>> Đồng Nhân dân tệ suy yếu trong bối cảnh kinh tế gián đoạn
Theo các nhà phân tích, mặc dù đồng Nhân dân tệ chạm mức thấp nhất trong hai năm so với đô la Mỹ, nhưng các đồng tiền châu Á khác cũng đã cho thấy sự sụt giảm mạnh hơn. Điều này có thể gây thêm rủi ro tài chính trong khu vực và làm tổn hại đến khả năng cạnh tranh xuất khẩu của Trung Quốc.
Tiềm năng chênh lệch lãi suất lớn hơn giữa Mỹ và châu Á có thể sẽ tiếp tục gây áp lực giảm giá đối với tiền tệ ở châu Á. Ảnh: May Tse
Cụ thể, ngày 29/8, đồng Nhân dân tệ đã chạm mức 6,9 CNY/USD lần đầu tiên từ tháng 8/2020, sau bài phát biểu có xu hướng “diều hâu” của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ [FED] Jerome Powell tại Hội nghị thượng đỉnh Jackson Hole cuối tuần trước.
Kể từ khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc [PBoC] bất ngờ cắt giảm hai mức lãi suất chủ chốt vào ngày 15/8, sau đó cắt giảm một cặp lãi suất cho vay khác vào tuần trước, đồng Nhân dân tệ đã cho thấy sự sụt giảm giá trị đáng kể so với đồng USD. Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc cũng thể hiện sự tách biệt chính sách với Mỹ - những người vẫn đang đẩy mạnh thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát.
Cũng trong ngày 29/8, đồng Won Hàn Quốc đã giảm xuống mức thấp nhất so với đồng USD kể từ tháng 4/2009 - thời điểm cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đang hoành hành.
Theo báo cáo của Viện Tài chính Quốc tế [IIF], các nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục cắt giảm nắm giữ trái phiếu Trung Quốc trong tháng 7 và bán phá giá khoảng 3 tỷ USD. Katrina Ell, nhà kinh tế cấp cao tại Moody's Analytics cho biết, các đồng tiền của thị trường mới nổi ở châu Á chịu áp lực mới sau cam kết của ông Powell trong việc giải quyết lạm phát. Tăng tỷ giá có xu hướng làm cho đồng đô la mạnh hơn. “Tiềm năng chênh lệch lãi suất lớn hơn giữa Mỹ và châu Á có thể sẽ tiếp tục gây áp lực giảm giá đối với tiền tệ ở châu Á”.
Sự suy yếu của các đồng tiền châu Á sẽ tạo ra nhiều tác động hơn đối với nhập khẩu lạm phát, rủi ro về vốn cho doanh nghiệp tăng cao khi các Ngân hàng Trung ương trong khu vực phải cân bằng giữa việc tăng lãi suất, mà không gây nguy hiểm cho tăng trưởng kinh tế.
Ông Wei Hongxu, một nhà nghiên cứu của tổ chức tư vấn đa quốc gia Anbound đánh giá, đồng USD mạnh lên, các đồng tiền chính khác như Yên và Euro cũng giảm giá, trong khi sự suy yếu của Nhân dân tệ được xem là nhỏ hơn tương đối. Ở một mức độ nào đó, đã làm giảm áp lực lên đồng tiền của Trung Quốc.
“Đồng Nhân dân tệ giảm giá có thể có lợi cho xuất khẩu của Trung Quốc, mặc dù nó cũng có thể làm tăng sự biến động trên thị trường vốn nước này”, ông nói.
