Bệnh u gan có nên mổ không

Hình ảnh ung thư gan (Nguồn: https://tamc.co.il/article/liver-cancer-primary-hepatic-endocrinomas)

Các loại ung thư gan

Ung thư gan nguyên phát

Nếu các khối u phát triển từ gan thì được gọi là ung thư gan nguyên phát. Có nhiều loại ung thư gan. Loại ung thư gan phổ biến nhất được gọi là ung thư biểu mô tế bào gan, hay còn được gọi là HCC. HCC phát triển từ sự bất thường của các tế bào cấu trúc gan.

Một số loại ung thư gan hiếm gặp là:

- Sarcoma mạch máu

- U máu ác tính

Những bệnh ung thư này khởi phát từ các tế bào lót trong các mạch máu của gan. Chúng thường phát triển nhanh chóng.

Ung thư gan thứ phát

Đa số trường hợp khi phát hiện khối u ác tính tại gan, thường là do di căn từ một nơi khác trong cơ thể chứ không phải khởi phát ung thư từ các tế bào gan. Vì ung thư di căn từ nơi khác đến gan nên được gọi là ung thư gan thứ phát. Ví dụ, ung thư khởi phát ở phổi và di căn đến gan được gọi là ung thư phổi di căn gan, không phải ung thư gan. Trường hợp này sẽ được điều trị giống như ung thư phổi.

Làm thế nào để bác sỹ biết rằng bạn bị ung thư gan?

Ung thư gan thường không có các dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng cho đến khi khối u đã phát triển tới kích thước lớn hoặc di căn.

Một số triệu chứng của ung thư gan là sụt giảm cân không rõ lý do, chán ăn, cảm thấy no sau bữa ăn nhỏ, đau và chướng bụng, ngứa và vàng da. 

Các xét nghiệm có thể được thực hiện

Nếu bạn có các dấu hiệu nghi ngờ ung thư gan, bạn có thể được làm một số xét nghiệm chẩn đoán. Dưới đây là một số xét nghiệm bạn có thể cần làm:

Siêu âm: Các sóng siêu âm sẽ tạo thành hình ảnh về khối u trên màn hình máy tính. Xét nghiệm này thường là xét nghiệm đầu tiên được sử dụng để thăm khám gan.

Chụp CT hoặc CAT: Kỹ thuật này sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh chi tiết về cơ thể, có thể hiển thị kích thước, hình dạng và vị trí của bất kỳ khối u nào trong hoặc gần gan.

MRI: Chụp MRI có thể cho biết các khối u trong gan có phải là ung thư hay không. Chúng cũng có thể được sử dụng để xem xét các mạch máu trong và xung quanh gan, đồng thời giúp tìm ra liệu ung thư gan đã di căn hay chưa.

Xét nghiệm máu:  AFP(alpha-fetoprotein) là một loại protein thường có nồng độ rất cao trong máu ở những người bị ung thư gan và có thể thông qua xét nghiệm máu để đánh giá chỉ số này. Các xét nghiệm máu khác cũng có thể giúp xác định tình trạng chức năng gan của bệnh nhân.

Sinh thiết gan: Trong sinh thiết, bác sĩ sẽ lấy ra một mẩu mô nhỏ ở vị trí nghi ngờ. Mẫu mô này sẽ được kiểm tra để đánh giá sự hiện diện của các tế bào ung thư.

Đôi khi, chụp MRI hoặc CT là đủ để xác định chính xác ung thư gan và không cần làm sinh thiết.

Những câu bạn nên hỏi bác sỹ

- Tôi sẽ cần làm những xét nghiệm nào?

- Các xét nghiệm sẽ được tiến hành ở đâu?

- Làm thế nào và khi nào tôi sẽ nhận được kết quả xét nghiệm?

- Ai sẽ giải thích kết quả xét nghiệm cho tôi?

Tình trạng ung thư của bạn nghiêm trọng tới mức nào?

