Máu vàng là gì

Rh-null được xem là nhóm "máu vàng" vì đây là nhóm máu cực kỳ hiếm và mới chỉ được xác định có ở 43 người trên thế giới trong suốt 50 năm qua. Nhóm máu hiếm nhất thế giới này được giới y khoa tìm kiếm để phục vụ cho nghiên cứu khoa học và truyền máu. Tuy nhiên, người sở hữu nhóm máu này lại gặp nhiều rủi ro khi cần truyền máu.

Nhóm máu hiếm nhất là gì?

Hệ thống nhóm máu Rh là lớn nhất với 61 kháng nguyên

Để hiểu tại sao nhóm máu Rh-null lại quý đến vậy, ta phải hiểu cách các nhóm máu hoạt động thế nào. Trên bề mặt của mỗi một tế bào hồng cầu có tới 34 kháng nguyên, khác với kháng thể là các phân tử kích hoạt sản xuất một số protein chuyên biệt. Nhóm máu của một người được xác định dựa vào sự thiếu vắng một số kháng nguyên nhất định.

Các kháng nguyên lại thuộc về 35 hệ thống nhóm máu, trong đó hệ thống ABO và hệ thống Rh (Rhesus) được sử dụng rộng rãi nhất. Riêng hệ thống Rh là lớn nhất với 61 kháng nguyên. Không có gì bất thường khi con người thiếu một trong những kháng nguyên này. Tuy nhiên nếu một người thiếu tất cả các kháng nguyên phổ biến thì sẽ ra sao?

Câu trả lời là bạn có thể sở hữu nhóm máu hiếm nhất nếu máu của bạn thiếu các kháng nguyên mà mọi người đều có hoặc có kháng nguyên mà mọi người không có. Tỷ lệ một người có nhóm máu hiếm là khoảng 1/1.000 người hoặc ít hơn. Làm xét nghiệm máu là cách duy nhất giúp bạn biết được mình thuộc nhóm máu gì và có phải là nhóm máu hiếm hay không.

Nhóm máu hiếm nhất thế giới là nhóm máu vàng

Hiện nay, nhóm máu Rh-null được cho là nhóm máu hiếm nhất thế giới. Người mang nhóm máu này không có bất kỳ kháng nguyên thuộc loại Rh nào cả.

Cho đến nửa thế kỷ trước, các bác sĩ tin rằng một phôi thai mang nhóm máu Rh-null không thể tồn tại trong tử cung chứ đừng nói đến phát triển thành một người bình thường khỏe mạnh. Nhưng vào năm 1961, một phụ nữ thổ dân Úc được xác định thiếu tất cả các kháng nguyên trong hệ thống máu Rh, nghĩa là cô mang nhóm máu Rh-null. Kể từ đó đến nay, giới chuyên môn đã tìm ra 43 người có máu Rh-null trên thế giới.

Nhóm máu Rh-null được gọi là “máu vàng” là vì người mang nhóm máu này có thể truyền máu cho bất cứ ai có nhóm máu hiếm trong hệ thống Rh. Những người này có tiềm năng cứu sống những người thuộc nhóm máu hiếm lớn đến nỗi dù các mẫu máu được hiến tại ngân hàng máu hoàn toàn ẩn danh nhưng các nhà khoa học vẫn truy tìm được tung tích người sở hữu máu Rh-null để trực tiếp yêu cầu họ hiến thêm.

 Người mang nhóm máu hiếm nhất thế giới sẽ gặp nguy hiểm khi phải nhận máu

Cuộc sống của những người mang nhóm máu Rh-null

Vào năm 2014, theo bài báo đăng trên tờ The Atlantic, anh Thomas, người Thụy Sĩ, một trong số 43 người có dòng máu Rh-null hiếm hoi trên thế giới, đã áp dụng các biện pháp phòng ngừa nguy hiểm trong suốt cuộc đời mình để tránh tình huống phải truyền máu. 

