Ý nghĩa bài hát Năm tháng vội vã

Tôi đọc xong "Năm tháng vội vã" vào một đêm tháng tám, sau bao ngày lần lữa khi nghĩ tới độ dài và độ dày của sách, để rồi nhận ra mình không hề lãng phí thời gian dành cho việc đọc nó chút nào.

“Mỗi người đều có thanh xuân, mỗi thanh xuân đều có câu chuyện, mỗi câu chuyện đều có nuối tiếc, mỗi nuối tiếc đều có hồi ức đẹp đẽ vô tận”.

Hồi ức đẹp đẽ mà đầy tiếc nuối ấy, được từ từ lần giở qua lời kể của Phương Hồi, cô gái váy đỏ thà để người khác hiểu nhầm mình là les chứ không muốn bắt đầu tình yêu cùng ai nữa. Tôi có cùng thắc mắc với Trương Nam, người được Phương Hồi trực tiếp kể lại câu chuyện ấy: phải thất tình đến thế nào thì người ta mới trở nên đau thương đến vậy, đến nỗi tự nhốt mình trong thế giới “không có tình yêu, không có dục vọng”? Thế nên tôi dõi theo câu chuyện một cách tò mò, để rồi mỗi lúc một bị cuốn vào không gian ấy.

Trái ngược với không khí u buồn đầu truyện, bức tranh tuổi xuân của Phương Hồi đã hiện ra bằng những nét cọ tươi tắn trong trẻo, và cũng thật gần gũi, dung dị. Đó là tuổi xuân của thế hệ 8X, họ trưởng thành trong những năm tháng không còn chiến tranh và đói nghèo, nhưng đời sống vẫn chưa cao lắm, ôtô, điện thoại di động, máy tính đều là những đồ dùng xa xỉ, và những thương yêu thuở học đường thường e ấp vụng về khó thốt thành lời. Đó không phải là câu chuyện của riêng Phương Hồi, mà là câu chuyện của một nhóm bạn thân, mà lạ lùng thay, có thể khiến rất nhiều người soi vào và nhận thấy bóng dáng mình, tuổi trẻ của mình trong đó.

Có lẽ tập thể lớp nào cũng có những con người như thế: một anh chàng giỏi giang sôi nổi, tỏa sáng như ánh mặt trời, một cô gái dịu dàng lặng lẽ như vì sao mờ nhạt ở góc trời, không chăm chú nhìn sẽ khó phân biệt được với muôn vàn vì sao khác. Một nhóm bạn chơi thân với nhau, nhưng dù quý mến nhau đến mấy thì mỗi người vẫn bộc lộ tính cách riêng biệt của mình. Khi một đôi trong nhóm chính thức thích nhau, mọi người cùng ra sức vun vào, giúp đỡ, bao che. Khi một người thích người khác mà không được đáp lại thì phải giữ bí mật lặng thầm, bởi nếu lộ ra, cả nhóm sẽ rơi vào tình trạng khó xử, ngượng ngùng, khó mà đối mặt và thân thiết được như những ngày trước nữa.

Phương Hồi chính là cô gái lặng lẽ và mờ nhạt ấy. Cậu bạn Triệu Diệp bịa ra cái cớ chung đường về để tiếp cận Phương Hồi, đưa cô ra khỏi lớp vỏ bọc của mình mà tiếp xúc cùng người khác, anh chàng Kiều Nhiên hiền lành thường trao đổi việc học với cô từng có lúc khiến cô có chút xuyến xao. Cô dần dần làm quen với họ, nhưng lại giữ một thái độ hết sức xa cách với Trần Tầm chỉ vì tự ti trước sức hút của cậu. Thế nhưng dù cô có ý định né tránh thứ ánh sáng rực rỡ mang tên Trần Tầm thế nào, thì cậu vẫn điềm nhiên tùng bước tiến thẳng vào cuộc đời cô, giúp cô cảm nhận được rằng, thích một người hóa ra có thể ấm áp đến vậy. Thích, ngày đó giữa họ chỉ dám dùng từ "thích" mà thôi, nhưng vẫn đủ lấp đầy trái tim cô, khiến phần đã hoang vu trong lòng cô nở hoa rực rỡ. Nhưng ai dám khẳng định tiếng "thích" ấy không ý nghĩa bằng bao lời hẹn thề “yêu nhau mãi mãi” mà những năm sau này người ta vẫn thường thốt lên một cách dễ dàng dù có khi vẫn còn ở độ tuổi vị thành niên?

