Cách tính tỷ lệ bản đồ
Công thức tính tỉ lệ bản đồ
506 113.799Tải về
Hướng dẫn tính tỉ lệ bản đồ
- 1. Tỉ lệ bản đồ là gì?
- 2. Cách tính tỉ lệ bản đồ
- 3. Những ứng dụng của tỉ lệ bản đồ
Tỉ lệ bản đồ cho ta biết khoảng cách trên bản đồ đã thu nhỏ bao nhiêu lần so với kích thước thực tế. Vậy cách tính tỉ lệ bản đồ như thế nào? Để giúp bạn đọc có thể giải đáp được những thắc mắc này, VnDoc.com mời bạn đọc cùng tham khảo cách tính tỷ lệ bản đồ nhanh nhất.
- Cách vẽ sơ đồ tư duy
- Cách vẽ chân dung người
- Cách vẽ sơ đồ tư duy bằng IMindMap
Cách tính tỉ lệ bản đồ luôn là những điều mới mẻ đối với các bạn học sinh. Tuy cách tỉnh rất đơn giản, nhưng để hiểu được tầm quan trọng và những ứng dụng của nó thì lại là chuyện khác. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ cách tính tỉ lệ bản đồ cũng như nêu ra một số vai trò và ý nghĩa của nó. Nào chúng ta cùng vào phần đầu tiên, tỉ lệ bản đồ là gì?
1. Tỉ lệ bản đồ là gì?
Như chúng ta đã biết, bản đồ là một dạng thu nhỏ mang tính chất mô phỏng lại những tính chất thực địa bên ngoài. Để có thể vẽ được một tấm bản đồ với kích thước trên một tờ giấy, người ta phải thu nhỏ kích thước thực địa theo một tỉ lệ nhất định. Hay hiểu một cách khác, khi nhìn vào bản đồ, tỉ lệ bản đồ giúp ta biết được khoảng cách thực trên thực giữa bản đồ và thực địa là bao nhiêu.
Trên mỗi tấm bản đồ, tỉ lệ bản đồ thường được ghi ở phía bên trên hay tại phía góc của bản đồ.
Tỉ lệ bản đồ thường được biểu diễn ở hai dạng:
- Tỉ lệ số: Dạng này tương tự như số thập phân. Nhưng có một đặc điểm là tử số luông luôn là 1, và mẫu số thường được biểu thị dưới dạng 1000, 10000 hay 100000. Mẫu số càng lớn thì 1 đơn vị khoảng cách trên bản đồ so với thực địa càng lớn. Ví dụ: tỉ lệ 1:100.000 có nhĩa là cứ 1cm trên bản đồ thì ở ngoài thực địa sẽ là 100000 cm hay 1km.
- Tỉ lệ thước: Tỉ lệ này được vẽ cụ thể dưới dạng thức đo đã tính sẵn. Mỗi đọa đều ghi số đo độ dài tương ứng trên thực địa. VD: Mỗi đoạn 1cm thì bằng 1km hay 10km,…
Tỉ lệ bản đồ sẽ liên quan đến các đối tượng địa lý được thể hiện trên bản đồ. Tỉ lệ càng lớn thì chi tiết thể hiện trên bản đồ càng cao. VD như những bản đồ có tỉ lệ 1:100000 là bản đồ tỉ lệ lớn. Những loại bản đồ như thế này thường được in ở khổ lớn, như vậy mới có thể biểu thị hết các chi tiết trên bản đồ. Còn những loại bản đồ có tỉ lệ 1:1000000 là những bản đồ có tỉ lệ nhỏ, mức độ thể hiện chi tiết sẽ không cao.
2. Cách tính tỉ lệ bản đồ
Cách tính tỉ lệ bản đồ rất đơn giản, thực chất đọc xong định nghĩa tỉ lệ bản đồ là gì bạn cũng đã có thể tính được rồi.
Mình sẽ cho các bạn một vài ví dụ và đưa ra cách tính.
Vì dụ:
- Dựa vào bản đồ trên, bạn hãy tính khoảng cách thực theo đường chim bay, từ khách sạn Hải Vân, đến khách sạn thu Bồn, và từ khách sạn hòa Bình đến khách sạn Sông Hàn.
- Tương tự Đo và tính chiều dài đoạn đường Phan Bội Châu [ từ Trần Quý Cáp đến đường Lý Tự Trọng].
