Pip là viết tắt của cụm từ percentage in point [điểm phần trăm] được hiểu là đơn vị đo lường sự biến động giá của một công cụ tài chính nào đó như: cặp tỷ giá, kim loại, chỉ số, cổ phiếu...
Pip, cùng với spread, lot là những thuật ngữ rất cơ bản nhưng lại vô cùng quan trọng, bắt buộc một nhà giao dịch phải hiểu và nắm bắt rõ bản chất khi tham gia vào thị trường ngoại hối. Bất cứ những gì các bạn làm như đặt lệnh, thiết lập chiến lược giao dịch, nghiên cứu thị trường… đều dính dáng đến những thuật ngữ này.
Chúng ta sẽ bắt đầu với khái niệm pip là gì?. Những nội dung được trình bày trong bài viết này dành cho những trader mới, những người đang bắt đầu tìm hiểu về forex và cả những người đã và đang giao dịch trên thị trường nhưng chưa thực sự hiểu được những khái niệm này một cách sâu sắc nhất.
Pip là gì?
Pip là viết tắt của cụm từ percentage in point [điểm phần trăm] được hiểu là đơn vị đo lường sự biến động giá của một công cụ tài chính nào đó. Trên thị trường forex thì công cụ tài chính có thể là cặp tỷ giá, kim loại, chỉ số, cổ phiếu…
Đối với các cặp tiền, pip đo lường sự biến động về giá trị của 2 đồng tiền hay nói chính xác hơn là sự thay đổi trong tỷ giá của cặp tiền đó.
Ở thị trường giao ngay, tỷ giá của các cặp tiền thường được báo giá bằng 4 chữ số thập phân, giả sử tỷ giá của cặp EUR/USD tăng từ 1.2345 đến 1.2346, ta nói rằng tỷ giá của cặp này tăng lên 0.0001 đô la. Nhưng ở thị trường forex, tỷ giá bao gồm đến 5 chữ số thập phân, giả sử cặp EUR/USD tăng từ 1.23456 đến 1.23457 thì ta nói tỷ giá của EUR/USD tăng lên 0.00001 đô la. Với văn viết đã thấy khá dài thì trong văn nói nó còn dài lê thê. Chính vì thế, khái niệm pip ra đời là để tối giản hóa sự biến động giá rất nhỏ này.
Cách xác định pip trong forex
Trên thị trường forex, các cặp tiền không chứa JPY sẽ được báo giá bằng 5 chữ số thập phân, các cặp tiền chứa JPY có 3 chữ số thập phân, vàng [XAU/USD] được báo giá bằng 2 chữ số thập phân, chỉ số là 2 chữ số thập phân…
- Xác định pip trên các cặp tiền không chứa JPY
Pip được xác định từ vị trí của số thập phân thứ 4 trong tỷ giá.
Ví dụ: cặp EUR/USD có tỷ giá tăng từ 1.23456 lên đến 1.23467, thì thay vì nói tỷ giá này tăng lên 0.00011 đô la thì ta nói tỷ giá này tăng lên 1.1 pips.
- Xác định pip trên các cặp tiền chứa JPY
Pip được xác định từ vị trí của số thập phân thứ 2 trong tỷ giá.
Ví dụ: cặp USD/JPY có tỷ giá giảm từ 109.876 xuống 109.853, thì thay vì nói tỷ giá này giảm xuống 0.023 thì ta nói tỷ giá USD/JPY giảm 2.3 pips.
- Xác định pip trên vàng [XAU/USD]
Pip được xác định từ vị trí của số thập phân thứ nhất.
Ví dụ: tỷ giá vàng thay đổi từ 1903.24 đến 1903.89, ta nói giá vàng tăng lên 6.5 pips thay vì nói giá vàng tăng 0.65 đô la/ounce.
Pipettes là gì?
Trước đây, khi các cặp forex được báo giá bằng 4 chỉ số thập phân [không chứa JPY] hoặc 2 chữ số thập phân [chứa JPY] hay 1 chữ số thập phân [vàng] thì pip chính là sự thay đổi nhỏ nhất trong tỷ giá, nghĩa là pip được xác định từ số thập phân ở vị trí cuối cùng. Nhưng bây giờ, sự thay đổi nhỏ nhất đó không còn là pip nữa là mà pipettes.
Sự xuất hiện thêm đơn vị pipettes là để chia nhỏ giá trị của pip, giúp cho việc tính toán thêm linh hoạt và điều này có ý nghĩa quan trọng đối với các trader giao dịch khối lượng lớn. Trên thực tế, chúng ta chỉ thường quan tâm và sử dụng đơn vị pip để tính toán.
Cách tính giá trị của pip trong forex.
Tại sao cần tính giá trị của pip?
Ở phần trên, chúng ta đã biết sử dụng khái niệm pip để đơn giản hóa sự thay đổi trong giá cả của các loại tài sản tài chính, điều này đặc biệt quan trọng đối với những công cụ có tỷ giá thấp, được báo giá bằng nhiều chữ số thập phân.
