Trong những năm qua, ngành giáo dục và đào tạo huyện đã có nhiều giải pháp nhằm động viên, khuyến khích học sinh đến trường học tập, đặc biệt là học sinh dân tộc thiểu số, thực hiện tốt công tác phổ cập ở các cấp học và xây dựng trường chuẩn quốc gia, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục đối với các cấp học.
Hiện nay, ngành giáo dục đã thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Để không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, cấp ủy, chính quyền huyện đã có nhiều giải pháp chỉ đạo quyết liệt, sâu sát, hướng về cơ sở; xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm là phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo giáo dục tiểu học đúng độ tuổi và tiếp tục duy trì phổ cập giáo dục trung học cơ sở; nâng cao chất lượng giáo dục các cấp học, chất lượng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu ở vùng thuận lợi, bảo đảm chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn... Bên cạnh đó, huyện còn đặc biệt quan tâm tới việc phát triển hệ thống trường phổ thông dân tộc bán trú; công tác giáo dục dân tộc. Đây là các giải pháp quan trọng, phù hợp với đặc điểm của một huyện vùng cao biên giới của tỉnh, nhằm tạo điều kiện để con em các dân tộc thiểu số đi học và học lên các cấp học cao hơn.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giáo dục trên địa bàn huyện vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế; đó là: Chất lượng giáo dục các cấp học còn thấp, phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi, phổ cập giáo dục THCS chưa thật sự bền vững, nhất là ở các xã vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới; tỷ lệ học sinh bỏ học ở cấp trung học còn cao, Công tác hướng nghiệp, thực hiện phân luồng học sinh sau THCS, THPT thực hiện chưa đạt hiệu quả, còn hạn chế và bất cập; tỷ lệ học sinh sau khi tốt nghiệp THCS, THPT đi học nghề còn thấp. Việc huy động học sinh ra lớp và phổ cập giáo dục Mầm non cho trẻ 5 tuổi còn gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ phòng học kiên cố ở các trường học còn thấp; nhiều trường học còn thiếu nhà hiệu bộ, phòng học bộ môn, thiết bị dạy học, số trường chuẩn Quốc gia đạt tỷ lệ thấp...
Để nâng cao chất lượng giáo dục trong thời gian tới; ngành giáo dục cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
- Tăng cường xây dựng cơ sở vật chất theo hướng kiên cố hoá, mua sắm, cung cấp đủ trang thiết bị đáp ứng cho nhu cầu dạy và học, tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh phát huy hết khả năng giảng dạy và học tập, góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo trong nhà trường. Thực hiện tốt công tác xã hội hóa tại cơ sở.
- Thực hiện tốt các chế độ chính sách cho giáo viên và học sinh; chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và giáo viên; đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, tăng dần tỷ lệ giáo viên người dân tộc, người địa phương; Chỉ đạo việc dạy tiếng dân tộc thiểu số cho cán bộ, công chức, giáo viên công tác ở vùng đồng bào dân tộc; xây dựng đủ nhà công vụ cho nhà giáo.
- Chỉ đạo các tổ chức đoàn thể cần có việc làm cụ thể, thiết thực tác động tích cực đến phụ huynh học sinh trong việc đưa học sinh trong độ tuổi đến trường, đi học đều, kiên quyết xử lý các trường hợp tảo hôn, bỏ học giữa chừng và các hủ tục lạc hậu khác...
- Tăng cường công tác phối hợp giữa nhà trường với chính quyền địa phương đặc biệt là Ban đại diện cha mẹ học sinh, Hội khuyến học và các hội, đoàn thể có liên quan đến từng gia đình có học sinh bỏ học để vận động các em ra lớp. Thành lập Ban vận động học sinh ở các thôn gồm: các thành viên là Cán bộ phụ trách thôn, trưởng thôn hoặc Bí thư chi bộ, cán bộ giáo viên trong địa bàn thường xuyên chỉ đạo đến các cơ sở trường học tiến hành rà soát số học sinh bỏ học, xác định rõ nguyên nhân bỏ học trong thời gian qua, kịp thời đề ra giải pháp nhằm hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng học sinh bỏ học trong thời gian tới.
