 2021.
168. ^ Tố Loan [21 tháng 5 năm 2005]. “Hương vị bánh mì Việt Nam”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2021. Truy cập 18 tháng 3 năm 2021.
169. ^ Dương Nhã Văn [23 tháng 1 năm 2021]. “Bánh Mì Sài Gòn, Nét Đặc Trưng Của Ẩm Thực Đường Phố Sài Gòn”. Nét đẹp Sài Gòn. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
170. ^ Syjil, Ashraf [6 tháng 5 năm 2019]. “35 Iconic Street Foods Every World Traveler Must Try”. The Daily Meall. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 2 năm 2021. Truy cập 9 tháng 3 năm 2021.
171. ^ “Bánh mì Việt là món ăn đường phố ngon nhất thế giới”. Báo Nghệ An. 14 tháng 11 năm 2016. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
172. ^ Thế Lâm [29 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì Việt và hành trình gây ra nỗi nhớ”. Lao động. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 5 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
173. ^ Ngọc Đông [19 tháng 8 năm 2018]. “Bánh mì - món trứ danh toàn cầu”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 5 năm 2021. Truy cập 13 tháng 3 năm 2021.
174. ^ Duy Vĩ [7 tháng 2 năm 2017]. “Bánh mì Việt Nam vào top 10 món sandwich ngon nhất thế giới”. Nghệ An 24h. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
175. ^ Lan Hương [4 tháng 3 năm 2020]. “Bánh mì Việt Nam trên khắp thế giới”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 1 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
176. ^ “Bánh mì Việt Nam vào top 5 loại sandwich ngon nhất thế giới”. Báo Nghệ An. 30 tháng 11 năm 2016. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
177. ^ Đặng Mai Phương [27 tháng 9 năm 2018]. “Báo Mỹ ca ngợi bánh mì Việt Nam: Nhất định phải đến Hội An để tìm kiếm món ăn nức tiếng thế giới”. Người đồng hành. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2021. Truy cập 11 tháng 3 năm 2021.
178. ^ Linh Anh [24 tháng 3 năm 2020]. “Thương nhớ bánh mì”. Lao động. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 8 năm 2021. Truy cập 3 tháng 8 năm 2021.
179. ^ Richard, Johnson [24 tháng 2 năm 2012]. “The world's best street food”. The Guardian. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 11 năm 2018. Truy cập 27 tháng 10 năm 2016.
180. ^ Đỗ Tuấn; Trinh Nguyễn [21 tháng 9 năm 2016]. “Quảng bá du lịch bằng bánh mì”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 7 năm 2021. Truy cập 20 tháng 3 năm 2021.
181. ^ Khánh An [9 tháng 10 năm 2018]. “Bánh mì 'khổng lồ' ở An Giang vào top 15 thực phẩm lạ nhất thế giới”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 12 năm 2018. Truy cập 18 tháng 3 năm 2021.
182. ^ Thanh Huyền [7 tháng 10 năm 2020]. “Bốn kiểu bánh mì độc lạ ở Việt Nam”. VnExpress. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 8 năm 2021. Truy cập 4 tháng 8 năm 2021.
183. ^ “Bánh mì dài 1 m, nặng 3 kg ở An Giang gây xôn xao”. Vietnamnet. 14 tháng 5 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 6 năm 2020. Truy cập 18 tháng 3 năm 2021.
184. ^ Thanh Dũng [10 tháng 10 năm 2018]. “Bánh mì 'khổng lồ' Việt Nam dù vào top món ăn kì lạ nhưng không còn bán”. Thanh niên. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 12 năm 2018. Truy cập 18 tháng 3 năm 2021.
185. ^ Nguyễn Vương; Phạm Thịnh [10 tháng 11 năm 2017]. “Đi tìm quán bánh mỳ vỉa hè được Thủ tướng Úc ghé thăm dùng bữa sáng”. VTC. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 7 năm 2018. Truy cập 18 tháng 8 năm 2019.
186. ^ Thiên Điểu [4 tháng 3 năm 2020]. “Đưa tin khách Hàn chê khu cách ly Việt Nam: Đài YTN Hàn Quốc 'lấy làm tiếc' và 'sẽ thận trọng'”. Tuổi trẻ. Bản gốc lưu trữ 4 tháng 3 năm 2020. Truy cập 13 tháng 8 năm 2021.
187. ^ K. T [27 tháng 2 năm 2020]. “Cư dân mạng Việt Nam phẫn nộ chuyện du khách Hàn rời Đà Nẵng rồi 'chê trách'”. Thanh niên. Truy cập 13 tháng 8 năm 2021.