Cách tính: Dùng thước trên bản đồ từ khách sạn Hải Vân đến khách sạn Thu Bồn là 5,5 cm. Ta có tỉ lệ bản đồ ở hình số 8 là 1:7500. Vậy khoảng cách trên thực địa là:
5,5cm x 75000 = 41250cm = 412.5m.
Tương tự như trên, từ khách sạn Hòa Bình đến khách sạn Sông Hàn: Khoảng cách đo được trên bản đồ là 4.0cm. Tỉ lệ bản đồ là 1:7500. Vậy khoảng cách trên thự địa là: 4,0cm x 7500 = 30000cm = 300m
3. Những ứng dụng của tỉ lệ bản đồ
Bản đồ không chỉ được ứng dụng để xem đường đi, hay địa hình, mà còn được ứng dụng trong rất nhiều các lĩnh vực khác, chẳng hạn như kiến trúc xây dựng, quân sự, du lịch,…
3.1 Ứng dụng của tỉ lệ bản đồ trong kiến trúc xây dựng
Ở những công trình lớn, bản đồ là vật dụng không thể thiếu để các bộ phận, có thể làm việc ăn ý với nhau. Bởi một kiến trúc có rất nhiều các chi tiết, như cách bố trí không gian, căn phòng rộng bao nhiêu, tường dầy bao nhiêu, vị trí nào đặt cái gì, lắp cái gì,… rất rất nhiều những vấn đề liên quan, mà bản đồ như một công cụ để các bộ phận, để mọi người có thể làm việc ăn ý với nhau. Và tỉ lệ bản đồ sẽ giúp chúng ta khi nhìn vào bản đồ có thể hiểu được rằng kích thước thực của chúng là bao nhiêu, vô cùng tiện lợi.
3.2 Ứng dụng trong quân sự
Thêm một lĩnh vực mà bản đồ mà một trong những công cụ được sử dụng nhiều nhất. Trong mỗi trân đánh quân cả quân dịch và quan ta đều phải sử dụng bản đồ để đưa ra những chiến thuật sống còn. Bản đồ chính là công cụ hỗ trợ điều đó. Trong lĩnh vực này loại bản đồ được sử dụng nhiều nhất là bản đồ địa hình. Loại bản đồ này cũng sử dụng tỉ lệ bản đồ để đo được sự gồ ghề, dốc, độ cao của địa hình. Dựa vào đó mà đưa ra những chiến thật có lợi nhất cho quân ta.
4. Kết luận
Tỉ lệ bản đồ là một phần rất quan trọng được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống và trong mọi ngành nghề khác nhau. Trên đây là bài viết cách tính tỉ lệ bản đồ, rất mong những chia sẻ trên sẽ giúp ích được cho các bạn học sinh và những bạn đang cần.
Trên đây VnDoc.com vừa gửi tới bạn đọc bài viết Hướng dẫn tính tỉ lệ bản đồ. Chắc hẳn qua bài viết bạn đọc đã nắm được cách tính tỉ lệ bản đồ rồi đúng không ạ? Hi vọng qua bài viết này bạn đọc có thêm nhiều thông tin bổ ích nhé.
Tỉ lệ của một bản đồ là tỉ số giữa một khoảng cách đo trên bản đồ và khoảng cách ngoài thực địa. Nó chỉ rõ mức độ thu nhỏ của khoảng cách được vẽ trên bản đồ so với thực tế trên mặt đất, nếu tỉ lệ bản đồ càng lớn thì mức độ chi tiết của nội dung trên bản đồ càng cao.
Mục lục
- 1 Giới thiệu
- 2 Ký hiệu
- 3 Tỉ lệ xích
- 4 Biến đổi tỉ lệ trong phép chiếu Mercator
- 5 Xem thêm
- 6 Tham khảo
- 7 Liên kết ngoài
Tỉ lệ của một bản đồ địa lý là tỉ số giữa một khoảng cách đo trên bản đồ và khoảng cách ngoài thực địa. Ở góc bên dưới của một bản đồ Việt Nam có ghi: [xem hình đầu tiên ở mục "Các bản đồ cho phép dùng tỉ lệ"]:
-Tỉ lệ 1:10 000 000 hay
1
10000000
{\displaystyle {\frac {1}{10000000}}}
cho biết hình nước Việt Nam được vẽ thu nhỏ lại 10 000 000 lần.Chẳng hạn:Độ dài 1cm ứng với độ dài ngoài thực địa là 10 000 000cm hay 100km.
