Hướng dẫn soạn ngữ văn bài làm thơ lục bát

Hướng dẫn soạn bài Làm một bài thơ lục bát bộ sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn nhất và đủ ý giúp học sinh dễ dàng nắm được nội dung chính bài Làm một bài thơ lục bát để chuẩn bị bài và soạn văn 6. Mời các bạn đón xem:

Soạn bài Làm một bài thơ lục bát Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Viết: Làm một bài thơ lục bát ngắn gọn:

Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

Em hãy tìm đọc bài thơ “Chăn trâu đốt lửa”, sau đó trả lời những câu hỏi sau:

Câu 1 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Cách ngắt nhịp của thơ lục bát thường là nhịp chẵn. Tuy nhiên, cách ngắt nhịp của dòng thơ thứ 4 là 3/3/2. Việc ngắt nhịp như thế có tác dụng gì?

Trả lời:

Cách ngắt nhịp của dòng thơ thứ 4 là: "Củ khoai nướng/ để cả chiều/ thành tro" khác với cách ngắt nhịp thông thường trong thơ lục bát đã góp phần diễn tả cảm xúc bâng khuâng của nhà thơ, khi khoảnh khắc hoàng hôn đang đến.

Câu 2 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Dựa vào hiểu biết về thể thơ lục bát, em hãy chỉ ra sự hiệp vần và sự phối hợp thanh điệu của bài thơ trên bằng cách điền vào bảng sau:

Trả lời:

Câu 3 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1):Cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ được miêu tả chi tiết, rõ ràng, tỉ mỉ hay được thể hiện bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu? Việc thể hiện như thế có tác dụng gì?

Trả lời:

- Cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ được thể hiện bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu: chăn trâu, thả diều, nướng khoai đến những nét tiêu biểu như gió đông hay khoảnh khắc hoàng hôn đến.

- Việc sử dụng các chi tiết chấm phá, tiêu biểu, ngôn từ giản dị nhưng giàu sức gợi đã tạo nên bức tranh đồng quê thanh bình, yên ả.

Câu 4 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Cảm xúc của tác giả trong bài thơ được thể hiện trực tiếp hay gián tiếp, thông qua những hình ảnh nào?

Trả lời:

- Cảm xúc của tác giả được thể hiện gián tiếp qua việc kể về buổi chiều chăn trâu, thả diều, nước khoai, cảm nhận ấy còn được thể hiện qua cảm nhận về “gió đông”, về khoảnh khắc hoàng hôn đang dần buông.

Câu 5 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Từ việc tìm hiểu bài thơ trên, em học được điều gì về cách làm thơ lục bát?

Trả lời:

Từ tìm hiểu bài thơ, em học được cách làm thơ lục bát:

- Về vần, nhịp, thanh điệu: bài thơ có các câu lục và câu bát xen kẽ, tiếng thứ sáu của câu lục thứ nhất hiệp vần với tiếng thứ sáu của câu bát thứ nhất. Tiếng thứ tám của câu bát thứ nhất hiệp vần với tiếng thứ sáu của câu lục thứ hai và tiếng thứ sáu của dòng bát thứ hai.

Hướng dẫn quy trình viết

Đề bài: Làm một bài thơ lục bát thể hiện cảm xúc, suy ngẫm của em về một cảnh đẹp hoặc một sự việc mà em từng chứng kiến.

Soạn văn 6 Làm một bài thơ lục bát gồm có phần yêu cầu, phần đáp án chuẩn và phần giải thích, hướng dẫn chi tiết cho từng câu hỏi có trong cuốn sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 tập 1 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc. Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép với mục đích thương mại.

Đề bài:

Hãy làm một bài thơ lục bát thể hiện cảm xúc, suy ngẫm của em về một cảnh đẹp hoặc một sự việc mà em từng chứng kiến.

Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

Câu 1 trang 71 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Cách ngắt nhịp của thơ lục bát thường là nhịp chẵn. Tuy nhiên, cách ngắt nhịp của dòng thơ thứ 4 lại là 3/3/2. Việc ngắt nhịp như thế có tác dụng gì?

Xem đáp án

Câu thơ “Củ khoai nướng/ để cả chiều/ thành tro” được ngắt nhịp lẻ 3/3/2 khác với ba câu thơ được ngắt bằng nhịp chẵn ở trên, nhằm tạo ra một khoảng lặng, một nhịp lắng hơn, để thể hiện cảm xúc bâng khuâng, nuối tiếc man mác của nhà thơ khi hoàng hôn buông xuống sau một chiều rong ruổi.

Câu 2 trang 71 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Dựa vào hiểu biết về thơ lục bát, em hãy chỉ ra sự hiệp vần và sự phối hợp thanh điệu của bài thơ trên bằng cách điền vào bảng sau (làm vào vở):

12345678LụcBát

Xem đáp án

1

2

3

4

5

6

7

8

Lục

B

B

T

T

B

B

đồng

Bát

T

B

B

T

T

B

đông

B

B

nhiều

Lục

T

B

T

T

B

B

diều

Bát

T

B

T

T

T

B

chiều

B

B

Câu 3 trang 71 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Cảnh sắc của thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ được miêu tả chi tiết, rõ ràng, tỉ mỉ, hay được thể hiện bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu? Việc thể hiện như thế có tác dụng gì?

