Bài 15. THỦY QUYỂN. MỘT số NHÂN Tố ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT số SÔNG LỚN TRÊN TRÁI DAT MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Nắm được khái niệm thủy quyển. Hiểu và trình bày được vòng tuần hoàn nước trên Trái Đất. Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước của sông. Biết được đặc điểm và sự phân bố của một số sông lớn trên thê' giới. KIẾN THỨC Cơ BẢN Thuỷ quyển Khái niệm Thuỷ quyển là lớp nước trên Trái Đất, bao gồm nước trong các biển, các đại dương, nước trên lục địa và hơi nước trong khí quyển. Tuần hoàn của nước trên Trái Đất Vòng tuần hoàn nhỏ: nước bốc hơi, ngưng tụ thành mây, gây mưa tại chỗ, rồi bốc hơi,... Vòng tuần hoàn lớn: Nước biển, đại dương bốc hơi, ngưng tụ thành mây, theo gió thổi vào lục địa, gây mưa, nước mưa theo sông suối và dòng chảy ngầm về đại dương, rồi bốc hơi,... Một số nhân tô ảnh hưởng tới chế độ nước sông Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm ở miền khí hậu nóng hoặc những nơi địa hình thấp của khu vực khí hậu ôn đới, nguồn tiếp nước chủ yếu là nước mưa, nên chế độ nước sông ở từng nơi phụ thuộc vào sự phân bố lượng nước mưa trong năm của nơi đó. Ổ những vừng đất, đá thấm nước nhiều, nước ngầm có vai trò đáng kể trong việc điều hòa chế độ nước sông. ở miền ôn đới lạnh và những nơi sông bắt nguồn từ núi cao, nước sông đều do băng tuyết tan cung cấp. Mùa xuân đến, khi nhiệt độ lên cao, băng tuyết tan, sông được tiếp nước nhiều. Địa thế, thực vật và hồ đầm a] Địa tliế: Ờ miền núi, nước sông chảy nhanh hơn đồng bằng do độ dốc của địa hình. h] Thực vật: Khi nước mưa rơi xuống mặt đất, một lượng khá lớn được giữ lại ở tán cây, lượng còn lại khi xuống tới mặt đất một phần bị lớp thảm mục giữ lại, một phần len lỏi qua các rễ cây thấm dần xuống đất tạo nên những mạch ngầm, điều hòa dòng cháy cho sông ngòi, giảm lũ lụt. [?] Hồ. đầm: Khi nước sông dâng lên, một phần chảy vào hồ đầm. Khi nước xuống thì nước ở hồ đầm lại chảy ra làm cho sông đỡ cạn. III. Một số sông lớn trên Trái Đất Sông Diện tích lưu vực Chiều dài Đặc điểm Nin 2.881.000km2 6.685km [dài nhất thê' giới] Chảy theo hướng nam - bắc, qua ba miền khí hậu: xích đạo, cận xích đạo, hoang mạc. A-ma-dôn 7.170.000km2 [lớn nhất thê' giới] 6.437km [thứ nhì thê' giới] Nằm trong khu vực xích đạo, quanh năm đầy nước, lưu lượng trung bình 220.000m7s [lớn nhất thê' giới]. l-ê-nit-xây 2.580.000km2 4.102km Nằm trong khu vực ôn đới lạnh, mùa đông nước đóng băng, mùa xuân băng tan. Do sông chảy từ bắc lên nam, nên nước bị băng ở hạ lưu chắn lại, gây lũ lụt tràn bờ. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỞI GIỮA BÀI Dựa vào hình 15 [trang 56 - SGK], hãy trình bày vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn của nước trên Trái Đất. Vòng tuần hoàn nhỏ: Nước biển bốc hơi tạo thành mây, mây gặp lạnh tạo thành mưa rơi xuống biển. Vòng tuần hoàn lớn: Nước biển bốc hơi tạo thành mây, mây được gió đưa sâu vào lục địa; ở vùng vĩ độ thấp, núi thấp, mây gặp lạnh thành mưa; ở vùng vĩ độ cao và núi cao, mây gặp lạnh tạo thành tuyết; mưa nhiều và tuyết tan chảy theo sông và các dòng ngầm từ lục địa ra biển; biển lại bốc hơi,... Hãy nêu ví dụ minh họa về mối quan hệ giữa chế độ nước