Nếu bạn bị ung thư gan, bác sỹ sẽ cần xác định tình trạng di căn của khối u thông qua việc đánh giá giai đoạn bệnh. Bác sĩ cần đánh giá giai đoạn ung thư của bạn nhằm quyết định phương pháp điều trị nào là tốt nhất. Bạn có thể mắc ung thư ở giai đoạn 1, 2, 3 hoặc 4. Con số này càng nhỏ chứng tỏ ung thư càng ít di căn. Ở giai đoạn muộn, giả sử như giai đoạn 4, ung thư có thể đã di căn ra ngoài gan.

Các bác sĩ cũng có thể phân nhóm ung thư gan đơn giản hơn, dựa trên việc khối u có thể được cắt bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật  hay không.

Các phương pháp điều trị

Các phương pháp điều trị ung thư gan chính bao gồm:

- Phẫu thuật

- Phá hủy khối u

- Nút mạch

- Xạ trị

- Liệu pháp miễn dịch

- Liệu pháp nhắm trúng đích

- Hóa trị liệu

Nhiều khi bạn sẽ được kết hợp nhiều phương pháp trên để điều trị,

Kế hoạch điều trị phù hợp nhất với bạn sẽ tùy thuộc vào:

- Giai đoạn bệnh ung thư

- Chức năng gan của bạn

- Cơ hội cải thiện tình trạng bệnh hoặc điều trị khỏi mà một phương pháp mang lại.

- Tuổi của bạn

- Các vấn đề sức khỏe khác mà bạn gặp phải

- Cảm nhận của bạn về phương pháp điều trị và các tác dụng phụ đi kèm.

Phẫu thuật

Phẫu thuật có thể được thực hiện để loại bỏ một phần gan có khối u hoặc để ghép gan. Hãy thảo luận với bác sỹ về loại phẫu thuật bác sỹ định thực hiện cho bạn và kết quả mong đợi của phương pháp này đối với bạn. Bất kỳ loại phẫu thuật nào cũng có thể có rủi ro và tác dụng phụ. Bạn cần hỏi bác sỹ về tiên lượng của bạn sau phẫu thuật. Nếu bạn có bất kỳ vấn đề gì hãy báo ngay cho bác sỹ.

Phá hủy khối u

Phá hủy khối u là một phương pháp điều trị nhằm tiêu diệt các khối u gan nhỏ mà không cần cắt bỏ hoặc đưa chúng ra ngoài cơ thể. Có một số cách để làm điều này, chẳng hạn như đốt u bằng sóng radio hoặc vi sóng, đốt lạnh khối u (phương pháp nhiệt lạnh) hoặc phá hủy các tế bào ung thư bằng cách tiêm cồn vào khối u. 

Nút mạch trong điều trị ung thư gan

Một số bệnh nhân có khối u không thể loại bỏ bằng phẫu thuật có thể được chỉ định nút mạch. Nút mạch là phương pháp điều trị thường được sử dụng cho các khối u quá lớn không thể cắt bỏ, hoặc có thể được chỉ định cùng với phương pháp phá hủy khối u. Các hóa chất được tiêm vào khối u hoặc các mạch máu lân cận, để ngăn chặn hoặc làm giảm một số nguồn cung cấp máu cho tế bào ung thư, từ đó làm chết các tế bào này.

Có nhiều loại thủ thuật nút mạch khác nhau (thuyên tắc động mạch, nút mạch hóa chất và tắc mạch phóng xạ). Nhưng phương pháp điều trị này có thể không phải là một lựa chọn tốt cho các bệnh nhân có gan bị tổn thương do các bệnh lý khác như viêm gan hoặc xơ gan. 

Các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi nút mạch bao gồm đau bụng, sốt, buồn nôn, nhiễm trùng gan, viêm túi mật và xuất hiện huyết khối trong các mạch máu chính của gan. Các biến chứng nghiêm trọng không phổ biến, nhưng cũng có thể xảy ra.

Xạ trị

Xạ trị sử dụng các tia năng lượng cao (như tia X) để tiêu diệt các tế bào ung thư. Có nhiều phương pháp xạ trị khác nhau.

