Nếu là một người thường xuyên theo dõi các chương trình thời sự, tin tức kinh tế thì chắc chắn bạn sẽ thường xuyên nghe nhắc đến các thuật ngữ GNP hay GDP rồi phải không nào? Tuy nhiên đã bao giờ bạn tự hỏi GNP là gì, mối quan hệ giữa GDP và GNP là như thế nào mà thường xuyên được nhắc đến cùng nhau không? Nếu có thì đừng bỏ qua những thông tin thú vị trong bài viết dưới đây để có lời đáp chi tiết cho những thắc mắc về GNP nhé!
GNP là gì?
GNP [Gross National Product] – Tổng sản lượng quốc gia hay Tổng sản phẩm quốc gia, là một chỉ tiêu kinh tế dùng để đánh giá sự phát triển kinh tế của một quốc gia. GNP được tính bằng tổng giá trị bằng tiền của các sản phẩm cuối cùng và dịch vụ mà công dân của một quốc gia làm ra trong một khoảng thời gian nào đó, thông thường là năm tài chính và không kể làm ra ở đâu [bao gồm cả trong và ngoài nước].
Trong đó, sản phẩm cuối cùng là hàng hóa được tiêu thụ cuối cùng bởi người tiêu dùng, không phải là những sản phẩm được sử dụng như là sản phẩm trung gian trong sản xuất các sản phẩm khác. Chẳng hạn như, một chiếc xe máy bán cho người tiêu dùng được coi là sản phẩm cuối cùng còn các thành phần như lốp, săm xe được bán cho nhà sản xuất xe máy được coi là sản phẩm trung gian. Tuy nhiên, cũng chiếc lốp xe đó nếu bán cho người tiêu dùng thì nó lại được coi là sản phẩm cuối cùng. Chỉ có sản phẩm cuối cùng mới được tính trong GNP [tổng sản phẩm quốc gia], việc đưa cả sản phẩm trung gian vào, dẫn tới việc tính kép làm tăng ảo giá trị thực sự của thu nhập quốc gia. Trong trường hợp của chiếc lốp xe, giá trị của nó đã được tính khi nó được nhà sản xuất lốp bán cho nhà sản xuất xe máy và sau đó lại được tính thêm một lần nữa trong giá trị chiếc xe máy khi nhà sản xuất xe máy bán cho người tiêu dùng.
Công thức tính GNP
Chỉ số tổng sản phẩm quốc gia GNP của một quốc gia trong 1 năm được tính như sau: GNP = [X – M] + NR + C + I + G
Trong đó:
- X là chỉ số về sản lượng kim ngạch xuất khẩu ròng dịch vụ và hàng hóa.
- M là chỉ số sản lượng kim ngạch nhập khẩu ròng dịch vụ và hàng hóa.
- NR là thu nhập ròng từ các tài sản ở nước ngoài [thu nhập ròng].
- C là chỉ số chi phí tiêu dùng cá nhân.
- I là tổng mức đầu tư cá nhân quốc nội.
- G là chỉ số chi phí tiêu dùng của nhà nước.
Sự khác biệt giữa GDP và GNP
Khi đặt lên “bàn cân” so sánh GDP với GNP quả thật không dễ dàng. Bởi cả hai khái niệm này đều hao hao giống nhau, nếu không đọc kỹ rất khó có thể nhận ra những điểm khác nhau. Trước tiên cần “điểm” qua khái niệm của chúng.
Để hiểu rõ mối quan hệ giữa GDP và GNP là gì, đầu tiên bạn cần hiểu rõ GDP là gì?
GDP là viết tắt của Gross Domestic Product khi được dịch ra tiếng Việt nó có nghĩa là Tổng sản phẩm quốc nội hay Tổng sản phẩm nội địa. GDP chỉ tổng giá trị của tẩt cả các loại hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ… của một quốc gia nào đó đạt được trong vòng 1 năm. GDP càng cao thì nền kinh tế của quốc gia đó càng mạnh và ngược lại.
Trong khi đó, khái niệm ở trên về GNP chúng tôi đã nêu rõ là:
GNP là viết tắt của Gross National Product khi được dịch sang tiếng Việt cụm từ này có nghĩa: “Tổng sản lượng quốc gia” hay “Tổng sản phẩm quốc gia” – chỉ tổng giá trị bằng tiền thu được từ các sản phẩm và dịch vụ cuối cùng mà tất cả công dân của một nước tạo ra trong một năm. GNP đánh giá sự phát triển kinh tế của một đất nước.