Vậy thì, việc tính giá trị của pip hay trả lời cho câu hỏi 1 pip có giá trị bằng bao nhiêu? thực sự quan trọng vì điểm mấu chốt hay mục tiêu cuối cùng của chúng ta khi giao dịch là lợi nhuận, mà lợi nhuận chính là tiền. Người ta sẽ chỉ kết luận rằng mình kiếm được bao nhiêu đô la lợi nhuận hay thua lỗ bao nhiêu đô chứ không ai đi nói rằng tôi chơi forex thắng bao nhiêu pip hay thua lỗ bao nhiêu pip cả.
Sử dụng pip sẽ đơn giản hơn trong quá trình tính toán, thiết lập chiến lược giao dịch, nhưng rồi cuối cùng cũng phải quy đổi tất cả sang tiền tệ. Chính vì thế, là trader thì phải biết 1 pip bằng bao nhiêu?
Cũng có nhiều người cho rằng lợi nhuận hay thua lỗ đã được phần mềm giao dịch tính sẵn cho chúng ta, sao phải mất công ngồi suy nghĩ để tính toán làm gì? Nói như thế cũng không sai, nhưng phần mềm giao dịch không thể tính toán cho các bạn trong quá trình các bạn lên chiến lược giao dịch.
Ví dụ: kế hoạch của bạn là sẽ vào lệnh Buy trên cặp EUR/USD và mục tiêu chốt lời của bạn là giá sẽ tăng lên đến 50 pips. Và điều các bạn cần làm là xem xét liệu rằng lợi nhuận 50 pips này có dư sức bù đắp chi phí giao dịch của lệnh đó hay không? Nếu có thì mở lệnh, nếu không thì không giao dịch. Điều này đồng nghĩa với việc các bạn phải biết 50 pips lợi nhuận đó bằng bao nhiêu USD, mà điều này thì phần mềm giao dịch không thể tính toán cho bạn được.
Đây chỉ là một ví dụ đơn giản nhất, trên thực tế, việc thiết lập kế hoạch giao dịch khá phức tạp, bao gồm nhiều bước khác nhau, đòi hỏi các bạn phải thành thạo trong việc tính toán và tính được giá trị của pip là không thể thiếu.
1 pip có giá trị bằng bao nhiêu?
Đối với các trader Việt, chúng ta thường sẽ lựa chọn USD làm loại tiền tệ cơ sở cho tài khoản giao dịch của mình. Chính vì thế, trong bài viết này, chúng ta sẽ tính giá trị của pip theo USD.
Trước khi đi vào tính giá trị của pip, chúng ta sẽ nhắc lại một chút về ý nghĩa của tỷ giá.
Cặp EUR/USD có tỷ giá là 1.23456, tỷ giá này có nghĩa là 1 EUR = 1.23456 USD. Đồng tiền đứng trước là đồng tiền cơ sở và đồng tiền đứng sau là đồng tiền định giá.
Tương tự, cặp USD/CAD có tỷ giá là 1.20752, tỷ giá này có nghĩa là 1 USD = 1.20752 CAD.
Đối với vàng, đơn vị của vàng là ounce, tỷ giá vàng XAU/USD bằng 1903.76 nghĩa là 1 ounce vàng = 1903.76 USD.
- Trường hợp 1: Đối với các cặp tiền có USD đứng sau [XXX/USD]: 1 pip = 0.0001 USD
Xét cặp EUR/USD. Giả sử, tỷ giá của EUR/USD hiện tại là 1.23456, khi ta nói tỷ giá này tăng lên 1 pip thì lúc này, tỷ giá EUR/USD sẽ thay đổi thành 1.23466, tức là 1 EUR lúc đầu có giá trị bằng 1.23456 USD nay tăng lên thành 1.23466 USD, nghĩa là tăng lên 1.23466 – 1.23456 = 0.0001 USD. Vậy thì 1 pip = 0.0001 USD.
- Trường hợp 2: Đối với các cặp tiền có USD đứng trước [USD/XXX]: 1 pip = [0.0001/tỷ giá] USD
Xét cặp USD/CHF. Với cách giải thích tương tự như trường hợp 1 thì ta dễ dàng suy ra, 1 pip = 0.0001 CHF. Nhiệm vụ của chúng ta là phải thêm một bước nữa để quy đối 0.0001 CHF này ra USD.
Giả sử, tỷ giá hiện tại của USD/CHF là 0.89920, tức là:
- 1 USD = 0.89920 CHF, mà
- 1 pip = 0.0001 CHF, thì theo quy tắc tam suất, suy ra:
1 pip = 0.0001/0.89920 USD = [0.0001/tỷ giá] USD
- Trường hợp 3: Đối với các cặp tiền chéo [không có USD]
Xét cặp EUR/GBP. Ở đây, chúng ta có 2 cách tính
- Cách 1: tính giá trị pip theo đồng tiền đứng trước rồi quy đổi sang USD
Cách tính này cần thêm một thông số nữa, chính là tỷ giá của cặp EUR/USD.
Ta gọi, tỷ giá của EUR/GBP là tỷ giá chính và tỷ giá của EUR/USD là tỷ giá phụ.
