Việt Nam hiện có 05 thành phố trực thuộc Trung ương gồm Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ.
Ngoài 05 thành phố này, thì hiện nay đang có nhiều tỉnh đang được Trung ương định hướng trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong thời gian tới [như Khánh Hòa, Thừa Thiên – Huế,…].
Cụ thể, mục tiêu đến năm 2030, Khánh Hòa là thành phố trực thuộc Trung ương trên cơ sở phát huy cao độ tiềm năng và lợi thế về biển, là đô thị thông minh, bền vững, bản sắc và kết nối quốc tế;
Đây là mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết 09-NQ/TW năm 2022 về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 do Ban Chấp hành Trung ương ban hành.
Bên cạnh đó, mục tiêu đến năm 2025, Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế, với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện môi trường và thông minh [Theo Nghị quyết 54-NQ/TW năm 2019].
Tiêu chuẩn thành phố trực thuộc Trung ương
Tiêu chuẩn thành phố trực thuộc Trung ương được quy định tại Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 và Nghị quyết 27/2022/UBTVQH15 bao gồm:
[1] Quy mô dân số thành phố trực thuộc Trung ương
Thành phố trực thuộc Trung ương có dân số từ 1.000.000 người trở lên.
Theo Tổng cục Thống kê, quy mô dân số của 05 thành phố trực thuộc Trung ương năm 2021 lần lượt là TP.Hồ Chí Minh 9.166,84 nghìn người; Cần Thơ 1.246,99 nghìn người; Đà Nẵng 1.195,49 nghìn người; Hải Phòng 2.072,39 nghìn người; Hà Nội 8.330,83 nghìn người.
[2] Diện tích tự nhiên thành phố trực thuộc Trung ương
Thành phố trực thuộc Trung ương có diện tích tự nhiên từ 1.500 km2 trở lên.
Theo Tổng cục Thống kê, diện tích tự nhiên của 05 thành phố trực thuộc Trung ương lần lượt là Hà Nội 3.359,82 km2; Hải Phòng 1.526,52 km2; Đà Nẵng 1.284,73 km2; TP.Hồ Chí Minh 2.095,39 km2; Cần Thơ 1.440,40 km2.
[3] Đơn vị hành chính trực thuộc của thành phố trực thuộc Trung ương
Thành phố trực thuộc Trung ương có số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc có từ 09 đơn vị trở lên.
Tỷ lệ số quận, thị xã, thành phố trực thuộc trên tổng số đơn vị hành chính cấp huyện từ 60% trở lên, trong đó có ít nhất là 02 quận.
[4] Đã được công nhận là đô thị loại đặc biệt hoặc loại I; hoặc khu vực dự kiến thành lập thành phố trực thuộc trung ương đã được phân loại đạt tiêu chí của đô thị loại đặc biệt hoặc loại I.
[5] Cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội đạt quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13. Cụ thể:
- Cân đối thu chi ngân sách: Dư;
- Thu nhập bình quân đầu người năm so với cả nước: 1,75 lần;
- Mức tăng trưởng kinh tế trung bình 3 năm gần nhất [%]: Đạt bình quân của cả nước;
- Tỷ lệ hộ nghèo trung bình 3 năm gần nhất [%]: Đạt bình quân của cả nước;
- Tỷ trọng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ trong cơ cấu kinh tế: 90%;
- Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp nội thành, nội thị, thị trấn, quận và phường: 90%.
Lưu ý: Nghị quyết 27/2022/UBTVQH15 có tiêu chí đặc thù đối với thành phố trực thuộc trung ương.