- Tập trung chỉ đạo việc nâng cao chất lượng dạy và học thông qua việc thực hiện tốt nội dung, chương trình, đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tự giác của học sinh trong học tập. Thực hiện việc kiện toàn đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục theo hướng đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, vững vàng về chính trị, chuyên môn nghiệp vụ. Chú trọng công tác thanh, kiểm tra trường học, tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên thực hiện nghiêm túc quy chế chuyên môn, nâng cao chất lượng đào tạo.
- Đổi mới phương pháp giáo dục đặc thù đối với các trường vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, nơi hầu hết học sinh là người dân tộc thiểu số nên khả năng tiếp thu của học sinh còn nhiều hạn chế. Muốn nâng cao được chất lượng giáo dục ở những trường này, trước hết, thầy cô giáo phải tìm hiểu được nếp sống, phong tục tập quán, hoàn cảnh của học sinh; qua đó, tìm phương pháp giáo dục phù hợp nhằm khơi dậy niềm đam mê, hứng thú học tập của các em. Không tạo áp lực bài vở, không học nhồi nhét mà kết hợp kiểm tra kiến thức với các hoạt động ngoại khóa, hội vui học tập; đưa ra các danh hiệu thi đua để học sinh phấn đấu; biểu dương, khen thưởng học sinh hàng tuần, hàng tháng, quan tâm chăm lo đến từng đối tượng học sinh
- Các trường học phải chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh, đối với các trường tiểu học phải chú trọng dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở lớp 1 bằng hình thức: tăng thời lượng tiết học, tổ chức nhiều lớp học 2 buổi; xây dựng kế hoạch phụ đạo học sinh yếu - kém, bồi dưỡng học sinh khá - giỏi. Đối với cấp học Mầm non; huy động 100% số trẻ 4-5 tuổi ra học các lớp Mẫu giáo để tạo nền cho học sinh vào học lớp 1.
- Thực hiện tốt phong trào Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực, tăng cường giáo dục kỹ năng sống, giáo dục đưa văn hóa truyền thống các dân tộc truyền dạy trong các trường học nhằm tạo ra môi trường giáo dục đảm bảo về tinh thần và vật chất để cho học sinh phấn khởi, hứng thú khi đến trường học tập, trong đó, có việc tổ chức hoạt động vui chơi tích cực, phù hợp với lứa tuổi học sinh và tổ chức các hoạt động gắn với cuộc sống văn hoá tinh thần ở địa phương.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giáo dục trên địa bàn huyện vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế; đó là: Chất lượng giáo dục các cấp học còn thấp, phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi, phổ cập giáo dục THCS chưa thật sự bền vững, nhất là ở các xã vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới; tỷ lệ học sinh bỏ học ở cấp trung học còn cao, Công tác hướng nghiệp, thực hiện phân luồng học sinh sau THCS, THPT thực hiện chưa đạt hiệu quả, còn hạn chế và bất cập; tỷ lệ học sinh sau khi tốt nghiệp THCS, THPT đi học nghề còn thấp. Việc huy động học sinh ra lớp và phổ cập giáo dục Mầm non cho trẻ 5 tuổi còn gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ phòng học kiên cố ở các trường học còn thấp; nhiều trường học còn thiếu nhà hiệu bộ, phòng học bộ môn, thiết bị dạy học, số trường chuẩn Quốc gia đạt tỷ lệ thấp...
Để nâng cao chất lượng giáo dục trong thời gian tới; ngành giáo dục cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
- Tăng cường xây dựng cơ sở vật chất theo hướng kiên cố hoá, mua sắm, cung cấp đủ trang thiết bị đáp ứng cho nhu cầu dạy và học, tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh phát huy hết khả năng giảng dạy và học tập, góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo trong nhà trường. Thực hiện tốt công tác xã hội hóa tại cơ sở.