Theo kết quả từ trường hợp 2 thì:
- 1 pip = [0.0001/tỷ giá chính] EUR, mà
- 1 EUR = tỷ giá phụ USD, suy ra:
1 pip = [[0.0001/tỷ giá chính]*tỷ giá phụ] USD
Nhưng nếu cặp tỷ giá phụ có USD đứng trước thì:
1 pip = [[0.0001/tỷ giá chính]/tỷ giá phụ] USD
- Cách 2: tính giá trị pip theo đồng tiền đứng sau rồi quy đổi sang USD
Cách này cần thêm thông số khác, chính là tỷ giá GBP/USD và ta gọi đây là tỷ giá phụ
Theo kết quả từ trường hợp 1 thì:
- 1 pip = 0.0001 GBP, mà
- 1 GBP = tỷ giá phụ USD, suy ra:
1 pip = [0.0001*tỷ giá phụ] USD
Nhưng nếu cặp tỷ giá phụ có USD đứng trước thì:
1 pip = [0.0001/tỷ giá phụ] USD
- Trường hợp 4: Đối với các cặp tiền chứa JPY [XXX/JPY]
Nếu XXX là USD thì trường hợp này quay về cách tính của trường hợp 2 [cặp tiền có USD đứng trước], lúc này, 1 pip = [ 0.01/tỷ giá] USD.
Nếu XXX không phải là USD thì sẽ quy về cách tính của trường hợp 3 [cặp tiền chéo không có USD]. Giả sử ta tính giá trị pip theo đồng tiền định giá trước rồi quy sang USD sau và cặp tỷ giá phụ có USD đứng sau thì 1 pip = [0.01*tỷ giá phụ] USD.
- Trường hợp 5: tính giá trị của pip đối với vàng [XAU/USD]
Trường hợp này chúng ta sẽ lập luận tương tự như trường hợp 1. Tỷ giá vàng là 1903.76, có nghĩa là 1 ounce vàng = 1903.76 USD. Nếu ta nói vàng tăng 1 pip thì tỷ giá sẽ thay đổi thành 1903.86, nghĩa là 1 ounce vàng lúc này = 1903.86 USD. Giá vàng tăng lên 0.1 USD/ounce, vậy 1 pip = 0.1 USD.
Giá trị của pip theo khối lượng 1 lot [1 lô]
Đơn vị đo khối lượng trong giao dịch forex là lot và khi nhắc đến 1 pip bằng bao nhiêu, người ta sẽ thường nhắc đến giá trị của pip khi giao dịch 1 lot tiêu chuẩn chứ không phải là giá trị của pip ứng với 1 đơn vị tiền tệ như cách tính ở trên. Tuy nhiên, đó là cơ sở để các bạn dễ dàng suy ra giá trị của pip khi giao dịch 1 lot tiêu chuẩn.
Tìm hiểu: Lot là gì?
Đối với các cặp tiền tệ, 1 lot tiêu chuẩn = 100,000 đơn vị tiền tệ cơ sở.
Ví dụ: 1 lot EUR/USD = 100,000 EUR
Vậy thì, 1 pip trong 1 EUR = 0.0001 USD, suy ra 1 pip trong 100,000 EUR = 100,000*0.0001 = 10 USD. Suy ra, giá trị của 1 pip khi giao dịch 1 lot cặp EUR/USD là 10 USD.
Nếu các bạn giao dịch n lot thì công thức chung để tính giá trị pip trên các cặp tiền tệ sẽ là:
1 pip = số lot * 100,000 * giá trị pip ứng với 1 đơn vị tiền tệ.
Đối với vàng, 1 lot tiêu chuẩn = 100 ounces
Vậy, giá trị của pip khi giao dịch 1 lot vàng là 100*0.1 = 10 USD. Giá trị của pip khi giao dịch n lot vàng là 10*n USD.
Sau khi đã nắm rất rõ cách tính giá trị của pip thì các bạn sẽ rất dễ dàng để tính được lợi nhuận hay thua lỗ trên mỗi giao dịch. Lợi nhuận hay thua lỗ sẽ được tính bằng số pip thắng hoặc thua. Vậy, công thức chung để tính lợi nhuận/thua lỗ trong giao dịch forex sẽ là:
Lợi nhuận/thua lỗ = số lot * đơn vị lot tiêu chuẩn * số pip thắng hoặc thua * giá trị pip trên 1 đơn vị tiền tệ. [USD]
Trong đó, đơn vị lot tiêu chuẩn là 100,000 đối với các cặp forex hay 100 đối với vàng…
Tổng kết
Trong phần cuối này, chúng tôi sẽ tổng kết lại các công thức tính giá trị của pip để các bạn dễ dàng theo dõi và sử dụng:
Giá trị của pip theo USD trên 1 đơn vị tiền tệ
Giá trị của pip theo USD trên 1 lot tiêu chuẩn
Lợi nhuận/thua lỗ trong giao dịch forex
Hy vọng qua bài viết này, các bạn đã có thể hiểu được pip là gì, cách xác định pip cũng như cách tính giá trị của pip một cách sâu sắc nhất. Đừng tìm hiểu một cách quoa loa, cho dù đó là những thứ căn bản nhất.