Nếu thời gian có thể dừng lại ở những năm tháng ấy thì tốt biết bao, để nhóm bạn năm người bọn họ mãi được bên nhau, cùng đạp xe đến trường, cùng đối mặt với những kỳ thi, cùng đi ăn, cùng tham gia và cổ vũ các trận bóng, cùng tập múa, cùng biểu diễn nhân đại lễ Quốc khánh, cùng vào siêu thị ngắm những món đồ đắt tiền và nói vung trời về những dự định tương lai. Thế nhưng hai chữ “tương lai”, nào ai biết trước được sẽ mang đến những gì?

“Chúng em đều tưởng rằng sau khi trưởng thành là có thể mãi mãi được đồng hành với nhau, và thế là cố gắng trưởng thành, bất chấp mọi hậu quả, tuy nhiên khi đã đến độ tuổi phải nói lời tạm biệt với tuổi trẻ, mới chợt phát hiện ra rằng, hóa ra trưởng thành chỉ khiến chúng em phải xa nhau…”

Là do con người dễ đổi thay, hay bởi năm tháng vô tình trôi vội vã? Những người bạn từng gắn bó thân thiết, từng hẹn thề “chúng mình sẽ mãi mãi bên nhau”, khi khắc từng người trong nhóm lên gốc cây để lưu dấu kỷ niệm, hẳn không lường trước được rằng rồi dòng đời cũng sẽ cuốn mỗi người về một hướng khác nhau. Những mối tình si ngốc dại khờ thuở cấp ba cũng dần tan biến hoặc chuyển đối tượng yêu thương sang người khác. Đôi trai gái cứ ngỡ rằng bước chân vào giảng đường đại học sẽ được chính thức yêu nhau, sẽ có thể sánh bước bên nhau đến răng long đầu bạc, nào ngờ mỗi lúc một thêm khoảng cách. Chỉ riêng cô gái nhỏ Phương Hồi chậm chạp và cố chấp, không bắt kịp những đổi thay, cũng không chấp nhận nổi những thay đổi ấy. Cô mơ hồ nhìn thấy trước kết quả mà vẫn chọn cách giả ngơ, vờ như mắt không thấy tim sẽ không đau. Nhưng làm sao ngăn chặn được cái gọi là hiện thực? Dường như để có thể thực sự trưởng thành, người ta phải trải qua những mất mát, chia ly. Để rồi những năm tháng sau này, ai cũng chín chắn hơn, có thể tự bảo vệ tim mình tránh khỏi những tổn thương ấu trĩ, nhưng đó cũng là khi chúng ta đã dần đánh rơi dũng khí thuở ban đầu…

Bức tranh tuổi xuân từng tươi đẹp bao nhiêu, thì khi hoen ố ngả màu lại càng khiến lòng người xót xa hoài niệm. Tôi không tìm được một kết thúc viên mãn như cổ tích cho câu chuyện của Phương Hồi, nhưng khi khép sách lại, vẫn nghe lòng mình thanh thản. Một ý nghĩ lướt qua tâm trí, mong rằng sau này dù tuổi xuân đã và đang trôi qua của mình có gặp phải những gì, khi quay đầu lại vẫn có thể thấy hai chữ ‘bất hối”. Như lời Phương Hồi đã nói với Trương Nam:

"Em từng rất yêu và rất hận, nhưng tình yêu và nỗi hận thù đó đã trôi qua vội vã, đến giờ nghĩ lại thực ra em không thấy hối hận, nếu để cho em lựa chọn lại, em vẫn sẽ lựa chọn con đường mà mình đã đi qua".