Từ đây chúng tôi đưa ra 5 điểm giống nhau giữa GDP với GNP như trên để bạn đọc có cái nhìn tổng quát trước khi so sánh GDP với GNP:
Đều là khái niệm quy chuẩn, sử dụng chung trên toàn thế giới
- Cả 2 được sử dụng trong lĩnh vực kinh tế vĩ mô
- Là chỉ số đánh giá sự phát triển kinh tế của một quốc gia
- Đều được tính dựa trên các công thức xác định
- Đều là con số cuối cùng của một quốc gia/năm
Còn đây là sự khác biệt giữa chúng:
Khác nhau về công thức tính
- Công thức tính GDP là tổng tiêu dùng: GDP = C + I + G + NX
- Công thức tính GNP là tổng sản phẩm quốc gia: GNP = C + I + G + [X – M] + NR
Trong đó:
- C = Chi phí tiêu dùng cá nhân
- I = Tổng đầu tư cá nhân
- G = Chi phí của nhà nước
- NX = “xuất khẩu ròng” của nền kinh tế
- X = Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ
- M = Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ
- NR= Thu nhập ròng từ các hàng hóa và dịch vụ đầu tư ở nước ngoài [thu nhập ròng]
Khác nhau về bản chất
- GDP là Tổng sản phẩm quốc nội hay Tổng sản phẩm nội địa
- GNP là Tổng sản lượng quốc gia hay Tổng sản phẩm quốc gia
Từ đây chúng ta thấy GNP có nghĩa rộng hơn GDP bởi GNP bao hàm Tổng sản lượng quốc gia có nghĩa là tính cả nguồn thu từ ngoài đất nước, lãnh thổ của mình còn GDP chỉ trong lãnh thổ mà thôi. Để dễ hình dung chúng tôi trích dẫn một ví dụ thực tế.
Ví dụ: Giả sử một công dân Việt Nam sang Nhật Bản [Hàn Quốc, Đài Loan hay bất cứ quốc gia nào khác,…] lao động trong một thời gian thì thu nhập mà người này kiếm được ở Nhật Bản sẽ được tính vào GDP của Nhật Bản bởi khoản tiền này được làm ra trên đất nước Nhật Bản. Tuy nhiên, khoản thu nhập này không được tính vào GNP của Nhật Bản bởi người này không mang quốc tịch Nhật Bản.c. Tuy nhiên lợi nhuận Apple thu được sau khi trừ mọi chi phí được tính là một phần trong GNP của Mỹ.
Từ ví dụ trên cho thấy. GNP được tạo ra ở tất cả các quốc gia, lãnh thổ mà công dân, doanh nghiệp của nước đó thu được.
CẢNH BÁO: Đầu tư vào các sản phẩm tài chính tiềm ẩn rất nhiều rủi ro mà có thể không phù hợp với một số nhà đầu tư. Do đó hãy cân nhắc kỹ lưỡng và làm chủ bản thân trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào cấu thành từ những nội dung tham khảo tại CryptoViet.com.
Tìm hiểu về lĩnh vực kinh tế vĩ mô, bạn sẽ nghe nhắc nhiều đến GNP. Nếu bạn muốn biết cụ thể GNP là gì - Cách tính GNP như thế nào - Cách phân biệt GNP và GDP thì đừng bỏ qua bài chia sẻ của Vieclamnhamay.vn nhé!
► GNP là gì?
GNP [Gross National Product] là chỉ số tổng sản phẩm quốc dân đo lường tổng giá trị bằng tiền của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng do công dân 1 nước làm ra [trong và cả ngoài nước] trong một thời kỳ nhất định [thường là 1 năm].
Ví dụ công dân Việt Nam đầu tư xây dựng nhà máy tại Lào thì lợi nhuận sau thuế của nhà máy sẽ được tính là một phần GNP của Việt Nam. Bên cạnh đó, lương người lao động Việt làm việc cho nhà máy này cũng là một phần trong tổng sản phẩm quốc dân của nước ta.
► Phân loại GNP
- GNP danh nghĩa [GNPn]
Là chỉ số đo lường tổng sản phẩm quốc dân sản xuất ra trong 1 thời kỳ - theo giá cả hiện hành. GNPn thường được dùng để nghiên cứu mối quan hệ tài chính, ngân hàng.
- GNP thực tế [GNPr]
Là chỉ số đo lường tổng sản phẩm quốc dân sản xuất ra trong 1 thời kỳ nhưng theo giá cố định của thời kỳ được chọn làm gốc. GNPr thường được dùng để phân tích tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Yếu tố cầu nối giữa GNP danh nghĩa và GNP thực tế là chỉ số lạm phát/ chỉ số giá cả [D].