Một trong số đó được gọi là xạ trị chiếu ngoài, sử dụng tia phóng xạ từ máy gia tốc chiếu bên ngoài cơ thể nhắm vào khối u để tiêu diệt khối u.

Một phương pháp xạ trị khác là nút mạch u gan bằng hạt phóng xạ (hay còn gọi là phương pháp tắc mạch phóng xạ), được thực hiện bằng cách sử dụng một cây kim để đưa các hạt phóng xạ nhỏ vào động mạch gan (là một mạch máu lớn trong gan), để các bức xạ ở rất gần khối u và có thể phá hủy các khối u.

Tác dụng phụ của xạ trị phụ thuộc vào loại bức xạ được sử dụng, phổ biến nhất là thay đổi da nơi chiếu xạ và cảm thấy rất mệt mỏi. Hầu hết các tác dụng phụ sẽ thuyên giảm sau khi điều trị kết thúc, tuy nhiên một số có thể tồn tại lâu hơn. 

Hóa trị

Hóa trị là việc sử dụng các hóa chất độc tế bào để tiêu diệt khối u. Thuốc có thể được tiêm vào tĩnh mạch, sau đó đi vào máu và lan truyền khắp cơ thể. Hóa trị thường được điều trị theo các chu kỳ hoặc các đợt. Mỗi đợt điều trị sẽ cách nhau một khoảng thời gian nhất định.

Một loại nút mạch sử dụng hóa trị liệu được gọi là nút mạch hóa chất. Các hạt nhỏ mang hóa chất được đưa vào động mạch để giảm lưu lượng máu đến khối u và cũng để đưa thuốc vào rất gần khối u, từ đó tăng khả năng tiêu diệt các tế bào ác tính.

Tác dụng phụ của hóa trị: Hóa trị có thể khiến bạn cảm thấy rất mệt mỏi, đau bụng và có thể khiến bạn rụng tóc. Nhưng những vấn đề này sẽ hết sau khi điều trị kết thúc. Phần lớn tác dụng phụ đều có cách điều trị. Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy báo cho bác sỹ điều trị để được giúp đỡ.

Liệu pháp nhắm trúng đích

Liệu pháp nhắm trúng đích sử dụng thuốc đích, khác với hóa trị, để điều trị một số loại ung thư gan. Những loại thuốc này tác động chủ yếu đến các tế bào ung thư và ít/không gây độc cho tế bào thường. Điều trị đích có thể hiệu quả ngay cả khi  các phương pháp điều trị khác không có tác dụng. Hiện nay các thuốc điều trị đích cho bệnh nhân ung thư gan chủ yếu dưới dạng thuốc uống,  bệnh nhân có thể sử dụng tại nhà dưới sự hướng dẫn của bác sỹ. Những loại thuốc này có tác dụng phụ khác với hóa trị.

Liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch là việc sử dụng các loại thuốc giúp hệ thống miễn dịch của người bệnh tìm và tiêu diệt các tế bào ung thư. Các thuốc miễn dịch điều trị ung thư gan hiện nay đều dưới dạng tiêm truyền.

Tác dụng phụ của liệu pháp miễn dịch: Các thuốc miễn dịch có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, đau bụng hoặc sốt, ớn lạnh và phát ban. Hầu hết những vấn đề này sẽ biến mất sau khi điều trị kết thúc. Tuy nhiên một số tác dụng phụ có thể nghiêm trọng hơn các tác dụng phụ khác. Hãy trao đổi với bác sỹ để biết về các tác dụng phụ có thể gặp phải.

Thử nghiệm lâm sàng

Thử nghiệm lâm sàng là các nghiên cứu thử nghiệm các loại thuốc mới hoặc các phương pháp điều trị mới. Các thử nghiệm này thường so sánh các phương pháp điều trị tiêu chuẩn với những phương pháp mới có thể tốt hơn.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các thử nghiệm lâm sàng có thể phù hợp với bạn, hãy hỏi bác sỹ điều trị xem bệnh viện có đang tiến hành thử nghiệm nào hay không. 