Xem đáp án

- Cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người được miêu tả bằng một vài chi tiết tiêu biểu, như:

• Cảnh sắc thiên nhiên: rạ rơm, gió đông, con diều, củ khoai...
• Hoạt động của con người: chăn trâu, đốt lửa, đuổi theo con diều, nướng khoai...

- Tác dụng: vừa giúp phác họa một cách khái quát, toàn cảnh bức tranh thiên nhiên rộng lớn trên cánh đồng mùa đông vừa gặt, với những đứa trẻ sung sướng thả diều, nướng khoai; vừa để lại không gian cho người đọc tưởng tượng, liên tưởng và cảm nhận vẻ đẹp và những tình cảm bâng khuâng, xao xuyến trong từng dòng thơ.

Câu 4 trang 71 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Cảm xúc của tác giả trong bài thơ thể hiện trực tiếp hay gián tiếp, thông qua những hình ảnh nào?

Xem đáp án

- Cảm xúc của tác giả trong bài thơ được thể hiện gián tiếp.

- Cảm xúc của tác giả được thể hiện thông qua hình ảnh: buổi chiều chăn trâu, cắt cỏ, thả diều, nướng khoai... Những hình ảnh ấy được khắc họa trong khung cảnh chiều hoàng hôn mùa đông đang buông xuống → Tất cả hòa quyện với nhau, thể hiện tâm trạng bâng khuâng, có chút tiếc nuối khi buổi chiều đã trôi qua rất nhanh của tác giả.

Câu 5 trang 71 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Theo em, nét độc đáo của bài thơ này là gì?

Xem đáp án

Nét độc đáo của bài thơ:

- Sử dụng các từ ngữ giản dị nhưng giàu sức gợi (gió đông, con diều) → Khắc họa vẻ đẹp thanh bình của miền quê

- Dùng từ 1 cách tinh tế để lột tả trạng thái của người và sự vật:

• "mải mê" thể hiện sự say mê, thích thú quên đi tất cả của đứa trẻ thả diều
• "tro" thể hiện trạng thái của củ khoai, đồng thời lột tả màu sắc của hoàng hôn

- Sử dụng phép đối (ít >< nhiều), giữa cái hữu hình (rơm) và cái vô hình (gió đông), tạo sự liên tưởng mới mẻ

- Hình ảnh củ khoai nướng - cháy thành tro → Tạo dòng chảy thời gian, từ chiều đến hoàng hôn, tạo sự bao trùm của không gian rộng lớn

Câu 6 trang 71 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Từ việc tìm hiểu bài thơ trên, em học được điều gì về cách làm thơ lục bát?

Xem đáp án

Từ việc tìm hiểu bài thơ, em học được cách làm thơ lục bát như sau:

1. Về hình thức:

- Phải gồm các cặp câu thơ (1 câu lục và 1 câu bát) đan xen với nhau - cứ 1 câu lục thì sẽ có 1 câu bát

- Gieo vần:

• Từ thứ 6 câu lục vần với từ thứ 6 câu bát kế tiếp
• Từ thứ 8 câu bát vần với từ thứ 6 câu lục kế tiếp

- Nên sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, nhân hóa, điệp từ.. để tạo những liên tưởng thú vị

2. Về nội dung:

- Thể hiện được nội tâm, cảm xúc, cách nghĩ về một vấn đề, hình ảnh nào đó

- Thể hiện gián tiếp cảm xúc qua các hình ảnh

Bảng kiểm hình thức và nội dung bài thơ lục bát

Phương diện

Nội dung kiểm tra

Đạt / Chưa đạt

Hình thức

Bài thơ gồm các dòng lục (6 tiếng) và dòng bát (8 tiếng) xen kẽ

Các dòng thơ chủ yếu được ngắt theo nhịp chẵn

Cách hiệp vần: tiếng thứ sáu của dòng lục vần với tiếng thứ sáu của dòng bát kế nó

Tiếng thứ tám của dòng bát đó vần với tiếng thứ sáu của dòng lục kế tiếp

Bài thơ sử dụng một số biện pháp tu từ: so sánh, nhân hóa, điệp từ, điệp ngữ…

Các từ ngữ trong bài thơ thể hiện được chính xác điều người viết muốn nói

Các hình ảnh sống động, thú vị

Nội dung

Bài thơ thể hiện được một trạng thái cảm xúc, một suy nghĩ, một cách nhìn nào đó về cuộc sống

---------

\>> Tiếp theo: Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ lục bát

Ngoài bài Soạn văn 6 Làm một bài thơ lục bát trên đây, chúng tôi còn biên soạn và sưu tầm chọn lọc nhiều đề thi KSCL đầu năm lớp 6, đề thi giữa kì 1 lớp 6, đề thi học kì 1 lớp 6, đề thi giữa kì 2 lớp 6 và đề thi học kì 2 lớp 6 tất cả các môn. Mời quý thầy cô, phụ huynh và các em học sinh tham khảo.