Tuy nhiên, tác động tích cực của điều này đối với xuất khẩu của Trung Quốc dường như đã suy yếu kể từ năm 2017, một phần do căng thẳng thương mại với Mỹ và đại dịch Covid-19 diễn ra. Giới chuyên gia phân tích, ngay cả khi chúng ta chấp nhận việc phá giá sẽ thúc đẩy xuất khẩu, nhưng cũng cần chú ý đến mức độ mất giá ở các nền kinh tế khác và liệu có tồn tại hiện tượng cạnh tranh phá giá hay không. Trong khi đó, đồng Nhân dân tệ hiện mạnh hơn đồng tiền của nhiều nền kinh tế định hướng xuất khẩu lớn khác và hàng hóa sản xuất của Trung Quốc đã trở nên đắt hơn các đối thủ cạnh tranh kể từ khi đại dịch bắt đầu.
>> Biến động tỷ giá tác động thế nào tới hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam?
Một số quan sát cho thấy, tỷ giá đồng Yên giảm mạnh trong nửa đầu năm có thể khiến nhiều nền kinh tế định hướng xuất khẩu phá giá đồng tiền của họ để đảm bảo khả năng cạnh tranh xuất khẩu. Đồng tiền của Nhật Bản vào ngày 29/8 đã nhanh chóng tiếp cận mức thấp nhất trong 24 năm.
Đồng Yên Nhật rớt giá xuống mức thấp nhất trong 24 năm so với đồng USD, đã xuất hiện tình trạng nhà nhập khẩu Nhật Bản đề nghị đàm phán lại giá nhập khẩu. Ảnh: Quốc Tuấn
Theo Wind, một công ty dữ liệu tài chính của Trung Quốc công bố, kể từ đầu năm 2022, đồng won Hàn Quốc đã giảm hơn 13% so với đồng USD, trong khi đồng Yên Nhật và đồng Baht Thái Lan đã giảm lần lượt khoảng 20% và 9,8%. Chỉ riêng đồng Việt Nam là giảm nhẹ. Đồng Nhân dân tệ đã giảm khoảng 8,6% và đồng Euro cũng đã ghi nhận mức lỗ lớn khoảng 12%.
Tuy nhiên, ông Wei Hongxu cho rằng, rủi ro thương mại có thể được hạn chế do Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và Đông Nam Á có vị trí khác nhau trong chuỗi cung ứng và công nghiệp.
“Thực tế, vấn đề đáng lo hơn nằm ở dòng vốn và các lĩnh vực đầu tư. Sự giảm giá của đồng Yên Nhật Bản, đồng Won Hàn Quốc và cả Nhân dân tệ, có thể làm trầm trọng thêm rủi ro của dòng vốn ở châu Á - Thái Bình Dương”.
Rõ ràng, biến động tỷ giá Nhân dân tệ đang đặt ra nguy cơ tiềm tàng đối với các nền kinh tế mới nổi, những nước trong vài thập kỷ gần đây đã dựa vào đồng Nhân dân tệ như một “mỏ neo ổn định” nhờ dòng chảy thương mại với Trung Quốc gia tăng.
Đến nay, rất khó để xác định xem Trung Quốc sẽ cho phép Nhân dân tệ mất giá đến đâu. Dòng vốn vẫn có nguy cơ chảy ra khỏi Trung Quốc do chính sách mềm mỏng của PBoC ngày càng đối lập với sự cứng rắn của FED.
Đối với Việt Nam, TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia gia tài chính cho biết, khi Nhân dân tệ tiếp tục giảm mạnh, các doanh nghiệp nhập khẩu hàng từ Trung Quốc sẽ hưởng lợi, nhưng các doanh nghiệp xuất khẩu hàng sang Trung Quốc sẽ gặp bất lợi. Vì thế, các doanh nghiệp nên tịnh tiến sang các thị trường khác ngoài Trung Quốc để đa dạng hóa đầu ra cho hàng hóa.
Bên cạnh đó, hàng Trung Quốc cũng sẽ rẻ hơn ở các thị trường khác, nhất là thị trường EU, Nhật Bản... Do đó, hàng hóa Việt Nam sẽ bị giảm lợi thế cạnh tranh, thậm chí mất thị phần vào tay doanh nghiệp Trung Quốc ở các thị trường này.