Cụ thể, Thành phố trực thuộc trung ương có 02 yếu tố đặc thù sau đây thì mức tối thiểu của tiêu chuẩn quy mô dân số, tiêu chuẩn tỷ lệ số quận, thị xã, thành phố trực thuộc trên tổng số đơn vị hành chính cấp huyện bằng 50% mức quy định tại khoản 1 và điểm b khoản 3 Điều 4 của Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13; các tiêu chuẩn khác thực hiện theo quy định tại Mục 2 [Tiêu chuẩn của đơn vị hành chính đô thị]:
- Có di sản văn hóa vật thể được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp quốc [UNESCO] công nhận;
- Được xác định là trung tâm du lịch quốc tế trong quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Nội dung nêu trên là phần giải đáp, tư vấn của chúng tôi dành cho khách hàng của THƯ VIỆN PHÁP LUẬT. Nếu quý khách còn vướng mắc, vui lòng gửi về Email info@thuvienphapluat.vn.
Theo thống kê từ danh sách đơn vị hành chính của Tổng cục Thống kê, cả nước hiện có 87 thành phố, gồm 5 thành phố trực thuộc Trung ương là Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM và Cần Thơ; 1 thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương là TP Thủ Đức của TP.HCM cùng với 81 thành phố trực thuộc 58 tỉnh.
Trong đó, có 1 tỉnh có 4 thành phố trực thuộc là Quảng Ninh [TP Hạ Long, TP Móng Cái, TP Uông Bí, TP Cẩm Phả].
Có 4 tỉnh có 3 thành phố trực thuộc là Thái Nguyên [TP Thái Nguyên, TP Sông Công, TP Phổ Yên]; Bình Dương [TP Thủ Dầu Một, TP Dĩ An, TP Thuận An]; Đồng Tháp [TP Cao Lãnh, TP Sa Đéc, TP Hồng Ngự] và Kiên Giang [TP Rạch Giá, TP Hà Tiên, TP Phú Quốc].
Có 12 tỉnh có 2 thành phố trực thuộc là Vĩnh Phúc [TP Vĩnh Yên, TP Phúc Yên]; Bắc Ninh [TP Bắc Ninh, TP Từ Sơn]; Hải Dương [TP Hải Dương, TP Chí Linh]; Ninh Bình [TP Ninh Bình, TP Tam Điệp]; Thanh Hóa [TP Thanh Hóa, TP Sầm Sơn]; Quảng Nam [TP Tam Kỳ, TP Hội An]; Khánh Hòa [TP Nha Trang, TP Cam Ranh]; Lâm Đồng [TP Đà Lạt, TP Bảo Lộc]; Đồng Nai [TP Biên Hòa, TP Long Khánh]; Bà Rịa – Vũng Tàu [TP Bà Rịa, TP Vũng Tàu]; An Giang [TP Long Xuyên, TP Châu Đốc].
Còn 41 tỉnh còn lại có 1 thành phố trực thuộc.
Thành phố có diện tích lớn nhất là Hạ Long [Quảng Ninh] với 1.119,36 km². Thành phố có diện tích nhỏ nhất là Sầm Sơn [Thanh Hóa] với 44,94 km².
Thành phố có nhiều đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc nhất là Huế [Thừa Thiên Huế] với 36 đơn vị hành chính cấp xã [29 phường và 7 xã]. Thành phố có ít đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc nhất là Ngã Bảy [Hậu Giang] với 6 đơn vị hành chính cấp xã [4 phường và 2 xã].
Thành phố có nhiều xã nhất là Quảng Ngãi [Quảng Ngãi] với 14 xã. Có 7 thành phố chỉ có phường, không có xã trực thuộc là: Bắc Ninh [Bắc Ninh], Dĩ An [Bình Dương], Đông Hà [Quảng Trị], Sóc Trăng [Sóc Trăng], Thủ Dầu Một [Bình Dương], Từ Sơn [Bắc Ninh] và Vĩnh Long [Vĩnh Long].
Thành phố có nhiều phường nhất là Thanh Hóa [Thanh Hóa] với 30 phường. Thành phố có ít phường nhất là Phú Quốc [Kiên Giang] với 2 phường và cũng là thành phố đảo duy nhất của Việt Nam.