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Sách[sửa | sửa mã nguồn]

• Andrea Nguyen [2014]. The Banh Mi Handbook: Recipes for Crazy-Delicious Vietnamese Sandwiches. Ten Speed Press. tr. 11.
• Vũ Hồng Liên [2016]. Rice and Baguette: A History of Food in Vietnam. London: Reaktion Books. tr. 147–150. ISBN 9781780237046 – qua Google Books.
• Andrea Nguyen [2006]. Into the Vietnamese Kitchen: Treasured Foodways, Modern Flavors. Ten Speed Press. tr. 76–77. ISBN 978-1580086653 – qua PDF.
• Jonas, Cramby [2015]. The Ultimate Sandwich: 100 Classic Sandwiches from Reuben to Po'Boy and Everything in Between. Pavilion Books. tr. 140.
• Lê Ri [2019]. Việt Nam miền ngon. Nhà xuất bản Lao Động. tr. 45-117. ISBN 978-604-9865-15-2.
• Bee, Wilson [2010]. Sandwich: A Global History. Reaktion Books. tr. 94. ISBN 9781861898913.
• Nathalie Nguyen [2017]. Fleurus [biên tập]. Toutes les bases de la cuisine vietnamienne. tr. 154. ISBN 978-2-317-01688-2.

Tạp chí[sửa | sửa mã nguồn]

• Andrew Lam [2015]. “The Marvel of Bánh Mì” [PDF]. The Cairo Review of Global Affairs. American University in Cairo [18]: 64–71. Truy cập 8 tháng 5 năm 2017.

Khác[sửa | sửa mã nguồn]

• Jacqueline Pham [2013]. Banh Mi: 75 Banh Mi Recipes For Authentic & Delicious Vietnamese Sandwiches. Adams Media. tr. 160.
• Rosie, Reynolds [2018]. Posh Sandwiches Over 70 Recipes, from Reubens to Banh Mi. Quadrille Publishing Ltd. tr. 152-153 – qua PDF.
• Susan, Russo; Matt, Armendariz [2011]. The encyclopedia of sandwiches: Recipes, history, and trivia for everything between sliced bread. Quirk Books. tr. 51. ISBN 9781594747014.
• Podróże kulinarne – Kuchnia wietnamska, Tradycje – Smaki – Potrawy. New Media Concept. 2008. tr. 6. ISBN 978-83-89840-64-6.
• Ngọc Lan [10 tháng 5 năm 2013] Chuyện kinh doanh bánh mì tại Little Saigon [kỳ 1] và [kỳ 2], Phóng sự trên báo Người Việt.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Bánh mì Việt Nam.

Quảng cáo

Tất cả 5 từ chữ với các chữ cái LOA trong đó [bất kỳ vị trí nào] đều có thể được kiểm tra trên trang này: tất cả những người giải câu đố của Wordle hoặc bất kỳ trò chơi Word nào cũng có thể kiểm tra danh sách đầy đủ của 5 chữ cái có chữ L, O và A. Nếu hôm nay câu đố từ ngữ đã khiến bạn bối rối thì hướng dẫn Wordle này sẽ giúp bạn tìm thấy các chữ cái chính xác của các từ của các từ với L o và A trong đó.Wordle Guide will help you to find the correct letters’ positions of Words with L O and A in them.

Cũng kiểm tra: Hôm nay câu đố câu đố #367: Today’s Wordle #367 Puzzle Answer

Nếu bạn tìm thấy thành công các chữ cái này trên trò chơi Wordle hôm nay hoặc bất kỳ và tìm kiếm từ chính xác thì danh sách từ này sẽ giúp bạn tìm câu trả lời chính xác và tự mình giải câu đố. Đối với điều này, chúng tôi đã sử dụng kỹ thuật tìm kiếm từ uncrambler và scrabble bao gồm mọi từ tiếng Anh có chữ LOA trong chúng ở bất kỳ vị trí nào:Wordle game or any and looking for the correct word then this word list will help you to find the correct answers and solve the puzzle on your own. For this, we used the Unscrambler and Scrabble Word Finder technique that covers every English word that Has LOA Letters in them in any position:

Hãy thử công cụ tìm Word Word Word của chúng tôiWORDLE WORD FINDER TOOL

Quảng cáo

Dưới đây là danh sách đầy đủ của 5 chữ cái viết thư với LOA trong đó [bất kỳ vị trí nào]

• afoul
• Aglow
• Hợp kim
• phân bổ
• cho phép
• trên cao
• một mình
• đứng cách xa
• to lớn
• dọc theo
• đảo san hô
• sưng lên
• áo choàng
• san hô
• Carol
• float
• Hệ thực vật
• đầu mối
• Gloat
• Koala
• dây cột ngựa
• nhân công
• loamy
• ghê tởm
• trung thành
• địa phương
• phương thức
• có đạo đức
• răng hàm
• bát phân
• số tiền
• cực
• Polka
• Hoàng Gia
• Salon
• Bãi cạn
• hệ mặt trời
• Salvo
• Talon
• tông màu
• toàn bộ
• giá trị
• Viola
• Voila
• giọng hát
• khu vực