“Ngoài ra, Nhân dân tệ giảm giá sẽ gây sức ép lên tỷ giá USD/VND trong bối cảnh USD đang tăng giá do FED bắt đầu tăng mạnh lãi suất cơ bản. Đặc biệt, hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc có thể tràn vào Việt Nam, khiến hàng hóa trong nước mất lợi thế trên sân nhà”, TS. Lê Xuân Nghĩa nói.
Đánh giá của bạn:
Nâng giá tiền tệ là gì? Mục đích và tác động của chính sách nâng giá tiền tệ? Tham khảo vấn đề tăng, giảm giá tiền tệ ở các nước?
Chắc hẳn chúng ta đã nghe tới việc nâng giá tiền tệ trong kinh tế rất nhiều, đây là hình thức với mục đích để tăng giá trị của đồng nội tệ so với ngoại tệ điều này sẽ góp phần chống lại tình trạng lạm phát.
1. Nâng giá tiền tệ là gì?
Nâng giá tiền tệ trong tiếng Anh là Revaluation. Hiện nay chắc hẳn trong kinh tế không ai còn xa lại với thuật ngữ về nâng giá tiền tệ là biện pháp chủ động làm tăng giá đồng nội tệ so với ngoại tệ, nghĩa là làm tỉ giá hối đoái danh nghĩa giảm xuống. Một quốc gia nâng giá tiền tệ do:
+ Áp lực của nước khác;
+ Để tránh phải tiếp nhận những đồng đôla bị mất giá từ Anh và Mỹ chạy vào nước mình;
+ Để hạ nhiệt nền kinh tế quá nóng [do giảm xuất khẩu, giảm đầu tư vào trong nước];
+ Để xây dựng sự ảnh hưởng của nước mình ở ra bên ngoài [tăng cường đầu tư và xuất khẩu vốn ra bên ngoài].
Chính phủ sử dụng các biện pháp phá giá tiền tệ để nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa trên thị trường một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn so với việc thực hiện cơ chế để nền kinh tế tự điều chỉnh theo hướng suy thoái [vì khả năng cạnh tranh kém nên cán cân xuất khẩu ròng đi xuống dẫn đến tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu giảm].
Bên cạnh đó, mức lạm phát xuống thấp, kéo dài cho đến khi năng lực cạnh tranh trên thị trường nội địa và xuất khẩu tăng lên. Chính phủ các nước thường sử dụng biện pháp phá giá tiền tệ để tạo nên một cú sốc mạnh và kéo dài đối để cân bằng cán cân thương mại.
– Phá giá tiền tệ kích thích hoạt động xuất khẩu cùng các hoạt động kinh tế phát triển, các dịch vụ đối ngoại liên quan khác thu về ngoại tệ, đồng thời hạn chế việc nhập khẩu và các hoạt động đối ngoại khác của trong cơ cấu kinh tế cũng phải chi ngoại tệ, kết quả là sẽ góp phần cải thiện cán cân thanh toán hàng hóa quốc tế, góp phần làm cho tỉ giá hối đoái [các dòng tiền ngoại tệ] danh nghĩa tăng giá trị lên.
– Khuyến khích việc nhập khẩu vốn, kích thích các dòng ngoại tệ kiều hối vào Việt Nam, đồng thời hạn chế các vốn đổ ra nước ngoài [xuất khẩu vốn] nhằm mục đích chính là tăng cung ngoại tệ làm cho tỉ giá hối đoái danh nghĩa lại tăng.
Xem thêm: Lưu thông tiền tệ là gì? Tìm hiểu quy luật lưu thông tiền tệ?
– Trong trường hợp nhu cầu về nội tệ giảm thì chính phủ sẽ phải dùng đến biện pháp dự trữ để mua nội tệ vào nhằm duy trì tỷ giá hối đoái và đến khi cạn kiệt nguồn dự trữ ngoại tệ thì không còn cách nào khác, chính phủ phải phá giá tiền tệ [giảm giá trị đồng nội tệ].