 Nếu bác sỹ điều trị tìm được thử nghiệm lâm sàng phù hợp, bạn sẽ là người quyết định có tham gia vào thử nghiệm đó hay không, đồng thời bạn cũng hoàn toàn có quyền dừng việc tham gia thử nghiệm vào bất kỳ lúc nào.

Về những phương pháp điều trị khác mà bạn “nghe nói” đến

Khi bạn bị ung thư, bạn có thể nghe nói về những cách khác để điều trị ung thư hoặc các triệu chứng bạn gặp phải. Đó có thể là sử dụng vitamin, thảo dược, chế độ ăn đặc biệt và những phương pháp điều trị khác. Bạn có thể muốn biết thêm về các phương pháp này.

Một số trong số đó được biết là hữu ích, nhưng đa số chưa được thử nghiệm. Một số đã được chứng minh là không có hiệu quả, một số thậm chí còn được phát hiện là có thể gây hại.

Những câu bạn nên hỏi bác sỹ

- Bác sỹ nghĩ phương pháp điều trị nào là tốt nhất với tôi?

- Mục tiêu của phương pháp điều trị này là gì? Theo bác sỹ phương pháp đó có thể chữa khỏi bệnh của tôi hay không?

- Điều trị có bao gồm phẫu thuật không? Nếu có, ai sẽ làm phẫu thuật?

- Cuộc phẫu thuật sẽ diễn ra như thế nào?

- Tôi có cần thêm các phương pháp điều trị khác không? Mục tiêu của các phương pháp điều trị này là gì?

- Tôi có thể gặp những tác dụng phụ nào từ những phương pháp điều trị này?

- Tôi có thể làm gì nếu gặp các tác dụng phụ?

- Có thử nghiệm lâm sàng nào phù hợp với tôi không?

- Các loại vitamin hoặc chế độ ăn đặc biệt mà bạn bè nói với tôi thì sao? Làm sao tôi biết được liệu chúng có an toàn hay không?

- Tôi cần bắt đầu điều trị khi nào?

- Tôi nên chuẩn bị gì cho quá trình điều trị?

- Tôi có thể làm gì để giúp việc điều trị diễn ra tốt hơn không?

- Bước tiếp theo tôi cần làm gì?

Điều gì sẽ xảy ra sau quá trình điều trị

Bạn sẽ cảm thấy vui khi quá trình điều trị kết thúc. Tuy nhiên, trong nhiều năm sau khi kết thúc điều trị, bạn vẫn cần đến gặp bác sĩ. Hãy đảm bảo rằng bạn tham gia đầy đủ và đúng hạn tất cả các lần tái khám này. Bác sĩ sẽ hỏi về bất kỳ triệu chứng nào mà bạn có thể mắc phải và bạn sẽ được thăm khám, làm các xét nghiệm máu, và có thể thực hiện các xét nghiệm khác để xem liệu ung thư có tái phát hay không.

Đầu tiên, bạn có thể được đề nghị tái khám 3 đến 6 tháng một lần trong 2 năm đầu, sau đó 6 đến 12 tháng một lần trong các năm tiếp theo. Thời gian bệnh không xuất hiện càng lâu, thì số lần tái khám càng ít đi.

Một số phương pháp điều trị có thể không chữa khỏi bệnh ung thư của bạn. Bạn có thể cần tiếp tục điều trị và chăm sóc sức khỏe. Thỉnh thoảng, bạn sẽ cần được làm một số xét nghiệm để đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị hoặc chăm sóc này.

Nguồn: Dịch từ: https://www.cancer.org/ - Hiệp hội Ung thư Hoa kỳ

Đường dẫn:https://www.cancer.org/cancer/liver-cancer/if-you-have-liver-cancer.html

Biên dịch: DS. Điều Thị Ngọc Châu - Khoa Dược

Hiệu đính: ThS.BS. Nguyễn Thanh Hằng - Phòng HTQT& NCKH