Sau một tai nạn, anh phát hiện mình mang nhóm máu hiếm này. Khi còn nhỏ, anh không được phép đi trại hè vì sợ có thể gặp tai nạn. Đến khi trưởng thành, Thomas luôn lái xe hết sức cẩn thận và chỉ đi đến các quốc gia có bệnh viện hiện đại. Anh cũng luôn đeo một thẻ xác nhận anh thuộc nhóm máu hiếm nhất thế giới Rh-null, phòng trừ trường hợp phải nhập viện.

Nhiều người mang nhóm máu hiếm nhất thế giới Rh-null đã quyết định cống hiến cho khoa học, trong đó có Thomas. Tiến sĩ Marie-José Stelling, trưởng phòng thí nghiệm huyết học và miễn dịch tại Bệnh viện Đại học Geneva, đã giúp đỡ Thomas gửi máu đi phân tích tại Amsterdam và Paris.

Năm 18 tuổi, Thomas đi khắp nơi để hiến máu. Vài năm sau, khi anh nhận được yêu cầu khẩn cấp đầu tiên là hiến máu cứu sống một em bé sơ sinh, anh nhận ra nhóm máu của mình rất quý giá.

ÔngJames Harrison cũng giống như Thomas mang nhóm máu hiếm. Bắt nguồn từ ca phẫu thuật lồng ngực cắt bỏ lá phổi năm 14 tuổi, ông đã quyết định gần như tuần nào cũng đều đặn hiến huyết tương trong suốt 60 năm qua. Vì thế, ông được biết đến với biệt danh "người đàn ông có cánh tay vàng".

Harrison sở hữu một loại kháng thể bất thường trong máu. Các bác sĩ đã sử dụng kháng thể của ông để tạo ra một loại thuốc có tên Anti-D, giúp ngăn ngừa phụ nữ có nhóm máu Rh âm tính phát triển kháng thể RhD trong thời kỳ mang thai.

Theo Dịch vụ Chữ thập đỏ Australia, thuốc Anti-D và máu của ông Harrison đã cứu sống được hơn hai triệu trẻ sơ sinh.

Người mang nhóm máu Rh-null chỉ có thể nhận chính máu Rh-null

Nhóm máu hiếm mang lại nhiều rủi ro về sức khỏe

Cũng vì sự khan hiếm của nhóm máu Rh-null, loại máu này thường chỉ được hiến trong những trường hợp bắt buộc bởi nó chỉ tiếp nhận chính máu Rh-null mà không thể tiếp nhận bất cứ loại máu nào khác. Điều này có nghĩa là người sở hữu máu Rh-null có nguy cơ tử vong vì mất máu cao hơn hẳn người có nhóm máu khác.

Trong trường hợp bị truyền các loại máu Rh mà không phải Rh-null, kháng thể trong máu của những người nhóm Rh-null có thể phản ứng với các tế bào máu của người hiến không tương thích, gây ra phản ứng miễn dịch dẫn đến khả năng gây tử vong ngay lập tức.

Người mang nhóm máu hiếm có tỷ lệ tử vong cao hơn nếu gặp tai nạn cần phẫu thuật, truyền máu và thường gặp nhiều rủi ro khi mang thai, sinh nở.

Các nhóm máu khác nhau tùy thuộc vào cấu tạo gen của cá nhân. Nhóm máu hiếm nhất và phổ biến nhất cũng khác nhau tại những khu vực trên thế giới. Ngoài nhóm máu Rh-null, các nhóm máu sau cũng được xem là nhóm máu hiếm như Bombay, Lutheran, Rh âm tính bởi tỷ lệ người sở hữu ít hơn một trong 1.000 người.

Do những rủi ro có thể xảy ra khi truyền và nhận máu nên mỗi người cần đi xét nghiệm máu để biết mình có thuộc nhóm máu hiếm hay không. Nếu không may bạn rơi vào nhóm máu hiếm nhất thế giới thì nên có những biện pháp phòng ngừa để ngăn việc phải trải qua phẫu thuật, truyền máu.