Từ đó chúng ta rút ra được những định lý như trên thị trường khi chúng ta muốn phá giá tiền tệ, ngân hàng Nhà nước buộc phải bỏ đồng nội tệ ra mua ngoại tệ. Thực chất thì đây chính là phát hành thêm các dòng tiền vào nền kinh tế, tăng lượng tiền mạnh hơn. Cung tiền theo đó được tăng theo cấp số nhân.
2. Mục đích và tác động của chính sách nâng giá tiền tệ:
Mục đích
– Mục tiêu của nâng giá tiền tệ là chống lạm phát.
Theo Ngân hàng Phát triển châu Á [ADB] khuyến cáo, khi lạm phát tăng cao, ảnh hưởng của lạm phát sẽ làm giảm sức mua của người nghèo và làm gia tăng bất bình đẳng về thu nhập và đặc biệt ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế và tính cạnh tranh của nền kinh tế quốc gia.
– Đôi khi một quốc gia áp dụng chính sách nâng giá tiền tệ còn nhằm mục đích xây dựng sự ảnh hưởng của mình ra bên ngoài [tăng cường đầu tư và xuất khẩu vốn ra bên ngoài], nhằm hạ nhiệt nền kinh tế phát triển quá nóng để tránh một cuộc khủng hoảng cơ cấu nghiêm trọng có thể xảy ra.
Như vậy ta thấy vấn đề nâng giá tiền tệ được xem là biện pháp điều chỉnh tỉ giá hối đoái khi những cường quốc về kinh tế – tài chính đi vào sử dụng công cụ này nhằm chiếm lĩnh thị trường hoặc khi nền kinh tế phát triển quá nhanh, quá nóng.
Cũng từ đó nếu muốn làm cho nền kinh tế trở nên bớt nóng hơn thì sử dụng biện pháp nâng giá tiền tệ để gây hiệu ứng kích thích chuyển vốn đầu tư ra ngước ngoài với họa động xuất khẩu vốn để kiếm lời.
Xem thêm: Cung ứng tiền tệ là gì? Money Supply M0, M1, M2, M3 là gì?
Tác động của chính sách nâng giá tiền tệ
Tác động của chính sách nâng giá tiền tệ có thể theo hai hướng sau:
Chính sách này cụ thể sẽ tác động tới thị trường nếu chúng ta muốn nâng giá tiền tệ ngân hàng trung ương phải thu bớt nội tệ vào nên lượng tiền cơ sở giảm, cung tiền giảm theo cấp số nhân. Đường LM dịch chuyển sang trái, sản lượng giảm, thất nghiệp tăng, tuy nhiên lạm phát giảm xuống.
Bên cạnh đó cũng từ chính sách tiến hành nâng giá tiền tệ khi nâng giá tiền tệ, các yếu tố khác không đổi thì sức cạnh tranh của hàng trong nước giảm xuống, làm giảm xuất khẩu ròng [xuất khẩu giảm nhập khẩu tăng], giảm tổng cầu, đường IS* dịch chuyển sang trái.
Như vậy từ các luật điểm đưa ra như trên ta thấy trong mô hình IS* – LM*, nâng giá tiền tệ làm lượng cung tiền giảm nên đường LM* cũng dịch chuyển sang trái. Do xuất khẩu ròng giảm làm cho tổng cầu giảm, đường IS* dịch chuyển sang trái. Kết quả của sự dịch chuyển này là sản lượng cân bằng giảm.
Liên hệ thực tiễn
Một nước áp dụng chính sách nâng giá tiền tệ nhằm phản ánh đúng hơn giá trị thực tế của đồng nội tệ.