sông với chê' độ mưa. ở Xích đạo, lượng mưa nhiều, mưa quanh năm, nên sông ngòi đầy nước quanh năm; ở khu vực nhiệt đới gió mùa có một mùa mưa và một mùa khô, nên sông có 1 mùa nước lũ và 1 mùa nước cạn. Dựa vào kiến thức đã học và bản đồ Tự nhiên Việt Nam, em hãy cho biết vì sao mực nước lũ ở các sông ngòi miền Trung nước ta thường lên rất nhanh? Vì: Sông ngòi ngắn, dốc, do địa hình núi lan ra sát biển. Mưa khá tập trung, mưa với lượng nước mưa lớn, trong thời gian ngắn. Ở lưu vực của sông, rừng phòng hộ thường được trổng ở đâu? VI sao trồng ở đó? Trên các lưu vực sông, rừng phòng hộ thường được trồng ở những vùng núi cao, thượng nguồn của sông đê’ điều tiết nước. GỢI Ý THỰC HIỆN CÂU HÓI VÀ BÀI TẬP cuối BÀI Dựa vào hình 15 [trang 56 - SGK]. hãy chứng minh rằng: nước trén Trái Đất tham gia vào nhiều vòng tuần hoàn, cuối cùng trở thành một đường vòng khép kín. Nước trên Trái Đất tham gia vào nhiều vòng tuần hoàn: + Vòng tuần hoàn nhỏ: nước bốc hơi, ngưng tụ thành mây, gây mưa tại chỗ. rồi bốc hơi,... + Vòng tuần hoàn lớn: nước biển, đại dương bốc hơi, ngưng tụ thành mây, theo gió thổi vào lục địa, gây mưa, nước mưa theo sống suối và dòng chảy ngầm về đại dương, rồi bốc hơi,... Nước tham gia vào vòng tuần hoàn nhỏ, cũng đổng thời tham gia vòng tuần hoàn lớn, tạo thành một đường vòng khép kín. Hãy trình bày những nhân tố ánh hưởng tới chế độ nước sông. Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm: ỏ miền khí hậu nóng hoặc những nơi địa hình thấp của khu vực khí hậu ôn đới. nguồn tiếp nước chủ yếu là nước mưa, nên chê' độ nước sông ở từng nơi phụ thuộc vào sự phân bố lượng nước mưa không kể trong việc điều hòa chế độ nước sông. Ở miền ôn đới lạnh và những nơi sông bắt nguồn từ núi cao, nước sông đều do băng tuyết lan cung cấp. Mùa xuân đến, khi nhiệt độ lên cao, băng tuyết tan. sông được tiếp nước nhiều. Địa thế, thực vật và hồ đầm trong năm của nơi đó. Ở những vùng đất, đá thấm nước nhiều, nước ngầm có vai trò dó. + Địa thế: ơ miền núi, nước sông cháy nhanh hơn đổng bằng do độ dốc của địa hình. + Thực vật: Khi nước mưa rơi xuống mặt đất. một lượng khá lớn được giữ lại ở tán cày. lượng còn lại khi xuống tới mặt đất một phần bị lớp thảm mục giữ lại, một phần len lỏi qua các rề cây thấm dần xuống đất tạo nên những mạch ngầm, điều hòa dòng chảy cho sông ngòi, giảm lũ lụt. + Hồ. đầm: Khi nước sông lên. một phần chảy vào hồ đầm. Khi nước xuống thì nước ở hồ đầm lại chảy ra làm cho sông đỡ cạn. CÂU HÓI Tự HỌC /. Nước bốc bơi từ dại dương dược gió thổi vào lục diu ngưng két tạo thành nước và tuyết rơi xuống bê mặt lục dịa. san dó lại clỉdy vê dại dương, lại tiếp tục bốc hơi,... Đó là: A. Vòng tuần hoàn cả lớn và nhỏ. B. Vòng khép kín. c. Vòng tuần hoàn lớn. D. Vòng tuần hoàn nhỏ. Nước sông chảy nhanh hay chậm, phụ thuộc vào. A. Độ dốc của mặt nước ở nguồn sông. B. Độ dốc của mặt nước ở cửa sông, c. Độ dốc của đáy sông. D. Độ dốc cúa lòng sông. ơ khúc sông hẹp. nước chảy: A. Nhanh. B. Chậm. c. Bình thường. D. Rất chậm. Nliữn íô' quyết định đến chế độ sông là: A. Địa thế, địa chất. B. Chế độ mưa và nhiệt độ. c. Cây cỏ. D. Hồ đầm. Nhân tô'[inh hưởng đến chế [lộ nước sông hì: A. Địa thế, địa chất. B. Cây cò. c. Hồ đầm. I]. rất cả.