Ký hiệu của tỉ lệ có dạng 1:M, trong đó số M chỉ khoảng cách thực tế lớn gấp bao nhiêu lần khoảng cách tương ứng đo trên bản đồ. Chẳng hạn nếu 1cm trên bản đồ ứng với 1km ngoài thực địa thì bản đồ đó có tỉ lệ 1:100000 vì 1km = 100.000cm.
Bản đồ có tỉ lệ lớn thì càng chi tiết và tương ứng với số M nhỏ. Bản đồ tỉ lệ nhỏ kém chi tiết hơn và có số M lớn.
Việt Nam
Hà Nội
Bán đảo Đông Dương
Đông Nam Á
Châu Á
Đại lục Á-Âu
Một số ví dụ:
1:100.000.000 1:800.000 1:700.000.000 1:200.000.000Dưới dòng số tỉ lệ là một đường kẻ có hai màu trắng và đen. Hai màu này có ý nghĩa như nhau, đó là biểu thị một centimét tương ứng với bao nhiêu kilômét ngoai thuc dia
Tỉ lệ điểm Mercator là đồng nhất trên xích đạo do đường này là nơi tiếp xúc giữa hình cầu [trái đất] và hình trụ. Tỉ lệ biến đổi theo vĩ độ k = sec ϕ {\displaystyle k=\sec \phi } . Vì sec ϕ {\displaystyle \sec \phi } tiến đến vô cực khi chúng ta càng đến gần các cực,bản đồ Mercator bị bóp méo cực độ ở các vĩ độ cao và do đó, phép chiếu này hoàn toàn không phù hợp với các bản đồ thế giới [trừ khi chúng ta xét đến việc định hướng và các rhumb line - là các đường mà chúng cắt qua tất cả các kinh tuyết với cùng một góc]. Tuy nhiên, ở vĩ độ khoảng 25 độ, giá trị sec ϕ {\displaystyle \sec \phi } đạt khoảng 1,1 vì vậy Mercator là chính xác với sai số 10% trong một dải có độ rộng 50 độ có lấy xích đạo làm đường ranh giới. Các dải hẹp hơn thì độ chính xác tăng lên: một dải có độ rộng 16 độ [có xích đạo làm đường chính giữa] thì độ chính xác của phép chiếu nằm trong 1%.
Tiêu chí tiêu chuẩn đối với các bản đồ tỉ lệ lớn tốt là độ chính xác phải đạt tối thiểu 0.04%, tương ứng k = 1.0004 {\displaystyle k=1.0004} . Vì sec ϕ {\displaystyle \sec \phi } đạt đến giá trị này tại ϕ = 1.62 {\displaystyle \phi =1.62} độ [xem hình bên dưới, đường đỏ]. Do đó, tiếp tuyến Mercator có độ chính xác rất cao trong dải 3,24 độ lấy xích đạo làm trung tâm. Dải này theo phương bắc nam dài khoảng 360km [220mi]. Trong dải này Mercator là rất tốt, có độ chính xác cao và bảo tồn được hình dạng do nó được bảo tồn góc. Các quan sát này cho phép phát triển các phép chiếu biến đổi Mercator mà theo đó kinh tuyến được xem 'là xích đạo' của phép chiếu do đó chúng ta có thể tạo ra một bản đồ có độ chính xác cao bên trong một khoảng cách hẹp của kinh tuyến đó. Các bản đồ như thế này là tốt đối với các quốc qua trải dài gần kinh tuyến [như Anh] và có một bộ gồm 60 bản đồ như thế này đã sử dụng phép chiếu UTM. Do đó, trong cả hai phép chiếu [dựa trên các ellipsoid khác nhau] các phương trình chuyển đổi tọa độ x và y và phương trình chuyển đổi hệ số tỉ lệ là các hàm phức tạo theo cả kinh tuyến và vĩ tuyến.
Biến đổi tỉ lệ gần xích đạo đối với tiếp tuyến [đỏ] và cát tuyến [lục] của các phép chiếu Mercator.
- Bản đồ
- Bản đồ trực tuyến thành phố Hồ Chí Minh Lưu trữ 2009-07-09 tại Wayback Machine
- Bản đồ trực tuyến Lưu trữ 2006-05-24 tại Wayback Machine của Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam
- Bản đồ chi tiết địa hình Việt Nam Lưu trữ 2011-01-04 tại Wayback Machine thực hiện bởi Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ năm 1965
- Bản đồ chi tiết địa hình Việt Nam nguyên khổ, tỷ lệ 1:50.000 và 1:250.000 thực hiện bởi Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ thập kỷ 1960