- Thực hiện tốt các chế độ chính sách cho giáo viên và học sinh; chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và giáo viên; đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, tăng dần tỷ lệ giáo viên người dân tộc, người địa phương; Chỉ đạo việc dạy tiếng dân tộc thiểu số cho cán bộ, công chức, giáo viên công tác ở vùng đồng bào dân tộc; xây dựng đủ nhà công vụ cho nhà giáo.
- Chỉ đạo các tổ chức đoàn thể cần có việc làm cụ thể, thiết thực tác động tích cực đến phụ huynh học sinh trong việc đưa học sinh trong độ tuổi đến trường, đi học đều, kiên quyết xử lý các trường hợp tảo hôn, bỏ học giữa chừng và các hủ tục lạc hậu khác...
- Tăng cường công tác phối hợp giữa nhà trường với chính quyền địa phương đặc biệt là Ban đại diện cha mẹ học sinh, Hội khuyến học và các hội, đoàn thể có liên quan đến từng gia đình có học sinh bỏ học để vận động các em ra lớp. Thành lập Ban vận động học sinh ở các thôn gồm: các thành viên là Cán bộ phụ trách thôn, trưởng thôn hoặc Bí thư chi bộ, cán bộ giáo viên trong địa bàn thường xuyên chỉ đạo đến các cơ sở trường học tiến hành rà soát số học sinh bỏ học, xác định rõ nguyên nhân bỏ học trong thời gian qua, kịp thời đề ra giải pháp nhằm hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng học sinh bỏ học trong thời gian tới.
- Tập trung chỉ đạo việc nâng cao chất lượng dạy và học thông qua việc thực hiện tốt nội dung, chương trình, đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tự giác của học sinh trong học tập. Thực hiện việc kiện toàn đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục theo hướng đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, vững vàng về chính trị, chuyên môn nghiệp vụ. Chú trọng công tác thanh, kiểm tra trường học, tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên thực hiện nghiêm túc quy chế chuyên môn, nâng cao chất lượng đào tạo.
- Đổi mới phương pháp giáo dục đặc thù đối với các trường vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, nơi hầu hết học sinh là người dân tộc thiểu số nên khả năng tiếp thu của học sinh còn nhiều hạn chế. Muốn nâng cao được chất lượng giáo dục ở những trường này, trước hết, thầy cô giáo phải tìm hiểu được nếp sống, phong tục tập quán, hoàn cảnh của học sinh; qua đó, tìm phương pháp giáo dục phù hợp nhằm khơi dậy niềm đam mê, hứng thú học tập của các em. Không tạo áp lực bài vở, không học nhồi nhét mà kết hợp kiểm tra kiến thức với các hoạt động ngoại khóa, hội vui học tập; đưa ra các danh hiệu thi đua để học sinh phấn đấu; biểu dương, khen thưởng học sinh hàng tuần, hàng tháng, quan tâm chăm lo đến từng đối tượng học sinh
- Các trường học phải chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh, đối với các trường tiểu học phải chú trọng dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở lớp 1 bằng hình thức: tăng thời lượng tiết học, tổ chức nhiều lớp học 2 buổi; xây dựng kế hoạch phụ đạo học sinh yếu - kém, bồi dưỡng học sinh khá - giỏi. Đối với cấp học Mầm non; huy động 100% số trẻ 4-5 tuổi ra học các lớp Mẫu giáo để tạo nền cho học sinh vào học lớp 1.
- Thực hiện tốt phong trào Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực, tăng cường giáo dục kỹ năng sống, giáo dục đưa văn hóa truyền thống các dân tộc truyền dạy trong các trường học nhằm tạo ra môi trường giáo dục đảm bảo về tinh thần và vật chất để cho học sinh phấn khởi, hứng thú khi đến trường học tập, trong đó, có việc tổ chức hoạt động vui chơi tích cực, phù hợp với lứa tuổi học sinh và tổ chức các hoạt động gắn với cuộc sống văn hoá tinh thần ở địa phương.