Câu hỏi xoay quanh văn 10
Soạn văn 10 tập 1 ngắn nhất
Soạn văn 10 tập 2 ngắn nhất
Bài soạn văn lớp 10 siêu ngắn
Giải giáo dục thể chất[bóng đá] 10 kết nối tri thức
Giải hóa học 10 cánh diều
Giải âm nhạc 10 chân trời sáng tạo
Soạn văn 10 tập 1 kết nối tri thức
Giải giáo dục thể chất[bóng rổ] 10 kết nối tri thức
Giải sinh học 10 cánh diều
Giải mĩ thuật 10 chân trời sáng tạo
Soạn văn 10 tập 2 kết nối tri thức
Giải giáo dục thể chất[đá cầu] 10 kết nối tri thức
Giải an ninh và quốc phòng 10 cánh diều
Giải hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 chân trời sáng tạo
Giải lịch sử 10 kết nối tri thức
Giải toán 10 tập 1 chân trời sáng tạo
Giải kinh tế và pháp luật 10 cánh diều
Giải tiếng Anh 10 chân trời sáng tạo
Giải địa lí 10 kết nối tri thức
Câu hỏi xoay quanh Địa lý 10
Giải toán 10 tập 2 chân trời sáng tạo
Giải công nghệ 10 cánh diều
Giải giáo dục thể chất[cầu lông] 10 chân trời sáng tạo
Giải vật lí 10 kết nối tri thức
Giải hóa học 10 kết nối tri thức
Soạn văn 10 tập 1 chân trời sáng tạo
Giải tin học 10 cánh diều
Giải giáo dục thể chất[bóng đá] 10 chân trời sáng tạo
Giải sinh học 10 kết nối tri thức
Soạn công dân 10 cực chất
Soạn văn 10 tập 2 chân trời sáng tạo
Giải âm nhạc 10 cánh diều
Giải an ninh và quốc phòng 10 kết nối tri thức
Giải công dân 10 cực chất
Giải lịch sử 10 chân trời sáng tạo
Giải mĩ thuật 10 cánh diều
Giải giáo dục thể chất [bóng rổ] 10 chân trời sáng tạo
Giải kinh tế và pháp luật 10 kết nối tri thức
Giải địa lí 10 chân trời sáng tạo
Giải hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 cánh diều
Giải giáo dục thể chất[đá cầu] 10 chân trời sáng tạo
Giải công nghệ 10 kết nối tri thức
Giải toán 10 tập 1 cánh diều
Giải vật lí 10 chân trời sáng tạo
Giải tiếng Anh 10 cánh diều
Giải tin học 10 kết nối tri thức
Giải toán 10 tập 2 cánh diều
Giải hóa học 10 chân trời sáng tạo
Giải giáo dục thể chất[cầu lông] 10 cánh diều
Giải âm nhạc 10 kết nối tri thức
Soạn văn 10 tập 1 cánh diều
Giải sinh học 10 chân trời sáng tạo
Giải giáo dục thể chất[bóng đá] 10 cánh diều
Giải toán 10 kết nối tri thức
Giải mĩ thuật 10 kết nối tri thức
Soạn văn 10 tập 2 cánh diều
Giải an ninh và quốc phòng 10 chân trời sáng tạo
Giải giáo dục thể chất[ bóng rổ] 10 cánh diều
Giải toán 10 chân trời sáng tạo
Giải hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 kết nối tri thức
Giải lịch sử 10 cánh diều
Giải kinh tế và pháp luật 10 chân trời sáng tạo
Giải giáo dục thể chất[đá cầu] 10 cánh diều
Giải tiếng Anh 10 kết nối tri thức
Giải công nghệ 10 chân trời sáng tạo
Giải toán 10 tập 1 kết nối tri thức
Soạn văn 10 kết nối tri thức
Giải giáo dục thể chất[cầu lông] 10 kết nối tri thức
Giải tin học 10 chân trời sáng tạo
Giải toán 10 tập 2 kết nối tri thức
Soạn văn 10 chân trời sáng tạo
Giải môn Giáo dục công dân lớp 10