Nếu như phá giá tiền tệ làm tăng xuất khẩu và giảm nhập khẩu nhưng cũng đồng nghĩa với việc quốc gia đó đang bán sản phẩm của mình cho nước ngoài với giá rẻ thì ngược lại nâng giá đồng nội tệ lại làm hàng hoá sản phẩm của quốc gia đó đắt đỏ hơn tại các thị trường nước ngoài.
Xem thêm: Cung tiền tệ là gì? Các khối tiền tệ và hàm cung tiền tệ?
Trên thực tế thì các chính sách nâng giá tiền tệ với tỉ giá hối đoái danh nghĩa rời xa giá trị thực, theo đó thì cơ chế vận hành cũng cí thể không chính xác tỉ giá hối đoái, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động ngoại thương của một quốc gia và bên cạnh đó thì vấn đề nâng giá tiền tệ cũng có tác dụng tốt, làm hàng hoá của nước đó được bán với mức giá tốt hơn trên thị trường nước ngoài và có thể kể tới là khi hàng hoá đủ tính cạnh tranh, không cần đến sự phá giá của đồng nội tệ để đạt được nhiều lợi ích hơn.
3. Tham khảo vấn đề tăng, giảm giá tiền tệ ở các nước:
Một nước tiến hành phá giá tiền tệ để phục vụ chủ yếu cho mục đích kinh tế, chính trị của mình:
– Thứ nhất, khuyến khích xuất khẩu hàng hoá hơn vì hàng hoá xuất khẩu ra nước ngoài của nước có đồng tiền bị phá giá sẽ rẻ hơn giá mặt hàng xuất khẩu của các nước khác.
– Thứ hai, hạn chế nhập khẩu đa dạng hàng hóa vì giá sản phẩm nhập khẩu thường đắt hơn giá sản phẩm được sản xuất trong nước.
– Thứ ba, khuyến khích đẩy mạnh du lịch trong nước vì ngoại tệ của khách du lịch sau khi đổi ra nội tệ của nước phá giá sẽ được nhiều lợi nhuận hơn. Hạn chế du lịch ra nước ngoài vì thị trường cần nhiều nội tệ hơn để đổi lấy một đơn vị ngoại tệ.
Diễn biến đơn giản nhất của quá trình phá giá tiền tệ là khi chiến tranh tiền tệ xảy ra ở Trung Quốc, 1 đồng USD chỉ đổi được trung bình 6,8 đồng CNY. Nhưng sau khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc phá giá, 1 đồng USD đã đổi được hơn 7 đồng CNY.
Cụ thể, nếu bạn mua thịt lợn ở quốc gia nào đó [rẻ hơn Trung Quốc trước đây] thì bạn có thể sẽ cân nhắc sang Trung Quốc mua thịt vì rẻ hơn. Việc phá giá đồng tiền chính là một cách gián tiếp để giảm giá toàn bộ các sản phẩm trên thị trường. Giá giảm thì cầu tăng. Đây là cách để một quốc gia có thể tăng cường xuất khẩu vì hàng hóa của họ sẽ trở nên rẻ hơn một cách tương đối so với các quốc gia khác. Việc có thể bán được nhiều hàng hóa hơn sẽ kéo lại được sự trì trệ của nền kinh tế. Người thất nghiệp cũng từ đó mà có cơ hội có việc làm.
Như vậy chúng tôi có thể thấy vấn đề giảm giá tiền tệ, từ trước tới giờ, không bao giờ là một chiến thuật được dân chúng ưa chuộng. Vì nó làm giảm đi mức sống của người dân cũng như khả năng mua sắm khi họ mua hàng hóa nhập khẩu hay khi đi ra nước ngoài. Nó cũng có thể dẫn tới lạm phát. Theo đó nên với giá giá tiền tệ có thể khiến việc trả lãi những món nợ quốc tế trở nên đắt hơn, nếu phải trả bằng tiền ngoại tệ.
Xem thêm: Đường cầu tiền tệ là gì? MD trong kinh tế vĩ mô là gì?