Tất cả 5 chữ cái với L o A trong họ - Hướng dẫn Wordle

Danh sách được đề cập ở trên được làm việc cho mọi trò chơi hoặc sự kiện câu đố nếu bạn thường tìm kiếm năm từ chữ với các chữ cái LOA trong chúng ở bất kỳ vị trí nào thì danh sách này sẽ giống nhau và làm việc cho mọi tình huống. Trò chơi wordle trong các quy tắc hàng tháng trên thế giới và bây giờ mọi người đang tìm kiếm gợi ý và manh mối mà họ có thể sử dụng để giải câu đố trong nỗ lực tốt nhất [2/6, 3/6, 4/6, 5/6].

Dưới đây là các vị trí của các từ mà danh sách này có thể hoạt động:

• Các chữ cái Loa ở vị trí thứ nhất, thứ hai, thứ ba, thứ tư, thứ năm

Trong trò chơi Wordle, bạn chỉ có 6 lần cố gắng đoán các câu trả lời chính xác để hướng dẫn Wordle là nguồn tốt nhất để loại bỏ tất cả những từ mà bạn đã sử dụng và không chứa trong câu trả lời câu đố từ ngày hôm nay. Theo cách đó, bạn sẽ dễ dàng rút ngắn những từ có thể là câu trả lời của ngày hôm nay của bạn.

Bạn cũng có thể khám phá các trò chơi Clone Wordle phổ biến hơn như vô lý & nbsp; một lần], & nbsp; octordle [8 wordle cùng một lúc], nerdle & nbsp; [phương trình toán học], phrazle [đoán các cụm từ] hoặc truy cập phần chơi game của chúng tôi để khám phá các trò chơi từ phổ biến hơn với câu trả lời của họAbsurdle [Play unlimited wordle], sweardle [4 Letter word puzzle], WordHurdle [6 Letter words Puzzle], Dordle [2 Wordle at once], Quordle [4 Wordle at once], octordle [8 Wordle at once], Nerdle [mathematics equations], Phrazle [Guess the Word Phrases] OR Visit our Gaming Sectionto explore more popular Word games with their Answers Archive

Từ cuối cùng: Ở đây chúng tôi đã liệt kê tất cả các từ có thể có thể thực hiện với LOA & NBSP; Thư. Nếu bằng cách nào đó, bất kỳ từ tiếng Anh nào bị thiếu trong danh sách sau đây vui lòng cập nhật cho chúng tôi trong hộp bình luận dưới đây. Here we listed all possible words that can make with LOA Letters. If somehow any English word is missing in the following list kindly update us in below comment box.

Quảng cáo

Tìm kiếm từ bằng các chữ cái

Trang này được thiết kế cho các mục đích này. Trong phần, bạn sẽ tìm thấy các công cụ miễn phí để tìm kiếm từ theo tiêu chí này. Nhập các chữ cái bạn biết trong các hộp trống. Đặt chiều dài của từ hoặc để nó tùy ý. Trong vài giây, bạn sẽ nhận được một danh sách các từ thỏa mãn yêu cầu tìm kiếm.

3 chữ cái xem tất cả 3 từ chữSee all 3 letter words

4 từ chữ xem tất cả 4 từ chữSee all 4 letter words

5 từ chữ xem tất cả 5 từ chữSee all 5 letter words

6 từ chữ cái xem tất cả 6 từ chữSee all 6 letter words

7 từ chữ xem tất cả 7 từ chữSee all 7 letter words

8 từ chữ xem tất cả 8 từ chữSee all 8 letter words

9 từ chữ xem tất cả 9 từ chữSee all 9 letter words

10 từ chữ xem tất cả 10 từ chữSee all 10 letter words

11 từ chữ xem tất cả 11 từ chữSee all 11 letter words

12 từ chữ cái xem tất cả 12 từ chữSee all 12 letter words

13 từ chữ cái xem tất cả 13 từ chữSee all 13 letter words

14 từ chữ xem tất cả 14 từ chữSee all 14 letter words

15 từ chữ xem tất cả 15 từ chữSee all 15 letter words

16 từ chữ cái xem tất cả 16 từ chữSee all 16 letter words

18 từ chữ cái xem tất cả 18 từ chữSee all 18 letter words

19 từ chữ cái xem tất cả 19 từ chữSee all 19 letter words

5 chữ cái nào có LOA?

Một số từ 5 chữ cái là gì?

Một từ 5 chữ cái kết thúc trong đó là gì?

Một từ 5 chữ cái với EAD ở cuối là gì?