► 2 Cách tính chỉ số GNP
- Cách 1: Tính theo tổng sản phẩm quốc nội GDP
Ví dụ 1 nền kinh tế có GDP là 200 tỷ USD, thu nhập ròng từ nước ngoài trong năm là 60 tỷ USD. Vậy năm đó, GNP của nền kinh tế này là GNP = 200 + 60 = 260 tỷ USD
- Cách 2:
Nếu như 1 chiếc điện thoại sản xuất ra bán cho người tiêu dùng thì điện thoại đó là sản phẩm cuối cuối cùng. Còn các bộ phận như: màn hình, pin, sạc… mà nhà cung cấp bán cho nhà máy lắp ráp điện thoại được xem là sản phẩm trung gian. Trường hợp pin điện thoại đó được bán trực tiếp cho người tiêu dùng thì pin chính là sản phẩm cuối cùng tính vào chỉ số GNP.
► 5 Tiêu chí phân biệt GNP và GDP
Về mặt bản chất thì GNP và GDP [tổng sản phẩm quốc nội - Gross Domestic Product] là 2 thuật ngữ hoàn toàn khác nhau, cho nên chúng ta cần phải biết cách phân biệt rõ ràng:
| Tiêu chí | GNP | GDP |
| Khái niệm | • Là tổng sản phẩm quốc gia do người dân một nước sản xuất ra ở trong và cả ngoài nước. | • Là tổng sản phẩm quốc nội do người dân một nước sản xuất ra trong phạm vi lãnh thổ quốc gia đó. |
| Bản chất | • GNP được tạo ra ở tất cả các quốc gia, vùng lãnh thổ mà doanh nghiệp, công dân 1 quốc gia nào đó làm ra được. | • GDP là toàn bộ giá trị kinh tế được tạo ra trong phạm vi lãnh thổ 1 quốc gia. |
| Công thức tính | GNP = [X - M] + NR + C + I + G | GDP = C + I + G + NX Trong đó NX là xuất khẩu ròng của nền kinh tế |
| Mức độ phản ánh | • Chỉ số GNP phản ánh tốt hơn số lượng hàng hóa và dịch vụ mà người dân 1 nước có thể mua được nhờ phần chênh lệch tài sản từ nước ngoài | • Chỉ số GDP phản ánh tốt hơn số lượng hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ra - làm căn cứ tính bình quân cho người dân quốc gia đó |
| Tính ứng dụng | • Được ngân hàng thế giới ứng dụng để ước tính GNP của một quốc gia | • Được các quốc gia sử dụng để tính bình quân đầu người |
► Tầm quan trọng của GNP và hạn chế cần nhìn nhận
- GNP phản ánh thu nhập thực tế - là thước đo đánh giá sự phát triển kinh tế của một quốc gia hay vùng lãnh thổ.
- Chỉ số GNP sẽ cho biết quy mô thu nhập và mức sống của người dân một quốc gia. Nếu nghiên cứu GNP theo mức giá cố định sẽ cho chúng ta thấy được sự gia tăng về thu nhập và tình hình cải thiện mức sống của người dân trong một khoảng thời gian xác định.
- Nếu tốc độ tăng trưởng GNP thực tế thấp hơn tốc độ tăng dân số thì mức thu nhập bình quân đầu người của quốc gia đó sẽ giảm.
Bên cạnh những ảnh hưởng quan trọng thì chỉ số GNP cũng tồn tại những hạn chế cần nhìn nhận:
• Chỉ số GNP vẫn bỏ sót một số thành tố như: sản phẩm bán trong nền kinh tế ngầm hay sản phẩm tự cung tự cấp [rau củ quả trong vườn…]
• Với người mang 1 quốc tịch thì kết quả sản xuất người đó tạo ra được tính vào tổng sản phẩm quốc dân của cả 2 quốc gia khác nhau. Chỉ khi nào tính GNP toàn cầu thì kết quả sản xuất của công dân đó mới được tính gấp đôi. Do đó vẫn chưa thể hiện được chính xác tổng sản phẩm quốc dân của 1 nền kinh tế.
• Do có nhiều doanh nghiệp hoạt động trên quy mô toàn cầu, mạng lưới thương mại quốc tế phức tạp nên nếu chỉ dùng GNP so sánh nền kinh tế giữa các quốc gia với nhau thì sẽ khó khăn hơn.
Trong các yếu tố hình thành nên nền kinh tế vĩ mô, GNP luôn là chỉ số quan trọng để đánh giá tốc độ phát triển của một quốc gia, đồng thời cũng giúp nhìn nhận được “các vấn đề” tồn tại bên trong nền kinh tế. Hy vọng qua bài viết, bạn đã nắm được GNP là gì để có sự hình dung chính xác về bản chất của thuật ngữ này.
[Theo thebank.vn]
7 Thông tin hữu ích cần biết về ngành kinh tế xây dựng