Trong những dòng hóa chất nổi bật, mọi người thường biết tới axit nitric là một hợp chất hoá học được dùng nhiều trong đời sống hiện tại, có tính axit và oxi hóa mạnh.
Mục lục
Axit nitric là gì? [HNO3]
Axit nitric có công thức hóa học HNO3, được gọi là dung dịch nitrat hidro hay còn được gọi là axit nitric khan. Axit này được hình thành từ trong tự nhiên, tạo ra từ các cơn mưa do sấm và sét tạo thành.
Tính chất lý hóa của Axit Nitric
Tính chất vật lý của axit HNO3
- Axit nitric là một chất lỏng không màu, dễ tan trong nước [C5%] → 3S [kết tủa] + 2NO + 4H2O
PbS + 8HNO3 đặc → PbSO4 kết tủa + 8NO2 + 4H2O
Ag3PO4 tan trong HNO3, HgS không tác dụng với HNO3
- Tác dụng với nhiều loại hợp chất hữu cơ: Axit nitric có khả năng phá hủy nhiều hợp chất hữu cơ, nên sẽ rất nguy hiểm nếu để axit này tiếp xúc với cơ thể con người.
Mức độ nguy hiểm khi tiếp xúc axit nitric
- Hít phải: Làm tổn thương đến hệ hô hấp, có thể khiến phổi sưng.
- Nuốt phải: Khiến vùng miệng, họng, thực quản, dạ dày bị bỏng, gây nguy hiểm đến tính mạng. Nhẹ sẽ thì gây nôn ói, tiêu chảy. Nặng thì sẽ khiến tuần hoàn máu bị rối loạn, gây tử vong.
- Bắn vào mắt: Làm tổn thương giác mạc, có thể dẫn đến mù lòa.
- Tiếp xúc với da: Gây bỏng da.
- Phơi nhiễm lâu nguy cơ dẫn tới ung thư.
- Khi làm việc với axit nitric cần phải mang dụng cụ bảo hộ lao động an toàn.
Lưu ý khi sử dụng dung dịch axit nitric HNO3
- Axit nitric là một chất oxy hóa mạnh, khi tác dụng với cyanit, bột kim loại có thể phát nổ và tự động bốc cháy khi phản ứng với turpentine.
- Ở nồng độ đậm đặc, HNO3 gây bỏng da do phản ứng với protein keratin, khiến da chuyển sang màu vàng. Khi được trung hòa sẽ chuyển hóa thành màu cam.
- Có thể phản ứng mạnh với những kim loại tạo thành khí hydro dễ cháy trong không khí.
- Khi pha loãng, tuyệt đối không đổ nước vào axit mà phải cho axit vào nước.
- Sử dụng những thùng chứa bằng nhựa thay cho kim loại vì axit nitric sẽ không tác dụng với chất liệu này.
- Những thùng chứa phải đậy nắp kín, tránh ánh sáng mặt trời.
- Khu vực cất giữ phải thoáng mát, tránh xa các nguồn nhiệt.
- Nền nhà phải chống được axit.
Biện pháp xử lý khi xảy ra sự cố khi tiếp xúc axit nitric HNO3
Axit bắn vào mắt: Ngay tức thì dùng nước sạch để rửa mắt, kết hợp nháy mắt liên tục trong 15 phút. Sau đó dùng muối natri clorua 0.9% để rửa lại rồi đến cơ sở y tế để được điều trị tiếp.
Axit tiếp xúc với da: Lột bỏ quần áo có dính axit, dùng khăn khô lau vết thương rồi sử dụng nước sạch [sử dụng xà phòng nếu có] để rửa lại nhiều lần. Đưa bệnh nhân tới cơ sở y tế để điều trị tiếp.
Hít phải hơi axit nitric: Di chuyển bệnh nhân ra khu vực thông thoáng, ủ ấm. Để nạn nhân nằm yên rồi liên hệ đến cơ sở y tế gần nhất.
Nuốt phải axit nitric: Hòa tan MgO với nước hoặc sữa với lòng trắng trứng rồi đưa tới cơ sở y tế gần nhất để điều trị.
Hỏa hoạn xảy ra do axit nitric: Sử dụng đến bột khô, bình khí cacbon dioxit để dập được lửa. Dùng dung dịch kiềm để trung hòa axit. Di chuyển những thùng chứa, hoặc dùng nước để làm nguội các thùng này tránh trường hợp phát nổ.
Trường hợp axit nitric bị tràn, rò rỉ: Dùng cát, đất để phủ lên nơi axit tràn ra. Sau đó sử dụng Ca[OH]2 hoặc soda khan để trung hòa. Dùng nước để làm sạch khu vực hóa chất bị rò rỉ
HNO3 loãng có nồng độ bao nhiêu?
Axit nitric tồn tại ở dạng chất lỏng hoặc khí, không màu, tan nhanh trong nước [C, 65%]. Hợp chất này trong tự nhiên sẽ có màu vàng nhạt do sự tích tụ của oxit nito. HNO3 là một axit có tính ăn mòn cao, dễ bắt lửa và cực độc. Axit nitric nồng độ 86% khi để ngoài không khí sẽ có hiện tượng khói trắng bốc lên.HNO3 bao nhiêu thì đặc?
Acid nitric loãng có thể cô đặc đến 68% với một hỗn hợp azeotropic 32% nước. Việc cô đặc hơn được thực hiện bằng cách chưng cất với acid sunfuric với vai trò là chất khử nước. Trong quy mô phòng thí nghiệm, cách chưng cất như thế phải được tiến hành bằng dụng cụ thủy tinh với áp suất thấp để tránh phân hủy acid này.HNO3 đọc là gì?
Axit nitric tinh khiết là chất lỏng không màu, bốc khói mạnh trong không khí ẩm và là một chất axit độc và ăn mòn và dễ gây cháy. Nếu một dung dịch có hơn 86% axit nitric, nó được gọi là axit nitric bốc khói.HNO3 loãng ra gì?
Axit nitric phân li hoàn toàn thành các ion H+ và NO3- trong dung dịch loãng. Dung dịch HNO3 làm quỳ tím chuyển đỏ. Tác dụng với oxit bazơ, bazơ và muối của axit yếu hơn tạo ra muối nitrat.